Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FATMASULTAN SÂHİLSARAYI
Üsküdarda Salacak sâhilinde idi. Onsekizinci Yüzyıl başlarında sadırâzam Silâhdar Şehid Ali Paşa tarafından sabî zevcedi ve devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Ahmedin kızı Fatma Sultan için yaptırılmışdı. Büyük ve pek muhteşem bir sultan yalısıydı. 1717 - 1718 yıllarını İngiliz elçisinin zevcesi olarak Türkiyede geçirmiş olan ünlü İngiliz kadın yazar Lady Montague bu sâhilsarayı gezmiş, görmüş ve Londradaki dostlarından bir râhib yazmış olduğu 17 mayıs 1718 tarihli mektubunda şöyle anlatmışdır:
“... Petervaradinde şehid olan sadırâzam (Ali Paşanın) sâhilsarayını görmeye gittim, şimdiki pâdişah (Sultan Ahmedin) kızı (Fatma Sultan) için yaptırmış. Size bu sarayı tasvir etmek istiyorum ama bir fikir hâsıl ettiremeyeceğimden korkuyorum.
“Deniz kenarında, bulunabilecek mevkilerin en güzelinde, ardında koru ile kaplı bir tepecik var. Kapucu sekizyüz odadan fazladır dedi, o kadar olduğuna emin değilim ama herhalde pek çok odası var, hepsi de hârikulâde müzeyyen. Mermerin, yaldızın ve boyanın en inceleri kullanılmış ve bol bol kullanılmış. Pencerelerin camları İngilterenin en birinci billûrundan. Zevkimi en çok okşayan hamam dâireleri oldu. Karşılıklı iki hamam, ikisi de aynı tarzda yapılmış, kurnalar, tabanlar hep beyaz mermerden. Kubbeleri yaldızlı, duvarları çini kaplı. Hamamların yanında ...
⇓ Read more...
Üsküdarda Salacak sâhilinde idi. Onsekizinci Yüzyıl başlarında sadırâzam Silâhdar Şehid Ali Paşa tarafından sabî zevcedi ve devrin pâdişahı Üçüncü Sultan Ahmedin kızı Fatma Sultan için yaptırılmışdı. Büyük ve pek muhteşem bir sultan yalısıydı. 1717 - 1718 yıllarını İngiliz elçisinin zevcesi olarak Türkiyede geçirmiş olan ünlü İngiliz kadın yazar Lady Montague bu sâhilsarayı gezmiş, görmüş ve Londradaki dostlarından bir râhib yazmış olduğu 17 mayıs 1718 tarihli mektubunda şöyle anlatmışdır:
“... Petervaradinde şehid olan sadırâzam (Ali Paşanın) sâhilsarayını görmeye gittim, şimdiki pâdişah (Sultan Ahmedin) kızı (Fatma Sultan) için yaptırmış. Size bu sarayı tasvir etmek istiyorum ama bir fikir hâsıl ettiremeyeceğimden korkuyorum.
“Deniz kenarında, bulunabilecek mevkilerin en güzelinde, ardında koru ile kaplı bir tepecik var. Kapucu sekizyüz odadan fazladır dedi, o kadar olduğuna emin değilim ama herhalde pek çok odası var, hepsi de hârikulâde müzeyyen. Mermerin, yaldızın ve boyanın en inceleri kullanılmış ve bol bol kullanılmış. Pencerelerin camları İngilterenin en birinci billûrundan. Zevkimi en çok okşayan hamam dâireleri oldu. Karşılıklı iki hamam, ikisi de aynı tarzda yapılmış, kurnalar, tabanlar hep beyaz mermerden. Kubbeleri yaldızlı, duvarları çini kaplı. Hamamların yanında iki salon var, (camekân, soyunma yeri); dört köşesinde birer (selsebil) var, tavandan çanaklara dökülen sular ortadaki geniş havuzda toplanıyor ve oradan binânın (kubbesi) boyunca fıskiyeler teşkil ederek atılıyor. Duvarlar çiçek parmaklığı şeklinde, hâricden hanımelleri, asmalar sarılmış, bir yeşillik panosu teşkil ediyor.
“Size diğer dâireleri de tasvir etmek isterdim, fakat yapılarında tenâzur bulunmayan ve güzelliği de buradan alan Türk saraylarını anlatmak zor. Yalnız şunu ilâve edeyim, kızını görmeye geldiği zaman pâdişaha mahsus yapılmış odanın, hünkâr dâiresinin her tarafı sedef kakmalı ve çivi yerine de zümrüdler çakılmış. Zeytin ağacı kaplı daireler, çini kaplı dâireler, türlü yemişleri, çiçekleri, yemiş kapları ve çiçek saksıları ile alçıdan kabartmalarla kaplı. Bağçelere gelince sarayın ihtişamı ile denk; kameriyeler, havuzlar, ağaçlar hepsi zarif bir âhenkle toplanmış, yalnız heykel yok.
“Yazık ki bu saraylar pâyidar olamıyor. Ölenin vârisleri o muhteşem binâların idâresinden âciz kalıyorlar ve saraylar çok geçmeden harab oluyor...”
Lady Montagu’nun bu tasvirinden Fatma Sultanın Cağaloğlundaki sarayı hakkında da bir fikir edinilebilir. Fatmasultan Sâhilsarayının ne zaman yok olduğunu tesbit edemedik (B.: Montagu, Lady Mary; Ali Paşa, Damad Şehid, cild 2, sayfa 681; Fatma Sultan, cild 10, sayfa 5579).
Theme
Building
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100666
Theme
Building
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5582-5583
See Also Note
B.: Montagu, Lady Mary; Ali Paşa, Damad Şehid, cild 2, sayfa 681; Fatma Sultan, cild 10, sayfa 5579
Theme
Building
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.