Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
FAHREDDİN ACEMÎ EFENDİ
Onbeşinci asır ulemâsından, Osmanlı şeyhülislâmlarının ikincisi, Molla Mahmed Şemseddin Fenârînin ölümünden sonra Fâtih Sultan Mehmed devrinde otuz yıl kadar şeyhülislâmlık makamında bulundu, aslı İranlıdır; İranda Seyyid Şerif Cürcânî’den okumuş, genç yaşda Türkiyeye gelmiş, Şemseddin Fenârî’nin oğlu Mehmed Şah Efendinin hizmetine girmiş ve onun himâyesi ile ulemâ arasında sür’atle yükselmiş idi. Amansız korkunç taassubu ile meşhurdur, aşağıdaki satırları İlmiye Salnâmesinden alıyoruz:
“O asırda Hurûfîye tâifesinden Fadlı Tebrizî’nin felsefesi pek ziyâde revacda idi, Fâtih Sultan Mehmed de bu tâifeye meyletmiş, hatta hurûfî tâifesinden bâzılarını Sarâyi Hümâyuna almışdı. Veziriâzam Mahmud Paşa hazreti Fâtihin bu temâyülünden memnun değildi, hurûfîleri padişahın gözünden düşürmek istiyordu ve Fâtih Sultan Mehmede bir şey söylemeye cesâret edemiyor idi. Meseleyi Fahreddin Acemî Efendiye açdı. Müftü, vezirin naklettiği sözleri onların ağzından işitmek istedi; Mahmud Paşa da bir gün Fadlı Tebrizî tarafdarlarını konağına ziyâfete dâvet etti, müftü efendiyi de kimsenin göremeyeceği bir yere sakladı; yemekden sonra Mahmud Paşa misâfirleri ile müsâhabeye başladı; söz Fadlı Tebrizînin fikirlerine ve mesleğine geldi; Fahreddin Acemî saklandığı yerden konuşulanları dinliyordu; ictihadların...
⇓ Devamını okuyunuz...
Onbeşinci asır ulemâsından, Osmanlı şeyhülislâmlarının ikincisi, Molla Mahmed Şemseddin Fenârînin ölümünden sonra Fâtih Sultan Mehmed devrinde otuz yıl kadar şeyhülislâmlık makamında bulundu, aslı İranlıdır; İranda Seyyid Şerif Cürcânî’den okumuş, genç yaşda Türkiyeye gelmiş, Şemseddin Fenârî’nin oğlu Mehmed Şah Efendinin hizmetine girmiş ve onun himâyesi ile ulemâ arasında sür’atle yükselmiş idi. Amansız korkunç taassubu ile meşhurdur, aşağıdaki satırları İlmiye Salnâmesinden alıyoruz:
“O asırda Hurûfîye tâifesinden Fadlı Tebrizî’nin felsefesi pek ziyâde revacda idi, Fâtih Sultan Mehmed de bu tâifeye meyletmiş, hatta hurûfî tâifesinden bâzılarını Sarâyi Hümâyuna almışdı. Veziriâzam Mahmud Paşa hazreti Fâtihin bu temâyülünden memnun değildi, hurûfîleri padişahın gözünden düşürmek istiyordu ve Fâtih Sultan Mehmede bir şey söylemeye cesâret edemiyor idi. Meseleyi Fahreddin Acemî Efendiye açdı. Müftü, vezirin naklettiği sözleri onların ağzından işitmek istedi; Mahmud Paşa da bir gün Fadlı Tebrizî tarafdarlarını konağına ziyâfete dâvet etti, müftü efendiyi de kimsenin göremeyeceği bir yere sakladı; yemekden sonra Mahmud Paşa misâfirleri ile müsâhabeye başladı; söz Fadlı Tebrizînin fikirlerine ve mesleğine geldi; Fahreddin Acemî saklandığı yerden konuşulanları dinliyordu; ictihadlarına aykırı fikirleri işidince kendini tutamadı, bulunduğu yerden fırladı, muârızı kaçmaya mecbur oldu. Fahreddin Acemî bununla kanaat etmedi; (Edirneye gitti) ve muârızını Edirneye getirterek Üç Şerefeli Camide halk önünde fikirlerini birer birer cerhetti ve neticede onu (dinsizlikle suçlayarak) diri diri yakılarak îdâmına fetvâ verdi”.
İ. A. Gövsa da “Türk Meşhurları” isimli eserinde: “Fâtihin sarayına giren birkaç hurûfînin yakılarak öldürülmesine fetvâ vermiş, hattâ onları yakan ateşi, sakalı tutuşuncaya kadar üflemekde devam ettiği rivâyet olunur” diyor. Bu mutaassıb molla 1460 da Edirnede öldü. İstanbulda adını taşıyan bir sokak vardır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100499
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfa 5480
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.