Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GEMİ YANGINLARI
Geçmişde ve zamanımızda İstanbul Limanında, Boğaziçinde ve şehrin Marmara yalısında gemi yangınları olmuşdur. Bu şehir kütüğünde o yangınların çoğu, semt veya gemi isimlerine göre müstakil maddelerle tesbit ve kaydedilmişdir. Burada da ayrıca bir cedvel bulundurmayı, ilerde bu konuda araştırma yapacak kimseler için faydalı bulduk.
Kışla Gemisi Yangını — “Yelkenli gemiler devrinde donanmanın erzak gemilerine “Kışla Gemisi” denilirdi, donanma ile sefere çıkarlar deniz harbine katılmazlar, donanmanın ağır hasta ve yaralı efradı da o gemilere nakledilip tedâvi altına alınırlardı; seferden dönen harb gemilerinin efrâdı da kışı, bir kışla hayatı disiplini ile bu gemilerde geçirirlerdi. Kasımpaşada Kalyoncular Kışlası büyülterek yeniden yapıldıktan sonra donanma İstanbula döndüğünde efrâdı bahriye o kışlada kalır oldular.” (Deniz Levâzım Albayı Râzi Not.)
Hicrî 1180 (Aralık 1766) senesi recebinde Kaptanıderyâ Tosun Mehmed Paşa kumandasındaki donanma Akdeniz seferinden döndüğünde geride kalmış bir kışla gemisi, rüzgâr kesildiğinden Bahçekapusu ile Galata arasında demir atmış, limana girmek için muvafık hava bekliyordu. Bir gece, gece yarısından sonra gemide yangın çıkdı, yangınla beraber bir de fırtına çıkdı, yana yana, demirin tarayan gemi önce Galata yalısına doğru gitti, orada demirli...
⇓ Read more...
Geçmişde ve zamanımızda İstanbul Limanında, Boğaziçinde ve şehrin Marmara yalısında gemi yangınları olmuşdur. Bu şehir kütüğünde o yangınların çoğu, semt veya gemi isimlerine göre müstakil maddelerle tesbit ve kaydedilmişdir. Burada da ayrıca bir cedvel bulundurmayı, ilerde bu konuda araştırma yapacak kimseler için faydalı bulduk.
Kışla Gemisi Yangını — “Yelkenli gemiler devrinde donanmanın erzak gemilerine “Kışla Gemisi” denilirdi, donanma ile sefere çıkarlar deniz harbine katılmazlar, donanmanın ağır hasta ve yaralı efradı da o gemilere nakledilip tedâvi altına alınırlardı; seferden dönen harb gemilerinin efrâdı da kışı, bir kışla hayatı disiplini ile bu gemilerde geçirirlerdi. Kasımpaşada Kalyoncular Kışlası büyülterek yeniden yapıldıktan sonra donanma İstanbula döndüğünde efrâdı bahriye o kışlada kalır oldular.” (Deniz Levâzım Albayı Râzi Not.)
Hicrî 1180 (Aralık 1766) senesi recebinde Kaptanıderyâ Tosun Mehmed Paşa kumandasındaki donanma Akdeniz seferinden döndüğünde geride kalmış bir kışla gemisi, rüzgâr kesildiğinden Bahçekapusu ile Galata arasında demir atmış, limana girmek için muvafık hava bekliyordu. Bir gece, gece yarısından sonra gemide yangın çıkdı, yangınla beraber bir de fırtına çıkdı, yana yana, demirin tarayan gemi önce Galata yalısına doğru gitti, orada demirli bulunan büyük kayıkların üstüne düşdü, onlardan bir kaçını tutuşturdu; Cibâliye doğru sürüklendi, orada yalı boyundaki yahudhâleleri (B.: Yahudhâne) tutuşturdu, bütün Cibâli yahudhâneleri ve Cibâli Çarşısı yandı, o iskelede bağlı olan veya iskele yakınında demirli bulunan kayıklar perişan bir halde etrafa kaçışırken kimi fırtınadan battı, kimi de yahudhânelerin geniş ateşi altında tutuşup yandı, yanmakda olan o kayıklardan biri Kasımpaşada Tersâne Sarayı önünden geçerken bir kasrı tutuşdurup yakdı. Bu liman yangını sabaha kadar altı saat sürdü, bütün İtstanbul ve Galata, Kasımpaşa halkı dehşet içinde kaldı (Vâsıf Tarihi, cild I).
Tâvûsibahrî Kalyonu Yangını — 23 cemâziyelevvel 1226 (15 haziran 1811) de yağmurlu ve fırtınalı bir günde Ortaköyde müverrih Şânâzîde Atâullah Efendinin yalısı önünde demirli bulunan donanmanın en büyük gemilerinden Tâvûsibahrî Kalyonunun orta direğine yıldırım isâbet etti. o sırada flandra indirmek için o direğe üç tayfa tırmanmakda idi, en öndeki yıldırım ateşi ile bir anda kömür olarak öldü, fakat elleri tutunduğu yerden ancak bir iki dakika kadar sonra gevşeyip ayrıldı, o direkde kömür olmuş dururken, öbür iki gemici ip merdiveni çıkmakda devam ettiler, ve öndeki ardaşları elleri gevşeyip üst sahanlığa düşdükten sonra işin farkına vardılar ve dehşetle aşağıya inmeye başladılar. Yıldırım aşağıda da iki üç gemiciyi yakıp öldürmüşdü. Yıldırım isâbet eden orta direk yanmaya başladı. Kalyonun diğer efrâdı tarafından direkden başlayan bu gemi yangını güçlükle söndürüldü. Şânîzâde vak’ayı gözleriyle gördüğünü yazıyor (Şânîzâde Tarihi, Cild II).
Haliçde Gemiler Yangını — 23/24 safer 1277 (10/11 eylül 1860) gecesi, müdhis bir lodos fırtınası hüküm sürerken Unkapanı ile Galatada Azeb Kapusu arasındaki Hayrâtiye Köprüsünde yangın çıkdı; alevler içinde dağılan dubalar limanda ve Galata sâhilidne yatan gemilerin üstüne düşdü, büyüklü küçüklü 16 türk, 2 ingiliz, 2 cezâiri seb’a (yedi ada) cumhuriyeti, 2 yunan, 1 avusturya, 1 eflâk gemisi yandı, cem’an 24 gemi yandı (Tercemânı Ahval Gazetesi).
(Bibl: Boğaziçinde Tankerler Çarpışması ve İnfilâklı Büyük Gemiler yangını, cild 6, sayfa 2896; Bosphorus Şilebi Yangını, cild 6, sayfa 2967; Marmara Vapuru Yangını).
Theme
Event
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110547
Theme
Event
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, page 6097
See Also Note
B.: Yahudhâne
Bibliography Note
Bibl: Boğaziçinde Tankerler Çarpışması ve İnfilâklı Büyük Gemiler yangını, cild 6, sayfa 2896; Bosphorus Şilebi Yangını, cild 6, sayfa 2967; Marmara Vapuru Yangını.
Theme
Event
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.