Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GÖÇ
“Taşınma; ev, yurd değişdirme; hicret (Türk Lûgatı). Bilhassa İstanbulda yaz mevsiminde büyük şehrin içindeki meskenlerden şehir civarındaki köşklere veya yalılara taşınmada da bu tâbir kullanılırdı; pâdişahların İstanbuldaki kışlık dâimî ikametgâhları olan Topkapusu Sarayından, bir müddet oturmak üzere, harem halkı ve Enderun seçilen bir maiyetle yazlık bir sâhilsaraya gitmelerine de “Göç” denilirdi; pâdişahların günü birlik gezilerine de “Biniş” denilirdi (B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798).
Pâdişahların göç ettikleri saray ve sâhilsaraylar Üsküdar Sarayı, Beşiktaş Sâhilsarayı, Çırâğın Sâhilsarayı, Beykoz gerilerinde Tokat Kasrı, Beylermbeyi Sâhilsarayı, Kandillide Ferahâbâd Yalıları, Haliçde Karaağaç Bağçesi Kasrı, Haliçde Tersâne, Ayvalıkavak Sâhilsarayı, Kâğıdhânede Sâdâbâd Kasırları idi; biniş yerleri de Kalender Kasrı, Küçüksu Kasrı, Fenerbağçesi Kasrı, muhtelif yerlerde vâlide sultanların, kızkardeş sultanları ve bâzı vezirlerin sâhilsaray ve yalılarıydı. Çubuklu, Florya (İskenderçelebi) Bağçesi gibi yerlerde de gâh binişle, gâh da bir iki geceliğine gidilirdi.
Halk için yazlık göç hayli masraflı olurdu, yazlığa çıkan aileler de orta tabakanın tam refaha kavuşmuş olanları ile kibar ve rical takımı idi. Yazlığa çıkanların çoğunluğu da kendi mülkleri olan yalı ve köşklere gider...
⇓ Read more...
“Taşınma; ev, yurd değişdirme; hicret (Türk Lûgatı). Bilhassa İstanbulda yaz mevsiminde büyük şehrin içindeki meskenlerden şehir civarındaki köşklere veya yalılara taşınmada da bu tâbir kullanılırdı; pâdişahların İstanbuldaki kışlık dâimî ikametgâhları olan Topkapusu Sarayından, bir müddet oturmak üzere, harem halkı ve Enderun seçilen bir maiyetle yazlık bir sâhilsaraya gitmelerine de “Göç” denilirdi; pâdişahların günü birlik gezilerine de “Biniş” denilirdi (B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798).
Pâdişahların göç ettikleri saray ve sâhilsaraylar Üsküdar Sarayı, Beşiktaş Sâhilsarayı, Çırâğın Sâhilsarayı, Beykoz gerilerinde Tokat Kasrı, Beylermbeyi Sâhilsarayı, Kandillide Ferahâbâd Yalıları, Haliçde Karaağaç Bağçesi Kasrı, Haliçde Tersâne, Ayvalıkavak Sâhilsarayı, Kâğıdhânede Sâdâbâd Kasırları idi; biniş yerleri de Kalender Kasrı, Küçüksu Kasrı, Fenerbağçesi Kasrı, muhtelif yerlerde vâlide sultanların, kızkardeş sultanları ve bâzı vezirlerin sâhilsaray ve yalılarıydı. Çubuklu, Florya (İskenderçelebi) Bağçesi gibi yerlerde de gâh binişle, gâh da bir iki geceliğine gidilirdi.
Halk için yazlık göç hayli masraflı olurdu, yazlığa çıkan aileler de orta tabakanın tam refaha kavuşmuş olanları ile kibar ve rical takımı idi. Yazlığa çıkanların çoğunluğu da kendi mülkleri olan yalı ve köşklere giderlerdi. Köşk ve yalıların hepsi döşeli dayalı idi, yazlığa yalnız yazlık giyim eşyâsı ve gerekli mutfak eşyâsı götürülürdü. Bendegân da çamaşır boğcaları ile yataklarını alırlardı. Kira ile tutulmuş bir köşke veya yalıya gidildiğinde ise giyim ve mutfak eşyasına yatak denkleri, nakli kolay ve vücudu zaruri bâzı ev eşyâsı eklenirdi.
İstanbul içinden Rumeli yakasında bir yere göçde, Yeşilköy, Boğazın Rumeli yakası köyleri gibi, götürülecek eşyâ manda veya öküz arabalarına yüklenerek nakledilirdi. Analolu yakası göçleri daha külfetli olurdu, eşyâ evvelâ araba ile Sirkeci de bir iskeleye indirilir, arabadan gidilecek köyün pazarkayığına yüklenir (B.: Pazar Kayığı), kayıkdan yalıya çıkarılırdı; eğer geride bir köşke gidiliyorsa, oradan da tekrer bir arabaya yüklenirdi.
Kışın yazlık köşk ve yalılar da bekciler bırakılırdı. Pâdişah yazlıklarının muhâfızları da Bostancılardı (B.: Bostancılar Ocağı, cild 6, sayfa 2976).
İstanbulun yüz yıllar boyunca göç edilen yazlıkları Boğaziçi köyleri ile Çamlıca, Kısıklı idi. Rumeli yakasında Bakırköy ile Yeşilköyün, Anadolu yakasında da Feneryolu, Kızıltoprak, Göztepe ve Erenköyünün yazlık oluşu İkinci Abdülhamid devrinde başlamışdır. Anadolu yakasında Erenköyünden öte yerlerin yazlık oluşu ise meşrutiyetden sonradır.
Tanzimatdan önceki devirde devlet erkânı ve ricâli, İstanbul ayân ve eşrafı, diledikleri anda kışlık konaklarından yazlık yalı ve köşklerine taşınamazlar ve yalılarından köşklerinden de diledikleri zaman kışlık konaklarına dönemezlerdi. Yazlık ve kışlık güçleri, her yıl, havaların icabına uyularak hükûmet tarafından bildirildi. Daha önce gidildiği, daha önce dönüldüğü veya gidişte dönüşte fazlaca gecikildiği takdirde şüpheler uyandırdı. Herkes yalıya köşke gittiği halde bu herifin konakta işi ne? Muhakkak bir fesad ile meşgul olacaktır denilirdi.
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110679
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, page 7061
See Also Note
B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798; B.: Pazar Kayığı; B.: Bostancılar Ocağı, cild 6, sayfa 2976
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.