Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FİLİP EFENDİ
Geçen asır sonlarında gazete patronlarından, “Tarik” gazetesinin sâhibi; matbaa baskı makinalarının “Matbaa Hammalı” (B.: Hammal) denilen ameleler tarafından el çarkları ile çevrilip işletildiği o devirde hammallıkdan türemiş ve gazete sâhibi olmuşdur ki “Sabah” gazetesinin sâhibi Mihran Efendi de öyledir. (B.: Mihran Efendi, Sabahcı). İstanbul’a yalın ayakla, yarım pabuçla gelmiş olan Filip Efendinin, İstanbul basının kalem erbâbını boğazı tokluğuna çalışdırarak büyük servet yapmış pespâyelerden olduğu söylenir. Gençliğinde kısa bir müddet Tarik Gazetesinde çalışmış olan Ahmed Rasim Bey basın hâtıraları arasında onu şöyle anmaktadır:
“Tarik Gazetesine gelince, üç ay kadar devam eden kısa muharrirliğimde sâhibi Filip Efendiyi, para almak için matbaada, Karaköyde şimdi adı Cenyo olan Filipin Gazinosunda, eski köprü gazinolarında beklemekden bıkıp usanmış, nihayet alacağımdan vaz geçmişdim” (A. Rasim, Muharrir Şâir Edib).
İşte bu adamın Büyükderede mükellef bir yalısı vardı.
Hüseyin Câhid Yalçın da “Edebî Hâtıralar” isimli eserinde eski hammalı başka cebheden anlatıyor “.. Tarik Gazetesinin idarehânesi Artin Asaduryan Şirketi Mürettibiye Matbaasının üstünde idi (B.: Asaduryan Artin, cild 2, sayfa 1087), sâhibi imtiyâzı da meşhur Filip Efendi idi; rical arasına karışmış, rütbeler al...
⇓ Read more...
Geçen asır sonlarında gazete patronlarından, “Tarik” gazetesinin sâhibi; matbaa baskı makinalarının “Matbaa Hammalı” (B.: Hammal) denilen ameleler tarafından el çarkları ile çevrilip işletildiği o devirde hammallıkdan türemiş ve gazete sâhibi olmuşdur ki “Sabah” gazetesinin sâhibi Mihran Efendi de öyledir. (B.: Mihran Efendi, Sabahcı). İstanbul’a yalın ayakla, yarım pabuçla gelmiş olan Filip Efendinin, İstanbul basının kalem erbâbını boğazı tokluğuna çalışdırarak büyük servet yapmış pespâyelerden olduğu söylenir. Gençliğinde kısa bir müddet Tarik Gazetesinde çalışmış olan Ahmed Rasim Bey basın hâtıraları arasında onu şöyle anmaktadır:
“Tarik Gazetesine gelince, üç ay kadar devam eden kısa muharrirliğimde sâhibi Filip Efendiyi, para almak için matbaada, Karaköyde şimdi adı Cenyo olan Filipin Gazinosunda, eski köprü gazinolarında beklemekden bıkıp usanmış, nihayet alacağımdan vaz geçmişdim” (A. Rasim, Muharrir Şâir Edib).
İşte bu adamın Büyükderede mükellef bir yalısı vardı.
Hüseyin Câhid Yalçın da “Edebî Hâtıralar” isimli eserinde eski hammalı başka cebheden anlatıyor “.. Tarik Gazetesinin idarehânesi Artin Asaduryan Şirketi Mürettibiye Matbaasının üstünde idi (B.: Asaduryan Artin, cild 2, sayfa 1087), sâhibi imtiyâzı da meşhur Filip Efendi idi; rical arasına karışmış, rütbeler almış bir adamdı. Gazeteye intisab ettiğimiz zaman huzuruna girdik. Kulaklarına kadar inmiş aziziye fesi, düğmeleri tamâmen ilikli istanbulini ile Bâbıâliyi bir gazete idârehânesine taşımış idi. Bizimle efendimiz, zâtiâliniz diyerek gaayet teşrifatlı konuşdu, içimize sıkıntılar basdı. Gazetede bulunduğumuz müddetce bir daha da yüzünü görmedik..”.
Hiciv yollu şu üç kıt’a da bu Filip Efendi hakkında Üsküdarlı meşhur Kör Hakkı Beyindir (B.: Hakkı Bey, Üsküdarlı Kör):
Bir zeberdest civan sevdim urumdan
Kaf Dağında burnu çalım kurumdan
Aslın sordum basmahâne hammalı
Tâze gelmiş Çankırı ya Çorumdan
*
Çakır pençe gülle topuk hammalım
Efendilik satma sen Kör Hakkıya
Unuttun mu azmı oynattık seni
Meyhânede bir kadeh düz rakıya
*
Ey haliül izâr Tarikci Filip
Sordum geçmişini dellâk naturdan
Dediler bir eyyâm yâri gaar idik
Çıkardı bizleri gönül haturdan
Bu kıt’alar Üsküdarlı kalender şâir Âşık Râzinin evrakı metrukesi arasında görülmüşdür, Hakkı Bey’e atfen Râzi tarafından da yazılmış olabilir. Filip Efendinin hayatı hakkında başka bilgi edinilemedi.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM110066
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 11, page 5790
See Also Note
B.: Hammal; B.: Mihran Efendi, Sabahcı; B.: Asaduryan Artin, cild 2, sayfa 1087; B.: Hakkı Bey, Üsküdarlı Kör
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.