Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
FATMASULTAN SÂHİLSARAYI
Üsküdarda Salacak sâhilinde idi. Onsekizinci Yüzyıl başlarında sadırâzam Silâhdar Şehid Ali Paşa tarafından sabî zevcedi ve devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Ahmedin kızı Fatma Sultan için yaptırılmışdı. Büyük ve pek muhteşem bir sultan yalısıydı. 1717 - 1718 yıllarını İngiliz elçisinin zevcesi olarak Türkiyede geçirmiş olan ünlü İngiliz kadın yazar Lady Montague bu sâhilsarayı gezmiş, görmüş ve Londradaki dostlarından bir râhib yazmış olduğu 17 mayıs 1718 tarihli mektubunda şöyle anlatmışdır:
“... Petervaradinde şehid olan sadırâzam (Ali Paşanın) sâhilsarayını görmeye gittim, şimdiki pâdişah (Sultan Ahmedin) kızı (Fatma Sultan) için yaptırmış. Size bu sarayı tasvir etmek istiyorum ama bir fikir hâsıl ettiremeyeceğimden korkuyorum.
“Deniz kenarında, bulunabilecek mevkilerin en güzelinde, ardında koru ile kaplı bir tepecik var. Kapucu sekizyüz odadan fazladır dedi, o kadar olduğuna emin değilim ama herhalde pek çok odası var, hepsi de hârikulâde müzeyyen. Mermerin, yaldızın ve boyanın en inceleri kullanılmış ve bol bol kullanılmış. Pencerelerin camları İngilterenin en birinci billûrundan. Zevkimi en çok okşayan hamam dâireleri oldu. Karşılıklı iki hamam, ikisi de aynı tarzda yapılmış, kurnalar, tabanlar hep beyaz mermerden. Kubbeleri yaldızlı, duvarları çini kaplı. Hamamların yanında ...
⇓ Devamını okuyunuz...
Üsküdarda Salacak sâhilinde idi. Onsekizinci Yüzyıl başlarında sadırâzam Silâhdar Şehid Ali Paşa tarafından sabî zevcedi ve devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Ahmedin kızı Fatma Sultan için yaptırılmışdı. Büyük ve pek muhteşem bir sultan yalısıydı. 1717 - 1718 yıllarını İngiliz elçisinin zevcesi olarak Türkiyede geçirmiş olan ünlü İngiliz kadın yazar Lady Montague bu sâhilsarayı gezmiş, görmüş ve Londradaki dostlarından bir râhib yazmış olduğu 17 mayıs 1718 tarihli mektubunda şöyle anlatmışdır:
“... Petervaradinde şehid olan sadırâzam (Ali Paşanın) sâhilsarayını görmeye gittim, şimdiki pâdişah (Sultan Ahmedin) kızı (Fatma Sultan) için yaptırmış. Size bu sarayı tasvir etmek istiyorum ama bir fikir hâsıl ettiremeyeceğimden korkuyorum.
“Deniz kenarında, bulunabilecek mevkilerin en güzelinde, ardında koru ile kaplı bir tepecik var. Kapucu sekizyüz odadan fazladır dedi, o kadar olduğuna emin değilim ama herhalde pek çok odası var, hepsi de hârikulâde müzeyyen. Mermerin, yaldızın ve boyanın en inceleri kullanılmış ve bol bol kullanılmış. Pencerelerin camları İngilterenin en birinci billûrundan. Zevkimi en çok okşayan hamam dâireleri oldu. Karşılıklı iki hamam, ikisi de aynı tarzda yapılmış, kurnalar, tabanlar hep beyaz mermerden. Kubbeleri yaldızlı, duvarları çini kaplı. Hamamların yanında iki salon var, (camekân, soyunma yeri); dört köşesinde birer (selsebil) var, tavandan çanaklara dökülen sular ortadaki geniş havuzda toplanıyor ve oradan binânın (kubbesi) boyunca fıskiyeler teşkil ederek atılıyor. Duvarlar çiçek parmaklığı şeklinde, hâricden hanımelleri, asmalar sarılmış, bir yeşillik panosu teşkil ediyor.
“Size diğer dâireleri de tasvir etmek isterdim, fakat yapılarında tenâzur bulunmayan ve güzelliği de buradan alan Türk saraylarını anlatmak zor. Yalnız şunu ilâve edeyim, kızını görmeye geldiği zaman pâdişaha mahsus yapılmış odanın, hünkâr dâiresinin her tarafı sedef kakmalı ve çivi yerine de zümrüdler çakılmış. Zeytin ağacı kaplı daireler, çini kaplı dâireler, türlü yemişleri, çiçekleri, yemiş kapları ve çiçek saksıları ile alçıdan kabartmalarla kaplı. Bağçelere gelince sarayın ihtişamı ile denk; kameriyeler, havuzlar, ağaçlar hepsi zarif bir âhenkle toplanmış, yalnız heykel yok.
“Yazık ki bu saraylar pâyidar olamıyor. Ölenin vârisleri o muhteşem binâların idâresinden âciz kalıyorlar ve saraylar çok geçmeden harab oluyor...”
Lady Montagu’nun bu tasvirinden Fatma Sultanın Cağaloğlundaki sarayı hakkında da bir fikir edinilebilir. Fatmasultan Sâhilsarayının ne zaman yok olduğunu tesbit edemedik (B.: Montagu, Lady Mary; Ali Paşa, Damad Şehid, cild 2, sayfa 681; Fatma Sultan, cild 10, sayfa 5579).
Tema
Yapı
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100666
Tema
Yapı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5582-5583
Bakınız Notu
B.: Montagu, Lady Mary; Ali Paşa, Damad Şehid, cild 2, sayfa 681; Fatma Sultan, cild 10, sayfa 5579
Tema
Yapı
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.