Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
GÖÇ
“Taşınma; ev, yurd değişdirme; hicret (Türk Lûgatı). Bilhassa İstanbulda yaz mevsiminde büyük şehrin içindeki meskenlerden şehir civarındaki köşklere veya yalılara taşınmada da bu tâbir kullanılırdı; pâdişahların İstanbuldaki kışlık dâimî ikametgâhları olan Topkapusu Sarayından, bir müddet oturmak üzere, harem halkı ve Enderun seçilen bir maiyetle yazlık bir sâhilsaraya gitmelerine de “Göç” denilirdi; pâdişahların günü birlik gezilerine de “Biniş” denilirdi (B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798).
Pâdişahların göç ettikleri saray ve sâhilsaraylar Üsküdar Sarayı, Beşiktaş Sâhilsarayı, Çırâğın Sâhilsarayı, Beykoz gerilerinde Tokat Kasrı, Beylermbeyi Sâhilsarayı, Kandillide Ferahâbâd Yalıları, Haliçde Karaağaç Bağçesi Kasrı, Haliçde Tersâne, Ayvalıkavak Sâhilsarayı, Kâğıdhânede Sâdâbâd Kasırları idi; biniş yerleri de Kalender Kasrı, Küçüksu Kasrı, Fenerbağçesi Kasrı, muhtelif yerlerde vâlide sultanların, kızkardeş sultanları ve bâzı vezirlerin sâhilsaray ve yalılarıydı. Çubuklu, Florya (İskenderçelebi) Bağçesi gibi yerlerde de gâh binişle, gâh da bir iki geceliğine gidilirdi.
Halk için yazlık göç hayli masraflı olurdu, yazlığa çıkan aileler de orta tabakanın tam refaha kavuşmuş olanları ile kibar ve rical takımı idi. Yazlığa çıkanların çoğunluğu da kendi mülkleri olan yalı ve köşklere gider...
⇓ Devamını okuyunuz...
“Taşınma; ev, yurd değişdirme; hicret (Türk Lûgatı). Bilhassa İstanbulda yaz mevsiminde büyük şehrin içindeki meskenlerden şehir civarındaki köşklere veya yalılara taşınmada da bu tâbir kullanılırdı; pâdişahların İstanbuldaki kışlık dâimî ikametgâhları olan Topkapusu Sarayından, bir müddet oturmak üzere, harem halkı ve Enderun seçilen bir maiyetle yazlık bir sâhilsaraya gitmelerine de “Göç” denilirdi; pâdişahların günü birlik gezilerine de “Biniş” denilirdi (B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798).
Pâdişahların göç ettikleri saray ve sâhilsaraylar Üsküdar Sarayı, Beşiktaş Sâhilsarayı, Çırâğın Sâhilsarayı, Beykoz gerilerinde Tokat Kasrı, Beylermbeyi Sâhilsarayı, Kandillide Ferahâbâd Yalıları, Haliçde Karaağaç Bağçesi Kasrı, Haliçde Tersâne, Ayvalıkavak Sâhilsarayı, Kâğıdhânede Sâdâbâd Kasırları idi; biniş yerleri de Kalender Kasrı, Küçüksu Kasrı, Fenerbağçesi Kasrı, muhtelif yerlerde vâlide sultanların, kızkardeş sultanları ve bâzı vezirlerin sâhilsaray ve yalılarıydı. Çubuklu, Florya (İskenderçelebi) Bağçesi gibi yerlerde de gâh binişle, gâh da bir iki geceliğine gidilirdi.
Halk için yazlık göç hayli masraflı olurdu, yazlığa çıkan aileler de orta tabakanın tam refaha kavuşmuş olanları ile kibar ve rical takımı idi. Yazlığa çıkanların çoğunluğu da kendi mülkleri olan yalı ve köşklere giderlerdi. Köşk ve yalıların hepsi döşeli dayalı idi, yazlığa yalnız yazlık giyim eşyâsı ve gerekli mutfak eşyâsı götürülürdü. Bendegân da çamaşır boğcaları ile yataklarını alırlardı. Kira ile tutulmuş bir köşke veya yalıya gidildiğinde ise giyim ve mutfak eşyasına yatak denkleri, nakli kolay ve vücudu zaruri bâzı ev eşyâsı eklenirdi.
İstanbul içinden Rumeli yakasında bir yere göçde, Yeşilköy, Boğazın Rumeli yakası köyleri gibi, götürülecek eşyâ manda veya öküz arabalarına yüklenerek nakledilirdi. Analolu yakası göçleri daha külfetli olurdu, eşyâ evvelâ araba ile Sirkeci de bir iskeleye indirilir, arabadan gidilecek köyün pazarkayığına yüklenir (B.: Pazar Kayığı), kayıkdan yalıya çıkarılırdı; eğer geride bir köşke gidiliyorsa, oradan da tekrer bir arabaya yüklenirdi.
Kışın yazlık köşk ve yalılar da bekciler bırakılırdı. Pâdişah yazlıklarının muhâfızları da Bostancılardı (B.: Bostancılar Ocağı, cild 6, sayfa 2976).
İstanbulun yüz yıllar boyunca göç edilen yazlıkları Boğaziçi köyleri ile Çamlıca, Kısıklı idi. Rumeli yakasında Bakırköy ile Yeşilköyün, Anadolu yakasında da Feneryolu, Kızıltoprak, Göztepe ve Erenköyünün yazlık oluşu İkinci Abdülhamid devrinde başlamışdır. Anadolu yakasında Erenköyünden öte yerlerin yazlık oluşu ise meşrutiyetden sonradır.
Tanzimatdan önceki devirde devlet erkânı ve ricâli, İstanbul ayân ve eşrafı, diledikleri anda kışlık konaklarından yazlık yalı ve köşklerine taşınamazlar ve yalılarından köşklerinden de diledikleri zaman kışlık konaklarına dönemezlerdi. Yazlık ve kışlık güçleri, her yıl, havaların icabına uyularak hükûmet tarafından bildirildi. Daha önce gidildiği, daha önce dönüldüğü veya gidişte dönüşte fazlaca gecikildiği takdirde şüpheler uyandırdı. Herkes yalıya köşke gittiği halde bu herifin konakta işi ne? Muhakkak bir fesad ile meşgul olacaktır denilirdi.
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM110679
Tema
Diğer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 11, sayfa 7061
Bakınız Notu
B.: Biniş, cild 5, sayfa 2798; B.: Pazar Kayığı; B.: Bostancılar Ocağı, cild 6, sayfa 2976
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.