Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ESMÂ İBRET HANIM
XVIII. yüzyıl sonlarında yaşamış bir kadın hattat; saray başhasekisi Ahmed adında bir zâtın kızı olup 1194-1195 (M. 1780-1781) arasıda İstanbulda doğmuşdur. Topkapu Sarayı Müzesinde bir "Hilyei Şerif" levhası vardır ki bu levhanın arkasına yazılmış uzunca bir not, bu sant'atkâr kadının hayatı hakkında bilinen tek kayıddır; o satırların bugünkü dile çevrilmiş sûreti şudur:
"1209 (M. 1794 - 1795) senesinde tahminen onbeş yaşında bulunan Esmâ İbret adındaki bâkire kızın yazı meşklerin Kaftancı Sâlim Ağa o kızın yazı hocası olan Mahmud (Celâleddin)in cüzdanında gördükten sonra kıza bu Hilyei Şerif'i yazdırtdı. Fakat (levha kendisine getirildiği zaman böyle güzel bir yazıyı bir kadının yazmış olabileceğine inanmadı; meşklerini getirtib tedkik etti; yine îtimad edemedi; Esmâ'nın evine gidenlerden gizli ve açık tahkikatda da bulunduktan sonradır ki levhanın o kız tarafından yazılmış olduğuna kanaat getirdi. Kızın yaşına göre böyle bir Hilye yazması ibret alınacak şeydi; hocasından yazılarına imza atma izni alırken o asıl adına İbret ismi de (mahlâsı) ilâve edildi. Bu Hilye Sâlim Ağa vasıtası ile pâdişaha (Üçüncü Sultan Selime) ve Vâlide Sultana gönderildi, mukaabilinde kıza 500 kuruş verildi, ve gümrükden (kesintisiz) 40 akçe yevmiye bağlandı, ve Esma hocası olan Mahmud ile evlendirild...
⇓ Devamını okuyunuz...
XVIII. yüzyıl sonlarında yaşamış bir kadın hattat; saray başhasekisi Ahmed adında bir zâtın kızı olup 1194-1195 (M. 1780-1781) arasıda İstanbulda doğmuşdur. Topkapu Sarayı Müzesinde bir "Hilyei Şerif" levhası vardır ki bu levhanın arkasına yazılmış uzunca bir not, bu sant'atkâr kadının hayatı hakkında bilinen tek kayıddır; o satırların bugünkü dile çevrilmiş sûreti şudur:
"1209 (M. 1794 - 1795) senesinde tahminen onbeş yaşında bulunan Esmâ İbret adındaki bâkire kızın yazı meşklerin Kaftancı Sâlim Ağa o kızın yazı hocası olan Mahmud (Celâleddin)in cüzdanında gördükten sonra kıza bu Hilyei Şerif'i yazdırtdı. Fakat (levha kendisine getirildiği zaman böyle güzel bir yazıyı bir kadının yazmış olabileceğine inanmadı; meşklerini getirtib tedkik etti; yine îtimad edemedi; Esmâ'nın evine gidenlerden gizli ve açık tahkikatda da bulunduktan sonradır ki levhanın o kız tarafından yazılmış olduğuna kanaat getirdi. Kızın yaşına göre böyle bir Hilye yazması ibret alınacak şeydi; hocasından yazılarına imza atma izni alırken o asıl adına İbret ismi de (mahlâsı) ilâve edildi. Bu Hilye Sâlim Ağa vasıtası ile pâdişaha (Üçüncü Sultan Selime) ve Vâlide Sultana gönderildi, mukaabilinde kıza 500 kuruş verildi, ve gümrükden (kesintisiz) 40 akçe yevmiye bağlandı, ve Esma hocası olan Mahmud ile evlendirildi. Bu satırlar buraya, bu levhayı görüb de Esmânın yazısı olamaz diye ilerde inkâr edecek kimseler için kaydedildi".
Esmâ İbret Hanımın Ekrem Hakkı Ayverdi koleksiyonunda bulunan bir yazısındaki imzâsı şudur: "Zazabül kitâbe Esmâ binti Ahmed Serhasekiyânı Hana sâbikan".Yukarda bahsedilen Hilyei Şerifdeki imzâsı da şudur: "Esmâ İbret min telâzîzül Mahmud Elmâruf be Celâleddin".
Sanatkâr kadının vefât târihi bilinmiyor. Önce hocası sonra kocası olmuş hattat Mahmud Celâleddinin Murâdı Buhârî Tekkesi hazîresindeki kabri yanına defnedildiği sölenir, zamanımızda o tekkeden de, hazîresinden de eser kalmamışdır.
Bibl.: M. K. İnal, Son hattatlar.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100234
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5306-5307
Bibliyografya Notu
Bibl.: M. K. İnal, Son hattatlar.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.