Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FESLEĞEN
Arabcası Reyhan; güzel kokulu ot ki saksılarda yetiştirilir; Ak Fesleğen, Hind Fesleğeni, Yabani Fesleğen, Yer Fesleğeni gibi nevîleri vardır” (Şemseddin Sâmi, Kaamusi Türkî). Fesliğen şeklinde de söylenir. Küçük ve çok şık, gür, güzel kokulu yaprakları ile edebiyatımıza girmiş bir otdur; fakat halk şâirleri, dîvan şâirleri ondan çoğunlukla arabcası olan “Reyhan” adı ile bahsederler.
Fesleğene yakın bir bitki olan hoş kokulu nâne yemeklere konduğu halde fesleğen, çiçek gibi, esvab üstüne veyâ başa takılarak süslenmede kullanılmışdır ve aşırı şıklık, kibârâne süslenme telâkkî edilmişdir; öyleki, şânına, haddine lâyık olmayan şeyleri giyib kuşananlar için “Başına fesleğen takma” deyimi kullanılır:
Hele bakın pırpırımın şalına
Hâne berduş şu mâder be hatâya
Setri avret edecek bir donu yok
Başına fesleğen takmış fetâya
(Galatalı Hüseyin)
“Başına fesleğen takma” deyimi “sevinç duyma” anlamında da kullanılır:
Bakmaz aslaa niyâza göz yaşına
Agu katıp âşıkının aşına
Eşbehim fesleğen takar başına
Yakıştırdım nahvetini hüsnüne
Hem de gaayet körpe onbeş yaşına
(Galatalı Hüseyin)
Etrâfından fırdolayı saçlar dökülmüş, taşmış genc başlarındaki fesler için de “Fesleğen Saksısı” külhânî kalender ağzında tâbiri kullanılırdı.
Fes etrafından taşan saç, kâkül, zülüfler de fesleğene benzetilirdi....
⇓ Read more...
Arabcası Reyhan; güzel kokulu ot ki saksılarda yetiştirilir; Ak Fesleğen, Hind Fesleğeni, Yabani Fesleğen, Yer Fesleğeni gibi nevîleri vardır” (Şemseddin Sâmi, Kaamusi Türkî). Fesliğen şeklinde de söylenir. Küçük ve çok şık, gür, güzel kokulu yaprakları ile edebiyatımıza girmiş bir otdur; fakat halk şâirleri, dîvan şâirleri ondan çoğunlukla arabcası olan “Reyhan” adı ile bahsederler.
Fesleğene yakın bir bitki olan hoş kokulu nâne yemeklere konduğu halde fesleğen, çiçek gibi, esvab üstüne veyâ başa takılarak süslenmede kullanılmışdır ve aşırı şıklık, kibârâne süslenme telâkkî edilmişdir; öyleki, şânına, haddine lâyık olmayan şeyleri giyib kuşananlar için “Başına fesleğen takma” deyimi kullanılır:
Hele bakın pırpırımın şalına
Hâne berduş şu mâder be hatâya
Setri avret edecek bir donu yok
Başına fesleğen takmış fetâya
(Galatalı Hüseyin)
“Başına fesleğen takma” deyimi “sevinç duyma” anlamında da kullanılır:
Bakmaz aslaa niyâza göz yaşına
Agu katıp âşıkının aşına
Eşbehim fesleğen takar başına
Yakıştırdım nahvetini hüsnüne
Hem de gaayet körpe onbeş yaşına
(Galatalı Hüseyin)
Etrâfından fırdolayı saçlar dökülmüş, taşmış genc başlarındaki fesler için de “Fesleğen Saksısı” külhânî kalender ağzında tâbiri kullanılırdı.
Fes etrafından taşan saç, kâkül, zülüfler de fesleğene benzetilirdi.
Fesleğen zülfüme, gül rûyime benzer mi deyû
Sünbüli tâzeye, verdi tere sor, sorma bana
(Enderunlu Vâsıf Gazel)
Eğmiş fesini turresin ol sîmten açmış
Sandım ben ise bağçede top fesleğen açmış
(Enderunlu Vâsıf, Şarkı)
Perçemi top fesleğendir sinesi berkî semendir
(Enderunlu Vâsıf, Şarkı)
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100927
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5705-5706
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.