GREGORIUS IV — İstanbul Rum Ortodoks patriklerinden ;çok yaşlı oalarak üçüncü sefer patrikliği 1820-1821 yıllarına rastlar,asıl adını tahkik edemedik, Moralı bir köylü çocuğu olup keşiş yamaklağında patrikliğe kadar yükselmişdi,ilk genclik yıllarını da Aynaroz Manastırlarından birinde geçirmişdi. Üçüncü defa patrik seçildiğinde Mora ve orayı tâkib ederek Adalardaki rumların isyanı yeni başlamışdı. Gregorius, başlangıçda âsileri tel’in eden bir aforoznâme yayınladı,fakat az sonra,Moradaki ve adalardaki âsi çete reisleri ile, onları isyanda devama teşvik eden gizli muharebeleri elde edildi. Mora isyanının çıkmasında ve sür’atle genişlemesinde devrin nüfuzlu devlet Hâlet Efendinin, şahsî hırs ve garazları yüzünden iritikâb ettiği hatâlar sebeb olmuşdu (B.:Hâlet Efendi), patrikin ihâneti meydana çıkınca, bu sefer nüfuzunu onu mahvetmekde kullandı,ve o sırada sadırazam bulunan Benderli Ali Paşanın makaamının adamı olmayışından da faydalandı.Ali Paşa Gregorius’u patrikhaneden Bâbıâliye getirtti ve bizzat sorguya çekdi,19 receb 1236(22 nisan 1821) rumların paskalyasına rastlayan bir pazar günü idi; şöyle bir konuşma oldu : – Senin Mora fesadından haberin yok muydu ki bize önceden haber vermedin ? – Ben yaşı doksanı aşmış bir bunak ihtiyarım, bilirse Onikiler(Metropolidler) bilir.. Petri...

GREGORIUS IV — İstanbul Rum Ortodoks patriklerinden ;çok yaşlı oalarak üçüncü sefer patrikliği 1820-1821 yıllarına rastlar,asıl adını tahkik edemedik, Moralı bir köylü çocuğu olup keşiş yamaklağında patrikliğe kadar yükselmişdi,ilk genclik yıllarını da Aynaroz Manastırlarından birinde geçirmişdi. Üçüncü defa patrik seçildiğinde Mora ve orayı tâkib ederek Adalardaki rumların isyanı yeni başlamışdı. Gregorius, başlangıçda âsileri tel’in eden bir aforoznâme yayınladı,fakat az sonra,Moradaki ve adalardaki âsi çete reisleri ile, onları isyanda devama teşvik eden gizli muharebeleri elde edildi. Mora isyanının çıkmasında ve sür’atle genişlemesinde devrin nüfuzlu devlet Hâlet Efendinin, şahsî hırs ve garazları yüzünden iritikâb ettiği hatâlar sebeb olmuşdu (B.:Hâlet Efendi), patrikin ihâneti meydana çıkınca, bu sefer nüfuzunu onu mahvetmekde kullandı,ve o sırada sadırazam bulunan Benderli Ali Paşanın makaamının adamı olmayışından da faydalandı.Ali Paşa Gregorius’u patrikhaneden Bâbıâliye getirtti ve bizzat sorguya çekdi,19 receb 1236(22 nisan 1821) rumların paskalyasına rastlayan bir pazar günü idi; şöyle bir konuşma oldu : – Senin Mora fesadından haberin yok muydu ki bize önceden haber vermedin ? – Ben yaşı doksanı aşmış bir bunak ihtiyarım, bilirse Onikiler(Metropolidler) bilir.. Petrikin önce azli, sonra da idamı kararlaştırılmışdı. Azli fermenanı patrikhâneye divanıhümâyun tercemanı İstavrâki bey götürdü ve Metropolidlerden Evgenius patrik seçildi. Seçim hebri Bâbıâliye gelince Gregorius Fenere götürülerek patrikhanenin orta kapusunda asılarak idam olundu. Aynı gün Kayseri, Edremid ve Tarabya metropolidlri de Eminönü Balıkpazarında, Kaşıkcılar Hanı önünde, ve Parmakkapuda, tüccar ve muteberanlan Mora İhtilâlında ilgileri tesbit edilmiş beş erum da şehrin muhtelif yerlerinde asıldılar. Patrikin boynuna takılan idam yaftasında şunlar yazılıydı : “...Patrikhâneye ,âsilleri selâmet yoluna dâvet etmesi için buyuruldu yazıldığı bu halde bu habis icab eden yerlere aforoz kâğıdları göndermekle beraber, kendisi Moranın Klavrita kazasından olmakla kendi kazasından bâzı eşkiya ile münâsebeti olduğu,onları igfâl ettiği anlaşılmış, onların kahrında müstakil sebeb olmuş Devleri Aliyyeye ihâneti de açığa çıkmış ve habis vücudunun kaldırılması gereken bu hâin başkalarına ibret olmak üzere asılmışdır..”. Çingenelere asdırılan Gregoriusun cesedi asılı olarak üç gün kalmış, sonra cesedin denize atılması yahudilerden o işi yapabileceklere emredilmiş, onlar da şişerek su yüzüne çıkmaması için karnını yarmışlar ve taş bağlayıp denize atmışlardı. Cesed albet ki Haliçe atılmamışdı, fakat tarih kaynaklarımızda nereden denize atıldığına dâir bir kayıd yokdur. Kısa bir zaman sonra bir rus tüccar gemisinin kaptanı Haliçde bulunmuş bir cesedi hemen almış, Rusyaya götürmüş ve orada patrik Gregoriusun cesedi olduğunu ilân etmişdir ve Petersburgda bir büyük kilsede defnedilmişdir. Gregoriusun asıldığı orta kapu da o gün çivilenerek kapatılmış, vak’anın üzerinden yüz elli küsur yıl geçdiği halda hâlâ öyledurur. Dördüncü Gregoriusun tâbi olduğu devlete ihâneti ve dolayısı ile suçlu olduğu muhakkakdır, fakat idamındaki nümâyişli şekil büyük bir siyâsî hata idi, avrupa efkârı umumiyesini birden aleuhimize çevirdi. İngiliz şâiri Lord Ryron bile türklere karşı âsilerin yanında döğüşmek için Moraya koşdu ve Misolongi muhasarasında öldü. Bibl.: Şânîzâde Tarihi ;Cevdet Tarihi XI.