Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GEMİ MARANGOZLARI, YAPICILARI
Yüzyıllar boyunca, İstanbulda Tersâneden gayri çekek yerlerinde, kalafat yerlerinde, kızaklarda küçük gemiler yapıla gelmişdir. Bir gemi yapıcısı kalfanın emrinde çok usta gemi marangozları çalışmışlardır. XVI. Yüzyıl ortasında Evliyâ Çelebi gemi yapıcısı marangozlar için şunları yazıyor:
“Bunlar Galatada, Kasımpaşada, Tophânede, Lonca yerlerinde (Ayvansarayda ?) bulunur gemi üstadlarıdır, 3000 neferdir. İslâm - rum, frenk karışıkdır. Pîrleri Hazreti Nuhdur ki Tûfandan halâs için Hak’kın emri ve Cibrîl’in talimi ile kazın göğüs kemiğine göre bir gemi inşâ etti. peygamberimiz asrındaki pîrleri Âmir Nevvât’dir ki Cidde İskelesinde gemi yaparak diyarına sefer etmiş ve Hazreti Resûle hediyeler getirmişdir; kabri Ciddededir. Bu tâife de esnaf alayında pür silâh olub ellerinde keser ve destere, hizar ve çırpılarla kızaklar üzerinde gemi yaparak geçerler...”
Gemi Marangozları ne kadar usta olsalar, yapdıkları gemilerin münâsib yerine filân usta tarafından yapıldı diye isimlerini nakşetmek âdet olmamışdı; geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Âşık Râzi 1315 (1897-1898) de genc bir gemi marangozundan bahsederken yapdığı, yahud yapısında çalışdığı geminin adını yazmadan Hasköydek tezgâhlardan birinde yapılmış bir gemiye o delikanlının adının nakşedildiği söylemektedir:
Hasköy ...
⇓ Read more...
Yüzyıllar boyunca, İstanbulda Tersâneden gayri çekek yerlerinde, kalafat yerlerinde, kızaklarda küçük gemiler yapıla gelmişdir. Bir gemi yapıcısı kalfanın emrinde çok usta gemi marangozları çalışmışlardır. XVI. Yüzyıl ortasında Evliyâ Çelebi gemi yapıcısı marangozlar için şunları yazıyor:
“Bunlar Galatada, Kasımpaşada, Tophânede, Lonca yerlerinde (Ayvansarayda ?) bulunur gemi üstadlarıdır, 3000 neferdir. İslâm - rum, frenk karışıkdır. Pîrleri Hazreti Nuhdur ki Tûfandan halâs için Hak’kın emri ve Cibrîl’in talimi ile kazın göğüs kemiğine göre bir gemi inşâ etti. peygamberimiz asrındaki pîrleri Âmir Nevvât’dir ki Cidde İskelesinde gemi yaparak diyarına sefer etmiş ve Hazreti Resûle hediyeler getirmişdir; kabri Ciddededir. Bu tâife de esnaf alayında pür silâh olub ellerinde keser ve destere, hizar ve çırpılarla kızaklar üzerinde gemi yaparak geçerler...”
Gemi Marangozları ne kadar usta olsalar, yapdıkları gemilerin münâsib yerine filân usta tarafından yapıldı diye isimlerini nakşetmek âdet olmamışdı; geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Âşık Râzi 1315 (1897-1898) de genc bir gemi marangozundan bahsederken yapdığı, yahud yapısında çalışdığı geminin adını yazmadan Hasköydek tezgâhlardan birinde yapılmış bir gemiye o delikanlının adının nakşedildiği söylemektedir:
Hasköy Çekeğinde marangoz imiş,
Siyehçerde dilber Bartınlı Memiş,
Sormuşlar ustaya serkeşliğini,
Her güzelin yâhu hakkıdır demiş.
Delipoyraz misâl çıplak cundabaz,
Çekek yerleri bir mislin görmemiş.
Ammâ ki keserin aldıkda deste,
Eşbehin hüneri kemâle ermiş.
Zâhirde daltaban, yalun ayaklı,
Gel gör sanatında elhak nam vermiş.
Ustası pes deyüp ismi şerifin,
Yapdığı gemiye hemen nakşetmiş.
Tarih
Gemideki nakşına kat yirmibir yaşını
Gör: “Amile Bartınlı Memiş Usta” tarihtir.
1294 + 21 = 1315 (M. 1897 - 1898)
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110543
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, page 6094
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.