TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 10: Eri-Fır
FINDIKLI
İstanbulun meşhur semtlerinden, büyük şehrin Rumeli yakasında Galata tarafında ve liman ağızında Tophâne civârında Salıpazarı ile Kabataş arasındadır; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Galatanın Pürtelâş Hasan Efendi ve Ömer Avni Mahalleleri sınırı içindedir (1934 B.Ş.R Pafta 15/167 ve 169). Evliyâ Çelebi İstanbula tahsis ettiği seyahatnâmesinin birinci cildinde “Fındıklı Kasabı” adını kullandığı halde Fındıklıdan müstakil bir bend içinde bahsetmiyor, buradaki bâzı binâları, Tophâne bahsi içinde kaydediyor (B: Tophâne). 1814 - 1815 arasında tanzim edilmiş bir Bostancıbaşı Defterinde (B.: Bostancıbaşı defterleri, cild 6, sayfa 2979) Fındıklı sâhili şöylece tesbit edilmişdir; Salıpazarından Kabataşa doğru gidildiğine göre: “.. aralık iskele; yanında Ömerağazâde Tevfik Bey yalısı; yanında Selun (?) zimmînin değirmeni; yanında Süleyman Ağanın kayıkhânesi yanında Hammallar İskelesi; yanında silâhdar giridli Mustafa Ağa zevcesinin yalısı; yanında kalafat yeri; yanında Fındıklı İskelesi; yanında Kapuçuhadarı Ömer efendi yalısı; yanında Fındıklının büyük iskelesi; yanında Fındıklı Camii; yanında müsâhibi şehriyârî Hasan Ağa zevcesinin yalısı; yanında Kepçe Nâzırı Ali Efendinin yalısı, yanında aralık iskele; yanında Gümrükemini Hüseyin Efendinin yalısı; yanında Tersâne kâtibi Mehmed Bey...
⇓ Read more...
İstanbulun meşhur semtlerinden, büyük şehrin Rumeli yakasında Galata tarafında ve liman ağızında Tophâne civârında Salıpazarı ile Kabataş arasındadır; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Galatanın Pürtelâş Hasan Efendi ve Ömer Avni Mahalleleri sınırı içindedir (1934 B.Ş.R Pafta 15/167 ve 169). Evliyâ Çelebi İstanbula tahsis ettiği seyahatnâmesinin birinci cildinde “Fındıklı Kasabı” adını kullandığı halde Fındıklıdan müstakil bir bend içinde bahsetmiyor, buradaki bâzı binâları, Tophâne bahsi içinde kaydediyor (B: Tophâne). 1814 - 1815 arasında tanzim edilmiş bir Bostancıbaşı Defterinde (B.: Bostancıbaşı defterleri, cild 6, sayfa 2979) Fındıklı sâhili şöylece tesbit edilmişdir; Salıpazarından Kabataşa doğru gidildiğine göre: “.. aralık iskele; yanında Ömerağazâde Tevfik Bey yalısı; yanında Selun (?) zimmînin değirmeni; yanında Süleyman Ağanın kayıkhânesi yanında Hammallar İskelesi; yanında silâhdar giridli Mustafa Ağa zevcesinin yalısı; yanında kalafat yeri; yanında Fındıklı İskelesi; yanında Kapuçuhadarı Ömer efendi yalısı; yanında Fındıklının büyük iskelesi; yanında Fındıklı Camii; yanında müsâhibi şehriyârî Hasan Ağa zevcesinin yalısı; yanında Kepçe Nâzırı Ali Efendinin yalısı, yanında aralık iskele; yanında Gümrükemini Hüseyin Efendinin yalısı; yanında Tersâne kâtibi Mehmed Beyin yalısı; yanında müsâhibi şehriyârî Sadık Ağanın yalısı; yanında Tophâne nâzırı Çelebi Efendinin yalısı; yanında Çizmecibaşı arsası; yanında Hekimoğlu Ali Paşa Çeşmesi; yanında Kabataş İskelesi...” Hadikatül Cevâmi’de Fındıklıda şu cami ve mescidlerin ve sâir binâların bulunduğu kayıdlıdır: Hâtûniye Mescidi, yanında zâviyesi ve karşısında Arabahmedpaşa Çeşmesi; yine bu mescid civarında Bıyıklı Ali Paşanın mektebi ve çeşmesi; Husrev Mehmed Paşa yalısı; Selime Hâtun Mescidi; Pişmâniye Camii, Hacı Receb Mescidi; Alçakdam Mescidi; Emirimam Mescidi; Kazancı Camii; yanında Köprülüzâde Ahmed Paşa Çeşmesi; Fındıklı Camii; yanında Fındıklı Hamamı; yanında mekteb; Kadı Mescidi (Bütün bu isimlere bakınız). Şirketi Hayriye tarafından neşredilmiş “Boğaziçi” isimli kitabda (1330 - M.1914; B.: Şirketi Hayriye) Fındıkliı için şunlar yazılıdır: “Gûyâ bizanslılara İncil ilk defa burada okunarak hıristiyanlık teblig edilmiş. Vaktiyle buraya Argiropolis yâni Gümüş Memleketi derlerdi. Meşrutiyetin ikinci senesi başında Çırağan sarayına nakledilmiş olan Meclisi Mebusan bu sarayın 6 kânunusânî 1325 de (M. 19 ocak 1910) yanması üzerine Fındıklıda Cemile Sultan Sarayına nakletmişdi; Fındıklı Camii ve Fındıklı Tekkesi ve havâlidedir”. Şâir Mehmed Fennî Dede Efendi ölümü 1715 İstanbul Sâhillerini tasvir yolunda yazdığı ve “Sahilnâme” diye anıla gelmiş meşhur manzûmesinde Fındıklı için şu beyti söylemişdir: Tutsa uşşâkı mahaldir kırılur gibi taref Buldu ol gözleri bâdâm ile Fındıklı şeref Geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Âşık İbrahim Fennî Mehmed Dede Efendiyi taklid yolunda yazdığı sâhilnâmede Fındıklı için şunları söylemektedir. Salıpazarında gençlik mestâne Fındıklıda çattık bıçkın fettâne Bir yalun ayaklı abaza levend Destinde hançer şakîî derbend Bir nazar atfitsen bac alur eşbeh Serkeş çalımına o şehin peh peh Pâyin bûs ittirüp yol virdi evbaş Fındıklıdan geçtik geldi Kabataşa Yine geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Tophâne kâtiblerinden Üsküdarlı Âşık Râzi beş kıt’alık bir manzûmesinde Fındıklıyı şöyle anlatıyor: Yine Âşık Râzi, geçen asır sonlarında Fındıklının ayak takımından bıçkın delikanlıları kadar, o güruh ile oynaşan yosma hanımlarının da pekçok olduğunu söylüyor: Fındıklı şu bizim Tophâne yanı Güzeller saydına kurdum dalyanı Çekdik çarşısından âguuşe hele Nice şûhi mühmel dilber uryanı Dirler ki avâmı abaza çerkes Kimi lücucu olur kimisi nâkes İmtizac idemez anlarla herkes Sâhilsaraylarda kibar âyânı Fındıklı güzeli fındıkcı elbet Eşbeh levendlere gelse ger növbet Altunla açılur bâbı muhabbet Kahvehânelerde cana kıyanı Câmii Kebîri nûri âlâ nur Çifte hamamı var memdûhi cumhur Tekkesinde derde derman bulunur Şehrâhında cümle kerûbeyânı Temâşâyi hüsün gözlere cilâ Velâkin güzelleri püsküllü belâ Fındıklı şânında eyledim imlâ Râzinin bergüzar olsun beyânı Fındıklıdır Cihangirin alt yanı Oğlanların yanar ateşdir kanı Şu kayıkcı matlubunca müheykel Yosma Hanım yak oğlana abanı Haber salar hanım nısfüllüyle gel İzin al kaç ne eylersen eyle gel Nakşi pâyin hotozumun sorgucu Aman oğlan gel bir gönül eyle gel Tophânenin Fındıklıdır bir ucu Bak nefere ne güzeldir şu topcu Kılavuzu önde arab bir bacı Yürü oğlan sürükleme pabucu Dellâk natır civan hammal kayıkcı Esnafından yorgancısı balıkcı Küskün gönül ipliğini arşaklar Oğlan yolcu yosma hanımlar hancı Hamamında fettan tâze uşaklar Kayıkcılar vardır altun başaklar Bâzu pençe tasasında hanımlar Ne gam yahu bitleriyle yavşaklar Kafeslerin arkasında hanımlar Gözlerinde aşk ateşi yalımlar Nümâyişi güm güm vuran topuklar Gözlediği çapkınlarda çalımlar Yedi iklim dört bucakdan kopuklar Kınalıdır parmaklarla topuklar Türkü lazı kürd arnavud dilbazlar Çakıl pehle nümâyişi yapuklar Fındıklı delikanlı ayvazlar Yosma hanım oynaşları haylazlar Hammal ise ya Bitlisli ya Vanlı Kopuk çapkın delifişek palazlar Fındıklının hanımları fermanlı Delikanlı mestâneler dumanlı Yokdur muhabbetden çakmaz katırı Pulâd misâl hançerleri hep kanlı Kasab civan pençesinde satırı Sayar âşık yosma hanım hatırı Hicabı var kırmızı Hind canfesi Unutma şalvarı köhne natırı Fındıklının abazası çerkesi Mahbubları deli eder herkesi Altın ile kurup şâha kapanı Sarmış hanım tulumbacı dalfesi Fındıklıya yazdım işte destanı Yosma hanımlardan çokdur fettanı Birbirinden yaman eşbeh kopuklar Perçemli topuklu şâhi bütânı
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM101053
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5749-5750
See Also Note
B.: Bostancıbaşı defterleri, cild 6, sayfa 2979
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD