Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
FENER İSKELESİ, KAYIKLARI VE KAYIKCILARI
Haliç kıyıları iskeleleri arasında Eyyubsultan ve Kasımpaşadan sonra Balat İskelesi ile birlikde ikinci kademede büyük iskele idi. Yakın zamanlara kadar, Balat Mûsevîleri ve Fener de Rumları ile, sekenesinin çoğunluğu gayri müslim iki semt olarak tanınmışlardı (B.: Balat, cild 4, sayfa 1961).
Haliçde vapurlar işletilmeden önce, Fenerin İstanbul ve Galata ile günlük trafik bağını yalnız kayıklar temin ederdi. Hicrî 1216 (M. 1801 - 1802) yılında tanzim edilmiş bir kayıkcı esnafı sicil ve kefâlet defterindeki kayde göre, İstanbul sularında günlük seyrü seferin yalnız kayıklar ile yapıldığı o devirde Fener İskelesine kayıdlı 78 kayık ve 78 nefer kayıkcı vardır; bu iskele kayıkcılarının 36 neferi müslüman ve 42 nefesi gayri müslim olup isimleri ile tesbit edilmişlerdir; o isimlere göre gayri müslim kayıkcılar da rum, ermeni ve Bulgar azınlıklarındandır.
Haliçde vapur işletilmesi Fener İskelesi kayıklarını dörtde birine kadar azaltıldı, Kasımpaşaya ve Galataya kayıkla geçenler kalmadı. Karayolunda hemen zamanımıza kadar uzunca bir devir tek nakil vasıtası kirâ binek arabası ve araba ücreti de halk için bapalı olduğundan Fener kayıklarının faaliyeti Fener - Eminönü arasına inhisar etti, bir de yazın Kâğıdhane mesîresine yolcu taşıdılar.
Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin 1880 - ...
⇓ Devamını okuyunuz...
Haliç kıyıları iskeleleri arasında Eyyubsultan ve Kasımpaşadan sonra Balat İskelesi ile birlikde ikinci kademede büyük iskele idi. Yakın zamanlara kadar, Balat Mûsevîleri ve Fener de Rumları ile, sekenesinin çoğunluğu gayri müslim iki semt olarak tanınmışlardı (B.: Balat, cild 4, sayfa 1961).
Haliçde vapurlar işletilmeden önce, Fenerin İstanbul ve Galata ile günlük trafik bağını yalnız kayıklar temin ederdi. Hicrî 1216 (M. 1801 - 1802) yılında tanzim edilmiş bir kayıkcı esnafı sicil ve kefâlet defterindeki kayde göre, İstanbul sularında günlük seyrü seferin yalnız kayıklar ile yapıldığı o devirde Fener İskelesine kayıdlı 78 kayık ve 78 nefer kayıkcı vardır; bu iskele kayıkcılarının 36 neferi müslüman ve 42 nefesi gayri müslim olup isimleri ile tesbit edilmişlerdir; o isimlere göre gayri müslim kayıkcılar da rum, ermeni ve Bulgar azınlıklarındandır.
Haliçde vapur işletilmesi Fener İskelesi kayıklarını dörtde birine kadar azaltıldı, Kasımpaşaya ve Galataya kayıkla geçenler kalmadı. Karayolunda hemen zamanımıza kadar uzunca bir devir tek nakil vasıtası kirâ binek arabası ve araba ücreti de halk için bapalı olduğundan Fener kayıklarının faaliyeti Fener - Eminönü arasına inhisar etti, bir de yazın Kâğıdhane mesîresine yolcu taşıdılar.
Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin 1880 - 1885 arasında kaleme aldığı bir manzûmeden Fener İskelesi kayıkcılarının çoğunun rum ve Karadeniz yalısı halkından olduğu anlaşılıyor; manzûme şudur:
Gaayet ile süslüdür Fenerin kayıkları
Sarhoşlara mahsusdur taşyımaz ayıkları
Fenerin kayıkcısı pedimu ya palikar
Pekce vursa topuğun iskelesini yıkar
Fenerin kayıkcısı bıçkınların eşbehi
Reşk ider çalımına nice yüz külhanbeyi
Fenerin kayıkçısı keşişlerin bülbülü
Belinde zünnar olmuş şâhın gümrah kâkülü
Fenerin kayıkcısı uşşâkına her gice
Kadehi çeşmi ile bâde sunar gizlice
Fenerin kayıkcısı urum güzeli urum
Kaçan pâyin bus itsem topuk bakar gâvurum
Fenerin kayıkcısı Karadeniz urumu
İtliğinden kinâye afur tafur kurumu
Fenerin kayıkcısı cümlesi çakır pençe
Gece çalar kayıkda tâ besabah kemençe.
Birinci Cihan Harbinden sonra İstanbul sularında güzelim kayıkların yerini sandallar aldı.
Eminönü - Eyyubsultan arasında bir tramvay hattı döşemek devamlı düşünülmüş, fakat tahakkuk ettirlememişdi. Fenerden geçecek olan ve Fener halkının İstanbuldaki iş merkezleri ile karadan kolay, ucuz ve sür’atli temasını sağlayacak tramvay hattına karşılık zamanımızda otobüsler ve dolmuş usûlü ile yolcu taşıyan otomobiller Fener - Eminönü kara yolunu birden canlandırarak, artık eski kayıkların yerini tamamen almış olan Fener sandallarına son ağır darbeyi vurdu. 1801 - 1802 arasında Fener Kayık İskelesine bağlı 78 kayık var iken 1970 de, bir buçuk asır sonra aynı iskelede ancak 6 sandal bulunuyordu. Hepsi kıçtan takma motörlü olan bu sandallar da yalnız Fener - Kasımpaşa arasında dolmuş usûlü ile çalışıyorlardı.
Zamanımızda Haliç boyu karayolunun motörlü vasıtalarla çok işlek hâle gelmesine mukaabil Haliçdeki vapur seferleri kalkmış gibi idi. Halicin iki kıyısı semtleri ile Köprü arasında yalnız iki vapur işletilmekde idi ve bu vapurlar, ikisi sabah ikisi akşam günde dört defa sefer yapıyorlardı.
1970 haziranında, ahşab bir binâ olan Fener Vapur İskelesi, temiz ve bakımlı olarak durmakda idi.
Fener Kayık İskelesi de, vapur iskelesinin hemen yanı başında ve sağ tarafındadır.
Tema
Yer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100766
Tema
Yer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5634-5635
Bakınız Notu
B.: Balat, cild 4, sayfa 1961
Tema
Yer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.