TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 11: Fır-Gök
GALATA YEMENİSİ
“Kalyoncu Yemenisi” de denilirdi, İstanbul’da yüz yıllar boyunca giyilmiş, ve bilhassa gemicilerin âdeta alâmeti fârikası olmuş bir ayakkabıdır. Üstü gayet kısa olup parmakları hemen ucundan tutar, çıplak ayakla giyildiğinde parmak araları görünürdü, ard kısmı da çok kısa olup topuğu, bitiminden ilişerek tutardı. En mühim bir hususiyeti de Horoz ibiği kırmızısı sahtiyandan yapılırdı. Bahriyeliler tarafından, tersanede, Avrupa kesimi kıyafet inkılâbına giyilmiş; kalyoncuların ve kalyoncu çavuşlarının kısa diz çakşırı ile baldır ve bacakları çıplak dolaştıkları devirde mutlaka çorapsız, çıplak ayakla giyilmiştir; öyle ki XIX. asır başlarında bu Galata Yemenisi ile birlikte baldırı çıplak pırpırı gemici kıyafeti, vücudun üst kısmını, gövdeyi daha açarak, külhan beyleri argosunda “çakıl” denilen delikanlı memesi gösterme nümayişine kadar varmış ve bütün İstanbul gençleri arasında, beyzâde paşazâdeden kaldırım oğlanlarına varınca “Cezayir Kesimi” adı ile moda olmuştu (B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571). Kalenderlik yolunda yazılmış şu kıt’aların kimin olduğunu bilmiyoruz, “Çapkın İdris” adı söz gelimi yazılmış olabilir: Galata Yemenisi Cümle gencler delisi Lâyıkolan ayaklar Koşarlının irisi Ne üstü var ne koncu Kayık...
⇓ Read more...
“Kalyoncu Yemenisi” de denilirdi, İstanbul’da yüz yıllar boyunca giyilmiş, ve bilhassa gemicilerin âdeta alâmeti fârikası olmuş bir ayakkabıdır. Üstü gayet kısa olup parmakları hemen ucundan tutar, çıplak ayakla giyildiğinde parmak araları görünürdü, ard kısmı da çok kısa olup topuğu, bitiminden ilişerek tutardı. En mühim bir hususiyeti de Horoz ibiği kırmızısı sahtiyandan yapılırdı. Bahriyeliler tarafından, tersanede, Avrupa kesimi kıyafet inkılâbına giyilmiş; kalyoncuların ve kalyoncu çavuşlarının kısa diz çakşırı ile baldır ve bacakları çıplak dolaştıkları devirde mutlaka çorapsız, çıplak ayakla giyilmiştir; öyle ki XIX. asır başlarında bu Galata Yemenisi ile birlikte baldırı çıplak pırpırı gemici kıyafeti, vücudun üst kısmını, gövdeyi daha açarak, külhan beyleri argosunda “çakıl” denilen delikanlı memesi gösterme nümayişine kadar varmış ve bütün İstanbul gençleri arasında, beyzâde paşazâdeden kaldırım oğlanlarına varınca “Cezayir Kesimi” adı ile moda olmuştu (B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571). Kalenderlik yolunda yazılmış şu kıt’aların kimin olduğunu bilmiyoruz, “Çapkın İdris” adı söz gelimi yazılmış olabilir: Galata Yemenisi Cümle gencler delisi Lâyıkolan ayaklar Koşarlının irisi Ne üstü var ne koncu Kayıkçıyla kalyoncu Eşbeh yiğit pabucu Galata Yemenisi Tüy gibi tüydenhafif Şöyle ideyim târif Zanbakmisâli zarif Galata Yemenisi Gülle misal topuklar Pekçe vursun kopuklar Parmak gümüş oluklar Galata Yemenisi Baldır bacaklar çıplak Mutlakaa çıplak ayak Giyilse açar ancak Galata Yemenisi At bir nârayı hey hey Bıçkın meşreb küçükbey Uğrunda fedâ her şey Galata Yemenisi Uzat ayağın beyim Okşayayım öpeyim Elimle giydireyim Galata Yemenisi Yalın ayak cakalı Şu horoza almalı Horoz ibiği alı Galata Yemenisi Gör bu Çapkın İdrisi Tüysüz gencin irisi Nümâyişin birisi Galata Yemenisi Muallim Naci “Ömer’in Çocukluğu” isimli kısa foto biyografisinde babası Saraç Ali Beyin de çok şirin bir portresini vermiştir, o zâtin kıyâfetini tarif ederken “... ayakları Galatakârî az üstlü kırmızı yemenilere alışıktır.” diyor (B.: Ali Bey, Saraç, cilt 2, sayfa 635).
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110297
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, pages 5953-5954
See Also Note
B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571; B.: Ali Bey, Saraç, cilt 2, sayfa 635
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD