Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
FENERLİ BEYZÂDE
1885 ile 1890 arasında Haliç Fenerinin rum aristokrat âilelerinden birine mensub bıçkın bir delikanlı; kalender şâir Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde görülen hal tercemesi şudur:
“16-17 yaşlarında iken tulumbacılığa heves bağlayıp umumiyetle Kiliseli diye adlandırılan rum yangın tulumbaları sandıkları kibar gencin babasının nüfuzundan korktukları için tüysüz delikanlıyı uşak olarak sandıklarına alamamışlar, Fenerli Beyzâde de Fethiye Sandığına başvurarak (B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı) o sandığın uşağı olmuş, baba evini de terkederek sandık koğuşunda yatıp kalkmaya başlamışdır, nâmını da tebdil etmişdir. Babasına yazdığı bir mektubda da tulumbacı olup âile şerefini lekelediğinden kendisini ölmüş farz etmelerini, fakat kimlerden olduğunu kimsenin bilmediğini yazmıştır. Fethiyelilerden Tatar Kerim Giray ile tulumbacı kılığında çekilmiş bir resmi vardır, rum gencinin Fethiye Sandığında fenerci olduğu anlaşılıyor. Tulumbacılığı ancak üç beş ay kadar sürmüş, Fenerli rumların tâkib ve tazyiki karşısında bu günahkâra sığınmış, üç ay kadar da Üsküdarda hânemizde mihman olmuşdu. Delikanlının ısrarlı yalvarmaları ile delâlet ettim, Aynaroza gidip orada keşiş oldu idi, doğrusu da tamam yerini buldu ki burada kalsaydı başına esen bıçkınlık havası ve kavak ...
⇓ Devamını okuyunuz...
1885 ile 1890 arasında Haliç Fenerinin rum aristokrat âilelerinden birine mensub bıçkın bir delikanlı; kalender şâir Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde görülen hal tercemesi şudur:
“16-17 yaşlarında iken tulumbacılığa heves bağlayıp umumiyetle Kiliseli diye adlandırılan rum yangın tulumbaları sandıkları kibar gencin babasının nüfuzundan korktukları için tüysüz delikanlıyı uşak olarak sandıklarına alamamışlar, Fenerli Beyzâde de Fethiye Sandığına başvurarak (B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı) o sandığın uşağı olmuş, baba evini de terkederek sandık koğuşunda yatıp kalkmaya başlamışdır, nâmını da tebdil etmişdir. Babasına yazdığı bir mektubda da tulumbacı olup âile şerefini lekelediğinden kendisini ölmüş farz etmelerini, fakat kimlerden olduğunu kimsenin bilmediğini yazmıştır. Fethiyelilerden Tatar Kerim Giray ile tulumbacı kılığında çekilmiş bir resmi vardır, rum gencinin Fethiye Sandığında fenerci olduğu anlaşılıyor. Tulumbacılığı ancak üç beş ay kadar sürmüş, Fenerli rumların tâkib ve tazyiki karşısında bu günahkâra sığınmış, üç ay kadar da Üsküdarda hânemizde mihman olmuşdu. Delikanlının ısrarlı yalvarmaları ile delâlet ettim, Aynaroza gidip orada keşiş oldu idi, doğrusu da tamam yerini buldu ki burada kalsaydı başına esen bıçkınlık havası ve kavak yelleri ile esâfili nâs pençesinde sefil, rezil ve perişan olurdu. Rum beyzâdesi için 5 kıt’alık bir destanımız vardır.”
Râzinin destanı şudur:
Panayot mu, Andon mu, İstavro mu, Koço mu
İsmi şerifin yazmam Fenerin kibar rumu
Eşbeh beyzâde amma yalun ayak pırpırı
Tulumbacı bıçkınını şıkırdım rum pedimu
Elhak ki Fenerliden yaman olur Fenerci
Hele böyle Fenerin Rum Beyzâdesi genci
Fenerciler içinde güzellikde birinci
Ben olayım çekdiği fener içinde mumu
Koşarlı ayaklarla bir dânedir Fenerli
Çalımlı topuk vurur merdânedir Fenerli
Sormayın bu nümâyiş edâ nedir Fenerli
Eflâk Beyzâdesidir hakdır nahvet kurumu
Sandığın baş tâcıdır mürâhik palikarya
Kendini bin cilveyle bin nâz ile satar ya
Gel beyzadem çakalım üst tarafı fasarya
Geysûlerin pek de hoş mestâne şuh savrumu
Kaddi şimdâd tığ gibi iri kıyım el ayak
Tulumbacılık için var mıdır ondan elyak
Değil sâde abâyı Râzi külâhı da yak
Cennetin gilmânına değişmem ben mavromu
Son kıta’daki “Mavro” isminden, bu tulumbacı kibar Rum gencinin Fenerin büyük aristokrat ailelerinden Mavrokordato’lara mensub olduğu söylenebilir.
Beyzâde rum gencinin Âşık Râzi evrâkı metrûkesi arasında görülmüş resminin arkasına da Râzi şu tarih manzumesini yazmışdır:
Kimdir dedim yanında şu pelîd-i müheykel
Refiki Tatar Kerim dedi resimci Vangel
Tulumbacılar ile yıllarca düşüb kalkdım
Gördün mü hiç benzerin Râzi bak şu resme gel
El güzel ayak güzel çehresinde asâlet
Böyle fetâ bulunmaz tâ ebed minel ezel
On dokuz yaşı ile kaydidelim târihin
“Rum beyzâde bıçkının bak şu resmi pek güzel”
1284 + 19 = 13030 (M. 1885 - 1886)
Vâsıf HİÇ
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Yazar/Üreten
Vâsıf Hiç
Kod
IAM100776
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5638-5639
Bakınız Notu
B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.