Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
GALATA YEMENİSİ
“Kalyoncu Yemenisi” de denilirdi, İstanbul’da yüz yıllar boyunca giyilmiş, ve bilhassa gemicilerin âdeta alâmeti fârikası olmuş bir ayakkabıdır. Üstü gayet kısa olup parmakları hemen ucundan tutar, çıplak ayakla giyildiğinde parmak araları görünürdü, ard kısmı da çok kısa olup topuğu, bitiminden ilişerek tutardı. En mühim bir hususiyeti de Horoz ibiği kırmızısı sahtiyandan yapılırdı. Bahriyeliler tarafından, tersanede, Avrupa kesimi kıyafet inkılâbına giyilmiş; kalyoncuların ve kalyoncu çavuşlarının kısa diz çakşırı ile baldır ve bacakları çıplak dolaştıkları devirde mutlaka çorapsız, çıplak ayakla giyilmiştir; öyle ki XIX. asır başlarında bu Galata Yemenisi ile birlikte baldırı çıplak pırpırı gemici kıyafeti, vücudun üst kısmını, gövdeyi daha açarak, külhan beyleri argosunda “çakıl” denilen delikanlı memesi gösterme nümayişine kadar varmış ve bütün İstanbul gençleri arasında, beyzâde paşazâdeden kaldırım oğlanlarına varınca “Cezayir Kesimi” adı ile moda olmuştu (B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571).
Kalenderlik yolunda yazılmış şu kıt’aların kimin olduğunu bilmiyoruz, “Çapkın İdris” adı söz gelimi yazılmış olabilir:
Galata Yemenisi
Cümle gencler delisi
Lâyıkolan ayaklar
Koşarlının irisi
Ne üstü var ne koncu
Kayık...
⇓ Devamını okuyunuz...
“Kalyoncu Yemenisi” de denilirdi, İstanbul’da yüz yıllar boyunca giyilmiş, ve bilhassa gemicilerin âdeta alâmeti fârikası olmuş bir ayakkabıdır. Üstü gayet kısa olup parmakları hemen ucundan tutar, çıplak ayakla giyildiğinde parmak araları görünürdü, ard kısmı da çok kısa olup topuğu, bitiminden ilişerek tutardı. En mühim bir hususiyeti de Horoz ibiği kırmızısı sahtiyandan yapılırdı. Bahriyeliler tarafından, tersanede, Avrupa kesimi kıyafet inkılâbına giyilmiş; kalyoncuların ve kalyoncu çavuşlarının kısa diz çakşırı ile baldır ve bacakları çıplak dolaştıkları devirde mutlaka çorapsız, çıplak ayakla giyilmiştir; öyle ki XIX. asır başlarında bu Galata Yemenisi ile birlikte baldırı çıplak pırpırı gemici kıyafeti, vücudun üst kısmını, gövdeyi daha açarak, külhan beyleri argosunda “çakıl” denilen delikanlı memesi gösterme nümayişine kadar varmış ve bütün İstanbul gençleri arasında, beyzâde paşazâdeden kaldırım oğlanlarına varınca “Cezayir Kesimi” adı ile moda olmuştu (B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571).
Kalenderlik yolunda yazılmış şu kıt’aların kimin olduğunu bilmiyoruz, “Çapkın İdris” adı söz gelimi yazılmış olabilir:
Galata Yemenisi
Cümle gencler delisi
Lâyıkolan ayaklar
Koşarlının irisi
Ne üstü var ne koncu
Kayıkçıyla kalyoncu
Eşbeh yiğit pabucu
Galata Yemenisi
Tüy gibi tüydenhafif
Şöyle ideyim târif
Zanbakmisâli zarif
Galata Yemenisi
Gülle misal topuklar
Pekçe vursun kopuklar
Parmak gümüş oluklar
Galata Yemenisi
Baldır bacaklar çıplak
Mutlakaa çıplak ayak
Giyilse açar ancak
Galata Yemenisi
At bir nârayı hey hey
Bıçkın meşreb küçükbey
Uğrunda fedâ her şey
Galata Yemenisi
Uzat ayağın beyim
Okşayayım öpeyim
Elimle giydireyim
Galata Yemenisi
Yalın ayak cakalı
Şu horoza almalı
Horoz ibiği alı
Galata Yemenisi
Gör bu Çapkın İdrisi
Tüysüz gencin irisi
Nümâyişin birisi
Galata Yemenisi
Muallim Naci “Ömer’in Çocukluğu” isimli kısa foto biyografisinde babası Saraç Ali Beyin de çok şirin bir portresini vermiştir, o zâtin kıyâfetini tarif ederken “... ayakları Galatakârî az üstlü kırmızı yemenilere alışıktır.” diyor (B.: Ali Bey, Saraç, cilt 2, sayfa 635).
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM110297
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 11, sayfalar 5953-5954
Bakınız Notu
B.: Kalyoncu, Kalyoncu Çavuşları; Bahriyeli, cild 4, sayfa 1867; Cezayir Kesimi, cild 7, sayfa 3571; B.: Ali Bey, Saraç, cilt 2, sayfa 635
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.