“Gîsû” diye telâffuz edenler de vardır; “Uzun saç, zülüf, kâkül, saç örgüsü” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî); “Başın iki tarafında omuzun üzerine dökülen saç” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Dilimize farzcadan alınmışdır; Hüseyin Kâzım Bey tarafından gereği gibi târif edilmişdir. Şemseddin Sâmi Beyin kaydına bakıp “Geysû”yu “Zülüf”, “Kâkül” ve “Perçem” ile aslaa karıştırmamalıdır (B.: Zülüf; Kâkül; Perçem). Aslında kadın, kız saçı şeklidir; taranıp bir at kuyruğu gibi salınırsa “Geysûyi Perişan” denilir; ekseriya örülerek, başın iki yanında göğüs üzerine iki kolan hâlinde bırakılır; bu saç örgüsünde kullanılan ve bitiminde de örgüyü bağlayıp tutan sureti mahsusada yapılmış ve bâzan altın sırma işlemeli saç bağına da “Geysûbend” adı verilirdi. Eski toplum hayatımızda kadın ve kız gibi saç uzatmış tarikat şeyhleri, melâmî dervişler, kalender âşıklar görülmüşdür, onlara da “Geysûdâr” lâkabı takılırdı, Geysûdâr sıfatı muhakkak uzun saçlı bir erkek, uzun saçlı bir oğlan ifâde eder. Uzun saçlı sakallı geysûdâr şeyhler, dervişler, kalenderler istisnâsız bekâr taifesinden olmuşlar, yanlarında dolaştırıp hizmetlerini gördürdükleri ve “Şeyh Köçeği”, “Can Yoldaşı”, “Mâşuk”, “Çehreli” gibi lâkablar verdikleri oğlanlara, delikanlılara da geysû saldırmışlardır. Tarihimizde saçlı şeyhlerin ...

“Gîsû” diye telâffuz edenler de vardır; “Uzun saç, zülüf, kâkül, saç örgüsü” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî); “Başın iki tarafında omuzun üzerine dökülen saç” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Dilimize farzcadan alınmışdır; Hüseyin Kâzım Bey tarafından gereği gibi târif edilmişdir. Şemseddin Sâmi Beyin kaydına bakıp “Geysû”yu “Zülüf”, “Kâkül” ve “Perçem” ile aslaa karıştırmamalıdır (B.: Zülüf; Kâkül; Perçem). Aslında kadın, kız saçı şeklidir; taranıp bir at kuyruğu gibi salınırsa “Geysûyi Perişan” denilir; ekseriya örülerek, başın iki yanında göğüs üzerine iki kolan hâlinde bırakılır; bu saç örgüsünde kullanılan ve bitiminde de örgüyü bağlayıp tutan sureti mahsusada yapılmış ve bâzan altın sırma işlemeli saç bağına da “Geysûbend” adı verilirdi. Eski toplum hayatımızda kadın ve kız gibi saç uzatmış tarikat şeyhleri, melâmî dervişler, kalender âşıklar görülmüşdür, onlara da “Geysûdâr” lâkabı takılırdı, Geysûdâr sıfatı muhakkak uzun saçlı bir erkek, uzun saçlı bir oğlan ifâde eder. Uzun saçlı sakallı geysûdâr şeyhler, dervişler, kalenderler istisnâsız bekâr taifesinden olmuşlar, yanlarında dolaştırıp hizmetlerini gördürdükleri ve “Şeyh Köçeği”, “Can Yoldaşı”, “Mâşuk”, “Çehreli” gibi lâkablar verdikleri oğlanlara, delikanlılara da geysû saldırmışlardır. Tarihimizde saçlı şeyhlerin en meşhuru XVII. Yüzyılda yaşamış Unkapanlı Şeyh Geysûdar Mehmed Efendidir (B.: Mehmed Efendi, Geysûdâr). Köçek oğlanların ise hepsi, istisnâsız uzun saçlı, geysûdâr idi, hattâ geysû, onların alâmeti fârikası, damgası idi. Evliyâ Çelebi İstanbulda bir oyuncu kolunun köçek oğlanlarından bahsederken: “Mehpâre civanlar ki her birinin merguule merguule zülfi ham ender hamları müşkbâr anber geysûleri perişan oldukda gören âşıkların aklı târümâr olur..” diyor. Geysû, zamanımız delikanlıları arasında da salgın bir moda olmuşdur, İstanbulda başlayan bu moda, gün günden Anadolunun her tarafına yayılmaktadır. İstanbula gelen ve Hippi denilen hırpânî turistlerin de hepsi saçlı oğlan, geysûlu oğlandır (B.: Köçek; Hırpânî Turistler). Kız, kadın, oğlan ve delikanlı, güzel genclerin âşık gözü kamaşdıran yüzlerinde, başın iki yanından dökülmüş geysûlar, bir tuvalet motifi olmakla kalmamış, edebiyatımızda aşıkaane, rindâne şiirlerde önemli bir yer almışdır: Bir hâli hindû Geysûsi hoş bû Mahbûbi dilcû İşte budur bu (Şarkı) * Tâze gülden nâzikter gül yanâğı Geysûleri sünbül lâle dudâğı Nâz ile sarkıtmış belden aşağı Saat kordonunda zer saçağını (Beşiktaşlı Gedâî) * Âkibet gönlüm esir ettin o geysûlerle sen Hey ne câdûsun ki âteş bağladın mûlerle sen (Nedim) Geysûdar Köçek Oğlan (Resim : S. Bozcalı) Geysûdar Câriye (Resim : S. Bozcalı) Lüle Geysûlu Küçük Hanım (Resim : S. Bozcalı)