TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 8: Çir-Diş
DAVİD (Gürcü)
1880 ile 1885 arasında İstanbula gelmiş bir Fransığ sirkinde gürcü asıllı mürâhik bir genç; aşırı derecede güzelliği ve boş zamanlarında başına fes giyerek ve âriyet aldığı İstanbul tulumbacılarının formaları ile dolaşarak avam biribâne nümâyişleri ile ayak takımının ve bilhassa o tabaka arasındaki kalender külhânilerin geniş alâkasını çekmiş ve halk kendisine “Şahpulad” lâkabını takmışdır; tulumbacılarla çiçek bahçelerinde, bağlarda, meyhaneler, hamamlarda, umumhânelerde gezmiş dolaşmış, bu dilber canbaz yüzünden bıçaklı kanlı kavgalar olmuş, hattâ Beyoğlunda Çiçekci sokağında bir umumhânede olan kavgada Olga adında bir kız kazâen vurularak öldürülmüşdür; çalıştığı sirkden kovulmuş, zâbıtaca hudud dışı edilmek üzereyken, müslüman olmuş, Hidâyet Davud adını almış, hâmî ve meclublarından ve saray tüfenkcilerinden arnavud Destan Ağanın sâyesinde İstanbulda kalmışdır; bu arada sirkin Fransız müdürü ile de gizlice barışıp anlaşarak kumpanya İstanbuldan kalkıp İskenderiyeye giderken içinde geldiği kaafileye katılıp gitmişdir; İslâmiyeti bir sünnet olmadan ibâret kalarak irtidâd etmiş midir bilinmiyor. Üsküdarlı halk şâiri Tophâne ketebesinden Âşık Râzinin rivâyetine göre mahbûbu Gürcü Davidin (nâmı diğer ile Şahpuladın, Cambaz Hidâyetin) Mısıra kaçtığını öğrendiğinde hiddet ve teessür...
⇓ Read more...
1880 ile 1885 arasında İstanbula gelmiş bir Fransığ sirkinde gürcü asıllı mürâhik bir genç; aşırı derecede güzelliği ve boş zamanlarında başına fes giyerek ve âriyet aldığı İstanbul tulumbacılarının formaları ile dolaşarak avam biribâne nümâyişleri ile ayak takımının ve bilhassa o tabaka arasındaki kalender külhânilerin geniş alâkasını çekmiş ve halk kendisine “Şahpulad” lâkabını takmışdır; tulumbacılarla çiçek bahçelerinde, bağlarda, meyhaneler, hamamlarda, umumhânelerde gezmiş dolaşmış, bu dilber canbaz yüzünden bıçaklı kanlı kavgalar olmuş, hattâ Beyoğlunda Çiçekci sokağında bir umumhânede olan kavgada Olga adında bir kız kazâen vurularak öldürülmüşdür; çalıştığı sirkden kovulmuş, zâbıtaca hudud dışı edilmek üzereyken, müslüman olmuş, Hidâyet Davud adını almış, hâmî ve meclublarından ve saray tüfenkcilerinden arnavud Destan Ağanın sâyesinde İstanbulda kalmışdır; bu arada sirkin Fransız müdürü ile de gizlice barışıp anlaşarak kumpanya İstanbuldan kalkıp İskenderiyeye giderken içinde geldiği kaafileye katılıp gitmişdir; İslâmiyeti bir sünnet olmadan ibâret kalarak irtidâd etmiş midir bilinmiyor. Üsküdarlı halk şâiri Tophâne ketebesinden Âşık Râzinin rivâyetine göre mahbûbu Gürcü Davidin (nâmı diğer ile Şahpuladın, Cambaz Hidâyetin) Mısıra kaçtığını öğrendiğinde hiddet ve teessüründen divâneye dönen Destan Ağa delikanlıya hırsızlık bühtanı atmış, bir altın saati ile on napolyonunu (fransız altını) çaldığını iddia etmiş ise de tutturamamıştır. Âşık Râzi anlatıyor: “Uzun boylu, ince yapılı, kara yağız denilecek kadar esmer, kara saçlı, kara gözlü, onyedi onsekiz yaşlarında idi; çok güzel fransızca konuşurdu ve anasının Parisli bir fransız aktrisi olduğunu söylerdi; türkçe öğrenmeye hiç heves etmemişdir, düşüb kalktığı tulumbacılar ve tüfenkci Destan Ağa ile pantomima lisanı ile konuşur ve pek mükemmel anlaşırdı. Destan Ağa ile münasebeti (B. : Destan Ağa, Tüfenkci) Olganın katli gecesi tulumbacılarla beraber Galatasaray karakoluna sevk edildiği gece başlamışdır; arnavud tüfenkci o gece o karakolda hemşehrisi olan komiseri ziyârete gelmiş imiş, üç nefer tulumbacılar nezâret altına alınmış, Destan da kefil olduğu Gürcü delikanlıyı karakoldan alıp çıkarmış. Cinâyet de umumhânede kurulan bir işret sofrasında Çeşmemeydanı Sandığından Tersâneli Çakır Mustafanın sekri hâl ile Davide bir tokat atması üzerine işlenmiş; (B. : Çiçekçi Sokağı) sofrada her birinin yanında birer kız oturuyormuş, tokatlanan David ağlamaya başlayınca aynı sandık uşaklarından ve Haddehâneden matrud sabıkalı şerirlerden Arab Abdullah hemen tabancasına sarılıp Çakıra ateş etmiş, kurşun yanındaki Olgaya rastlamış. Gürcü David aslında ip canbazıydı, fakat fevkalâde güzel gürcü oyunları oynardı ki bizim en namlı köçeklerimiz tek adımını atamazlar. Bu günâhkar canbaz delikanlıyı İstanbula geldiğinin tezine tanımışdım, tulumbacılarla ülfet ve muhabbeti ileri götürdüğünde de alâkamızı kesmiş idik”. Aşağıdaki manzûme de Âşık Râzinindir : Elâ gözlerine tûbâ kaamete Külhânî kesimi şu kıyâfete Topuk nümâyişi kâkül cünbüşü Bakın bıçkınımda şu letâfete İnce nâzik belde hançeri fûlâd Yaman vahşet ile nigâhı cellâd Şehlevendim canım David Şahpulad; Bırakma vaslını tâ kıyâmete Gazdireyim sana şu İstanbulu Deryâdan deryayâ açılmış yolu Saray kasır hamam hanlarla dolu Çergede değer mi ikamete Söyle gözlerine gelsin imana Nahveti şebabla girmesin kana Elbet ki kul gerek sen güzel Hana Kim kul olmaz senin gibi âfete Şehbazım canbazım oy gürcü pelenk Küldhânî meşrebin meşrebime denk Aşku muhabbetde bendendir ferhenk Çağın geçer düşme gel nedâmete Vâsıf HİÇ Gürcü David (Resim: S. Bozcalı)
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM080467
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
S. Bozcalı
Description
Volume 8, pages 4276-4278
Note
Image: volume 8, page 4277
See Also Note
B. : Destan Ağa, Tüfenkci; B. : Çiçekçi Sokağı
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD