Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ESMÂ İBRET HANIM
XVIII. yüzyıl sonlarında yaşamış bir kadın hattat; saray başhasekisi Ahmed adında bir zâtın kızı olup 1194-1195 (M. 1780-1781) arasıda İstanbulda doğmuşdur. Topkapu Sarayı Müzesinde bir "Hilyei Şerif" levhası vardır ki bu levhanın arkasına yazılmış uzunca bir not, bu sant'atkâr kadının hayatı hakkında bilinen tek kayıddır; o satırların bugünkü dile çevrilmiş sûreti şudur:
"1209 (M. 1794 - 1795) senesinde tahminen onbeş yaşında bulunan Esmâ İbret adındaki bâkire kızın yazı meşklerin Kaftancı Sâlim Ağa o kızın yazı hocası olan Mahmud (Celâleddin)in cüzdanında gördükten sonra kıza bu Hilyei Şerif'i yazdırtdı. Fakat (levha kendisine getirildiği zaman böyle güzel bir yazıyı bir kadının yazmış olabileceğine inanmadı; meşklerini getirtib tedkik etti; yine îtimad edemedi; Esmâ'nın evine gidenlerden gizli ve açık tahkikatda da bulunduktan sonradır ki levhanın o kız tarafından yazılmış olduğuna kanaat getirdi. Kızın yaşına göre böyle bir Hilye yazması ibret alınacak şeydi; hocasından yazılarına imza atma izni alırken o asıl adına İbret ismi de (mahlâsı) ilâve edildi. Bu Hilye Sâlim Ağa vasıtası ile pâdişaha (Üçüncü Sultan Selime) ve Vâlide Sultana gönderildi, mukaabilinde kıza 500 kuruş verildi, ve gümrükden (kesintisiz) 40 akçe yevmiye bağlandı, ve Esma hocası olan Mahmud ile evlendirild...
⇓ Read more...
XVIII. yüzyıl sonlarında yaşamış bir kadın hattat; saray başhasekisi Ahmed adında bir zâtın kızı olup 1194-1195 (M. 1780-1781) arasıda İstanbulda doğmuşdur. Topkapu Sarayı Müzesinde bir "Hilyei Şerif" levhası vardır ki bu levhanın arkasına yazılmış uzunca bir not, bu sant'atkâr kadının hayatı hakkında bilinen tek kayıddır; o satırların bugünkü dile çevrilmiş sûreti şudur:
"1209 (M. 1794 - 1795) senesinde tahminen onbeş yaşında bulunan Esmâ İbret adındaki bâkire kızın yazı meşklerin Kaftancı Sâlim Ağa o kızın yazı hocası olan Mahmud (Celâleddin)in cüzdanında gördükten sonra kıza bu Hilyei Şerif'i yazdırtdı. Fakat (levha kendisine getirildiği zaman böyle güzel bir yazıyı bir kadının yazmış olabileceğine inanmadı; meşklerini getirtib tedkik etti; yine îtimad edemedi; Esmâ'nın evine gidenlerden gizli ve açık tahkikatda da bulunduktan sonradır ki levhanın o kız tarafından yazılmış olduğuna kanaat getirdi. Kızın yaşına göre böyle bir Hilye yazması ibret alınacak şeydi; hocasından yazılarına imza atma izni alırken o asıl adına İbret ismi de (mahlâsı) ilâve edildi. Bu Hilye Sâlim Ağa vasıtası ile pâdişaha (Üçüncü Sultan Selime) ve Vâlide Sultana gönderildi, mukaabilinde kıza 500 kuruş verildi, ve gümrükden (kesintisiz) 40 akçe yevmiye bağlandı, ve Esma hocası olan Mahmud ile evlendirildi. Bu satırlar buraya, bu levhayı görüb de Esmânın yazısı olamaz diye ilerde inkâr edecek kimseler için kaydedildi".
Esmâ İbret Hanımın Ekrem Hakkı Ayverdi koleksiyonunda bulunan bir yazısındaki imzâsı şudur: "Zazabül kitâbe Esmâ binti Ahmed Serhasekiyânı Hana sâbikan".Yukarda bahsedilen Hilyei Şerifdeki imzâsı da şudur: "Esmâ İbret min telâzîzül Mahmud Elmâruf be Celâleddin".
Sanatkâr kadının vefât târihi bilinmiyor. Önce hocası sonra kocası olmuş hattat Mahmud Celâleddinin Murâdı Buhârî Tekkesi hazîresindeki kabri yanına defnedildiği sölenir, zamanımızda o tekkeden de, hazîresinden de eser kalmamışdır.
Bibl.: M. K. İnal, Son hattatlar.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100234
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5306-5307
Bibliography Note
Bibl.: M. K. İnal, Son hattatlar.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.