Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
GANİ BEY TOPTÂNÎ (Haydar)
İkinci Sultan Abdülhamid devrinde kabadayılığı ve türlü edebsizlikleri ile İstanbulda halk nefretini kazanmış bir arnavud beyi; Tiran’lı Süleymanpaşazâde Ali Beyin oğlu Balkan Harbinde Türkiyeye ihânet ederek arnavudluk bozgununa sebeb olan ve bir ara memleketin - hükûmet başkanlığı yapan Esad Paşa Toptânî’nin büyük kardeşi; doğum tarihi bilinmiyor, 1876 Rus Harbinde bir muharebede yararlığı görülerek rütbesi kaymakamlığa (yarbaylığa) yükseltilerek tüfenkcibaşılıkla saraya alınmışdı. Bu iltifat ile de şımarmış ahlaksız ve uygunsuz güruhundan topladığı adamlarla ve bir takım kötü genclerle sefihâne yaşamaya başlamış, avenesi ile iffet sâhibi genclerin de peşinde dolaşarak, rezilâne hayatını keyfince sürdürebilmek için de bilhassa kahve adı altında işletilen kumarhâneleri haraca bağlamışdı (B.: Asya Kıraathânesi, cild 2, sayfa 1132).
1316 da (1899) Beyoğlunda Ağacamii semtinde bir sokak içinde Tatarın Kahvehânesi diye meşhur bir kahvehânede berberlik yapan Tayyar adında güzel bir gence musallat olmuş, bir gece sabaha karşı bîçâre genc ağır dayakla ve tecâvüzle âdetâ delirmiş halde Şişliden ötede bir kırlıkda bulunmuşdu. Bu vak’adan bir hafta kadar sonra aynı kahvehâneye gelen Gani Bey meçhul bir şahıs tarafından tabanca ile vurularak öldürülmüşdü. Bu cinâyet üzerine aşağıdaki manzû...
⇓ Devamını okuyunuz...
İkinci Sultan Abdülhamid devrinde kabadayılığı ve türlü edebsizlikleri ile İstanbulda halk nefretini kazanmış bir arnavud beyi; Tiran’lı Süleymanpaşazâde Ali Beyin oğlu Balkan Harbinde Türkiyeye ihânet ederek arnavudluk bozgununa sebeb olan ve bir ara memleketin - hükûmet başkanlığı yapan Esad Paşa Toptânî’nin büyük kardeşi; doğum tarihi bilinmiyor, 1876 Rus Harbinde bir muharebede yararlığı görülerek rütbesi kaymakamlığa (yarbaylığa) yükseltilerek tüfenkcibaşılıkla saraya alınmışdı. Bu iltifat ile de şımarmış ahlaksız ve uygunsuz güruhundan topladığı adamlarla ve bir takım kötü genclerle sefihâne yaşamaya başlamış, avenesi ile iffet sâhibi genclerin de peşinde dolaşarak, rezilâne hayatını keyfince sürdürebilmek için de bilhassa kahve adı altında işletilen kumarhâneleri haraca bağlamışdı (B.: Asya Kıraathânesi, cild 2, sayfa 1132).
1316 da (1899) Beyoğlunda Ağacamii semtinde bir sokak içinde Tatarın Kahvehânesi diye meşhur bir kahvehânede berberlik yapan Tayyar adında güzel bir gence musallat olmuş, bir gece sabaha karşı bîçâre genc ağır dayakla ve tecâvüzle âdetâ delirmiş halde Şişliden ötede bir kırlıkda bulunmuşdu. Bu vak’adan bir hafta kadar sonra aynı kahvehâneye gelen Gani Bey meçhul bir şahıs tarafından tabanca ile vurularak öldürülmüşdü. Bu cinâyet üzerine aşağıdaki manzûme devrin kalender şâirlerinden Üsküdarlı Âşık Râzi tarafından yazılmışdır:
Arnavud Gani Bey rezilin biri
Yemediği halt yok yıllardanberi
Emrinde bir sürü çakal çomarlar
Kirletirler nice garib dilberi
Geçerken günlerde birgün o rezil
Görmüş Beyoğlunda Tayyar Berberi
Güzeller şâhıdır bin içinde bir
Ammâ ki fetânın bebrü hizberi
Ağacamiinde sokak içinde
Tatarın Kahvesi tezgâhı yeri
Çullanub bir gece yoldan kaldırıp
Perişan iderler o gazanferi
Vak’a şüyû buldu merdlik ölmemiş
Çıkdı bir kahraman topcu neferi
Ahdetmiş mazlumun öcün almaya
Yürekde gazablı merdlik cevheri
Beklermiş kahvede kuduz herifi
Yokmuş hiç kimsenin aslaa haberi
Toptânîzâdenin hesâbın topdan
Görüverdi girer girmez içeri
Tek kurşunda yıkdı pelâdi cansız
Budur gazâların elhak ekberi
İsmini bilen yok izi kayboldu
Firâr etti Hızır olsun rehberi
Sermed Muhtar AIus Gani Beyin Beyoğlu Caddesinde Rumeli Hanının altındaki bir muhallebici dükkânında öldürüldüğünü yazıyor.
O sırada sadırâzam bulunan Halil Rifat Paşanın oğlu İbrahim Cavid Bey ile, yine uygunsuzluk yolu rekâbeti olacakdır, arası açık imiş, Gani Beyin adamları ehliyetin onun tarafından tertiblendiğini iddia ettiler; birkaç ay kadar sonra da Cavid Bey Galata Köprüsü üstünde bir arnavud tarafından vurularak öldürüldü (B.: Cavid Bey, İbrahim; cild 6, sayfa 3395).
Gani Bey Toptâni
(Resim: Sabiha Bozcalı)
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM110349
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tanım
Cilt 11, sayfalar 5990-5991
Not
Görsel: cilt 11, sayfa 5990
Bakınız Notu
B.: Asya Kıraathânesi, cild 2, sayfa 1132; B.: Cavid Bey, İbrahim; cild 6, sayfa 3395
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.