Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GEDİKPAŞA YANGIN TULUMBASI SANDlĞl
Geçen asır sonlarında büyük ve meşhur bir çarşı hamamı ile, kahvehâneleri ile, meyhâneleri ile, çarşısı ile İstanbulun çok renkli, hareketli ve canlı bir semti olan Gedikpaşa bir yangın tulumbası sandığı etrafında toplanmış tulumbacıları ile de nam vermişdi. Bu sandığın koğuşunun yerini tesbit edemedim. Bâzı uşaklarının Gedikpaşa Hamamı külhan odasında yatıp kalkdıklarını duymuşdum. O külhanın yüz yıllar boyunca İstanbulun bir tarikat mensubları hâlinde toplanmış meşhur Külhan Beylerine de mesken olduğunu duymuşdum (B.: Külhan Beyleri). Mâsum bir aşkın yolunda vahşetle öldürülmüş ve hatırası uzun bir destan ile tesbit edilmiş, güzelliği ile de ayrıca şöhret sahibi Kahveci Mahzun Bahâeddin bu sandığın uşaklarındandı (B.: Bahâeddin, Mahzun, cild 4, sayfa 1827); aşağıdaki iki kıt’ayı o cinâyet destanından alıyoruz:
Ustamın izniyle sandığı girdim,
Gedikpaşa Sandığına şan verdim,
Yalın ayak âteşi memrud içinde,
Pervâsız dolaşır semender idim.
Ayaklar koşarlı, boy ince uzun,
Tenâsübi endam, gaayetle mevzun,
Âdet olmuş takılacak bir lâkab,
Bana da münâsib görüldü “Mahzun”.
Bu Sandığın uşaklarının çoğunluğu ayak takımından ermeni gençleriydi; Erzurumlu Âşık İbrahimin şu kıt’aları da Gedikpaşa Sandığı tulumbacılarından bir ermeni genci için yazılmışdır:
Gel benim Ermenşah Gedikpaşa’lı...
⇓ Read more...
Geçen asır sonlarında büyük ve meşhur bir çarşı hamamı ile, kahvehâneleri ile, meyhâneleri ile, çarşısı ile İstanbulun çok renkli, hareketli ve canlı bir semti olan Gedikpaşa bir yangın tulumbası sandığı etrafında toplanmış tulumbacıları ile de nam vermişdi. Bu sandığın koğuşunun yerini tesbit edemedim. Bâzı uşaklarının Gedikpaşa Hamamı külhan odasında yatıp kalkdıklarını duymuşdum. O külhanın yüz yıllar boyunca İstanbulun bir tarikat mensubları hâlinde toplanmış meşhur Külhan Beylerine de mesken olduğunu duymuşdum (B.: Külhan Beyleri). Mâsum bir aşkın yolunda vahşetle öldürülmüş ve hatırası uzun bir destan ile tesbit edilmiş, güzelliği ile de ayrıca şöhret sahibi Kahveci Mahzun Bahâeddin bu sandığın uşaklarındandı (B.: Bahâeddin, Mahzun, cild 4, sayfa 1827); aşağıdaki iki kıt’ayı o cinâyet destanından alıyoruz:
Ustamın izniyle sandığı girdim,
Gedikpaşa Sandığına şan verdim,
Yalın ayak âteşi memrud içinde,
Pervâsız dolaşır semender idim.
Ayaklar koşarlı, boy ince uzun,
Tenâsübi endam, gaayetle mevzun,
Âdet olmuş takılacak bir lâkab,
Bana da münâsib görüldü “Mahzun”.
Bu Sandığın uşaklarının çoğunluğu ayak takımından ermeni gençleriydi; Erzurumlu Âşık İbrahimin şu kıt’aları da Gedikpaşa Sandığı tulumbacılarından bir ermeni genci için yazılmışdır:
Gel benim Ermenşah Gedikpaşa’lım,
Soyun, dökün, gel gel sandık altına,
Yangınlara çıplak ayak koşalım,
Ayağı kirâsı bir çil altına.
Ne hoş açmış, seni mintanla dizlik,
Kaş çatma, yakışmaz sana serkeşlik,
Koyayım sandığa sen Ermenşâhın,
Tabanın nakşını altun tepelik.
Ayaklar sevişdi,sandık kolunda,
Nemrud ateşini daldim, yolunda,
Ne gördün sadâkat, vefâdan gayri,
Erzurum’lu âşık garib kulunda.
Ahparım, baronum,ç alımın yaman,
Fener çikdiğinde sen ey bî aman,
Yollarda dökersin, omuzdaşları,
Koşarlı ayağı attırır duman.
Sandığın baş tâcı Gelikpaşa’lım,
Yangınlara çıplak ayak koşalım,
Sonra kumkapu’da meyhânelerde,
Mestâne nâralar atup coşalım,
Topuklu ayaklar çok çok koşarlı,
Nigâhı vahşetin çapkın işmarlı,
Bakarsın itoğlu it olursun sen,
Bakarsın beyzâde edebli, arlı.
Ermenşahlar Gedikpaşa’dan çıkar,
Gülle, topuk ururb, gönüller yıkar,
Ammâ senin gibi bir şûhi tannaz,
Patirik çanına bilem ot tıkar.
“Ayaklar Sevişmek” bir tulumbacı deyimidir, ardcı veya öncü, iki tulumbacının sandığı omuzladıktan sonra aynı tempoda adım atarak koşmaları anlamındadır.
Vâsıf HİÇ
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM110510
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 6080-6081
See Also Note
B.: Külhan Beyleri; B.: Bahâeddin, Mahzun, cild 4, sayfa 1827
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.