Entries
		Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
	Volumes
		Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
	Archive
		Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
	Discover
		Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
	DERVİŞ EFENDİ (Aygırimam Mehmed)
					
					
									XVIII. yüz yıl sonları ile XIX. yüz yıl başında yaşamış ulemâdan, Üçüncü Sultan Selimin girişdiği ıslahata karşı direnen taassubun şöhretli temsilcilerinden ve dolayısı ile Sultan Selimin can düşmanlarından; aslının nereli olduğu ve doğum tarihi bilinmiyor; ilmiye mesleğinde Rumeli Kadıaskerliği pâyesine kadar yükselmişdi. 1807 de Sultan Selime ve Nizâmi Cedîd’e karşı Kabakcı Mustafa ve Boğaz Yamakları ayaklanmasında, ihtilâlci askerin isteği üzerine Sekbanbaşılıkda bulunmuş Osman Ağa adında biriyle beraber Saraya Şehzâde Mustafa ile Şehzâde Mahmudu herhangi bir suikasddan korumak üzere gönderilmişdi. Sultan Selimin huzuruna çıkdıklarında çok kaba konuşmuş, pâdişaha, karşısında sanki bir manav, kayıkcı varmış gibi hep “sen” diye hitab etmişdi, öyleki Osman Ağa utancından dışarı kaçmış, Sultan Selim de bendegânına: “Götürün efendi istirahat etsin!..” diyerek Aygırimamı nâzikâne kovmuşdu. “Enderun Tarihi” müellifi ve Sultan Selimin sâdık bendelerinden Tayyar Ağanın oğlu Tayyarzâde Atâ Bey anlatıyor: “O zamanlar Sultan Selim merhumun hizmetinde bulunan pederim Tayyar Ağa, Silahdar Ali Paşa, Emin Ağa ve şâir Yaver Hasan Bey huzurundan kovulan Aygırimamı: — Buyurun Hoca Efendi, şurada bir kahve için... diyerek Sünnet Odası yanında Avadancı denilen sofa bekcilerinin küçük odasına sokmu...
								⇓ Read more...
								
									XVIII. yüz yıl sonları ile XIX. yüz yıl başında yaşamış ulemâdan, Üçüncü Sultan Selimin girişdiği ıslahata karşı direnen taassubun şöhretli temsilcilerinden ve dolayısı ile Sultan Selimin can düşmanlarından; aslının nereli olduğu ve doğum tarihi bilinmiyor; ilmiye mesleğinde Rumeli Kadıaskerliği pâyesine kadar yükselmişdi. 1807 de Sultan Selime ve Nizâmi Cedîd’e karşı Kabakcı Mustafa ve Boğaz Yamakları ayaklanmasında, ihtilâlci askerin isteği üzerine Sekbanbaşılıkda bulunmuş Osman Ağa adında biriyle beraber Saraya Şehzâde Mustafa ile Şehzâde Mahmudu herhangi bir suikasddan korumak üzere gönderilmişdi. Sultan Selimin huzuruna çıkdıklarında çok kaba konuşmuş, pâdişaha, karşısında sanki bir manav, kayıkcı varmış gibi hep “sen” diye hitab etmişdi, öyleki Osman Ağa utancından dışarı kaçmış, Sultan Selim de bendegânına: “Götürün efendi istirahat etsin!..” diyerek Aygırimamı nâzikâne kovmuşdu. “Enderun Tarihi” müellifi ve Sultan Selimin sâdık bendelerinden Tayyar Ağanın oğlu Tayyarzâde Atâ Bey anlatıyor: “O zamanlar Sultan Selim merhumun hizmetinde bulunan pederim Tayyar Ağa, Silahdar Ali Paşa, Emin Ağa ve şâir Yaver Hasan Bey huzurundan kovulan Aygırimamı: — Buyurun Hoca Efendi, şurada bir kahve için... diyerek Sünnet Odası yanında Avadancı denilen sofa bekcilerinin küçük odasına sokmuşlar. Önce tatlı ve kahve ikram etmişler ve şöylece konuşmuşlar :
— Efendim... biz sizlerin dostunuzuz...
— Şübhem yokdur..
— Size bir şey söyleyip bir hâle cür’et etsek kimseye söylemeyeceğinize ve bize zararınız dokunmayacağını temin eder misiniz?..
“Abdal herif kendisine Sultan Selim aleyhinde bir tevdî edileceğini zannetmiş :
— Nasıl temin edeyim?.. diye sormuş.
— Îman ve Tâlak (karı boşama) üzerine yemin edin!.. demişler.
“Aygırimam yemin verince biri odanın kapusunda gözcü kalmış, öbürleri üstüne çullanarak vücûdun görünmeyecek ve kan çıkmayacak yerlerini muşta ve yumruklarla öylesine dövüp hırpalamışlar ki bîtab bir hâle getirmişler, ve bir daha ağzından bî edebâne lâf çıkmayacağına da ayrıca yemin ettirmişler. Bu vak’adan sonra Aygırimam bunlardan birini nerede görse sert sert bakar, başını camus gibi sallayarak kaçarmış”.
Atâ Bey Derviş Efendinin ölümü üzerine de şu fıkrayı kaydediyor :
“Obur bir adamdı. Sultan Mehmudun cülûsunda, bir temmuz günü şu kadar pastırmaya kırk yumurta kırarak yemiş, harâreti griziye ile keylüs meylüs beklemeden bir koca bardak ile de soğuk su içmiş; o gece hastalanarak o edebsiz dili ağzından dışarı fırlamış, ve kırk gün kırk gece dilini çiğneyerek kırkıncı günü ölmüş”.
								
							Theme
							Person
						Contributor
							
						Type
							Page of encyclopedia
						Share
							X
									FB
									
								Links
							→ Rights Statement
								→ Feedback
								
							Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
														
						TÜM KAYIT
						Identifier
						IAM080822
					Theme
						Person
					Type
						Page of encyclopedia
					Format
						Print
					Language
						Turkish
					Rights
						Open access
					Rights Holder
						Kadir Has University
					Description
						Volume 8, page 4502
					Theme
						Person
					Contributor
						
					Type
						Page of encyclopedia
					Share
						X
								FB
								
							Links
						→ Rights Statement
							→ Feedback
						Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
						
					