Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
GAZ, GAZHÂNELER, HAVAGAZI
Maden kömüründen gaz çıkartarak o gazın mekânları ışıklandırmada ve ısıtmada kullanılması 1812 de bulunmuşdur. Memleketimizde maden kömüründen elde edilen gaza “Havagazı” adı verilmişdir, o gazın elde edildiği fabrikalara da “Gazhâne” denilmişdir.
Avrupa’da sokakları havagazı ile aydınlatılan ilk şehir 1813 de Londra olmuşdur ve havagazı az sonra Fransa’da ve batı ve orta Avrupa şehirlerinde kullanılmışdır.
İstanbul’da ilk gazhâne, Dolmabağçe Sarayının yapısı tamamlandıktan sonra, o büyük ve yeni sarayın ışıklandırılması için, yine o mevkide, şimdi Midhatpaşa Stadyomunun, o zamanlar da saray has ahırlarının bulunduğu yerin hemen arka tarafında ve hazînei hassa tarafından 1853 yılında yapıldı. Bir müddet sonra da o gazhânenin işletilmesi İstanbul Şehir Emânetine (Belediyeye) devredilerek Galata, Beyoğlu, Beşiktaş ve Rumeli yakası semtlerinin sokaklarının havagazı ile aydınlatılması için Dolmabağçe Gazhânesi büyütüldü.
İkinci gazhâne Boğazın Anadolu yakasında Beylerbeyi Sarayını ışıklandırmak üzere Kuzguncuk’da yapıldı. Sonraları Kadıköyü, Haydarpaşa, Üsküdar ve Boğazın Anadolu yakası semtleri sokaklarının havagazı ile aydınlatılması için Kurbağalıdere’nin gerilerinde Hasanpaşa mahallesinde büyük bir gazhâne kurulunca, havagazı Beylerbeyi Sarayına da oradan verildi, Kuzguncuk Gazhâ...
⇓ Read more...
Maden kömüründen gaz çıkartarak o gazın mekânları ışıklandırmada ve ısıtmada kullanılması 1812 de bulunmuşdur. Memleketimizde maden kömüründen elde edilen gaza “Havagazı” adı verilmişdir, o gazın elde edildiği fabrikalara da “Gazhâne” denilmişdir.
Avrupa’da sokakları havagazı ile aydınlatılan ilk şehir 1813 de Londra olmuşdur ve havagazı az sonra Fransa’da ve batı ve orta Avrupa şehirlerinde kullanılmışdır.
İstanbul’da ilk gazhâne, Dolmabağçe Sarayının yapısı tamamlandıktan sonra, o büyük ve yeni sarayın ışıklandırılması için, yine o mevkide, şimdi Midhatpaşa Stadyomunun, o zamanlar da saray has ahırlarının bulunduğu yerin hemen arka tarafında ve hazînei hassa tarafından 1853 yılında yapıldı. Bir müddet sonra da o gazhânenin işletilmesi İstanbul Şehir Emânetine (Belediyeye) devredilerek Galata, Beyoğlu, Beşiktaş ve Rumeli yakası semtlerinin sokaklarının havagazı ile aydınlatılması için Dolmabağçe Gazhânesi büyütüldü.
İkinci gazhâne Boğazın Anadolu yakasında Beylerbeyi Sarayını ışıklandırmak üzere Kuzguncuk’da yapıldı. Sonraları Kadıköyü, Haydarpaşa, Üsküdar ve Boğazın Anadolu yakası semtleri sokaklarının havagazı ile aydınlatılması için Kurbağalıdere’nin gerilerinde Hasanpaşa mahallesinde büyük bir gazhâne kurulunca, havagazı Beylerbeyi Sarayına da oradan verildi, Kuzguncuk Gazhânesi uzunca bir zaman metruk kaldı. Zamanımızda harâbesi de yok olmuşdur.
Üçüncü gazhâne, bütün İstanbul sokaklarını havagazı ile ışıklandırmak için 1880 de Yedikule’de yapıldı.
Dördüncü gazhâne de, yukarıda kaydettiğimiz gibi Kadıköyünde Kurbağalıdere’nin yukarı kısmında 1891 - 1892 arasında kuruldu. Halk ağzında Hasanpaşa mahallesine Gazhâne de denilmektedir (B.: Sokakların ışıklandırılması).
Bibl.: Osman Nuri Ergin, Mecellei Umûri Belediye.
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110401
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 6019-6020
See Also Note
B.: Sokakların ışıklandırılması
Bibliography Note
Bibl.: Osman Nuri Ergin, Mecellei Umûri Belediye.
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.