Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ESAD EFENDi (Yesârî Hacı Mehmed)
Geçen asrın büyük hattatlarından, tâlik yazıda eşsiz büyük üstad; doğum tarihi bilinmiyor, 1735 etrâfında doğduğu tahmin edilebilir; Anadolu Kadıaskerliği muhzirlerin Kara Mahmud Ağanın oğludur; vücûdunun sağ tarafı tamamen meflûç, sol tarafı da râşeli, titrek olarak doğmuşdu ve ömrü boyunca böyle alil yaşadı; fakat güzel yazıya öylesine bir aşk ile heves etmişdi ki, azmin ve gayretin şâhikasına yükselerek titrek sol eli ile Türk güzel yazı san’atının en büyük üstadlarından biri oldu ve «Yesârî» (Solak) lâkabı ile şöhret buldu.
Tuhfei Hattâtin müellifi ve çağdaşı Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendinin kaydına göre yazı hocası Dedezâde Seyyid Mehmed Efendidir, ve yazılarına imzâ koyma iznini ondan almışdır. Mahmud Kemal İnal merhum ise Son Hattatlar isimli eserinde yazıyı Hattat Kâtibzâde Mehmed Refî Efendi ile İsmail Refik Efendiden öğrendiğini imzâ icâzetini hicri 1167 de (M. 1754) aldığını yazıyor. Tuhfei Hattâtîn’e dayanarak Yesârî Esad Efendinin yazıyı Dedezâdeden öğrendiğini yazan müverrih Cevdet Paşa şirin bir fıkra naklediyor : «Şeyhülislâm Veliyüddin Efendi asrının büyük bir tâlik üstâdı idi, çağdaşları kendisine İmâdı Rûm demişlerdir (Hoca Seyyid İmâdeddin İsfahânî 1618’de iğrenç bir cinâyetin kurbanı olarak öldürülmüş İranlı dâhî hattat), Yesârî Efendinin alil vücûdu ...
⇓ Devamını okuyunuz...
Geçen asrın büyük hattatlarından, tâlik yazıda eşsiz büyük üstad; doğum tarihi bilinmiyor, 1735 etrâfında doğduğu tahmin edilebilir; Anadolu Kadıaskerliği muhzirlerin Kara Mahmud Ağanın oğludur; vücûdunun sağ tarafı tamamen meflûç, sol tarafı da râşeli, titrek olarak doğmuşdu ve ömrü boyunca böyle alil yaşadı; fakat güzel yazıya öylesine bir aşk ile heves etmişdi ki, azmin ve gayretin şâhikasına yükselerek titrek sol eli ile Türk güzel yazı san’atının en büyük üstadlarından biri oldu ve «Yesârî» (Solak) lâkabı ile şöhret buldu.
Tuhfei Hattâtin müellifi ve çağdaşı Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendinin kaydına göre yazı hocası Dedezâde Seyyid Mehmed Efendidir, ve yazılarına imzâ koyma iznini ondan almışdır. Mahmud Kemal İnal merhum ise Son Hattatlar isimli eserinde yazıyı Hattat Kâtibzâde Mehmed Refî Efendi ile İsmail Refik Efendiden öğrendiğini imzâ icâzetini hicri 1167 de (M. 1754) aldığını yazıyor. Tuhfei Hattâtîn’e dayanarak Yesârî Esad Efendinin yazıyı Dedezâdeden öğrendiğini yazan müverrih Cevdet Paşa şirin bir fıkra naklediyor : «Şeyhülislâm Veliyüddin Efendi asrının büyük bir tâlik üstâdı idi, çağdaşları kendisine İmâdı Rûm demişlerdir (Hoca Seyyid İmâdeddin İsfahânî 1618’de iğrenç bir cinâyetin kurbanı olarak öldürülmüş İranlı dâhî hattat), Yesârî Efendinin alil vücûdu ile emsalsiz yazısını gördükce : — Cenâb-ı Hak bu zâti bizim kibir burnumuzu kırmak için göndermişdir!.. der idi» diyor.
Şöhreti bir gün Üçüncü Sultan Osmanın huzurunda bir kaç satır yazı yazılması ve bu pâdişah tarafından takdir görmesi ile başlamışdı; Mahmud Kemal İnal Son Hattatlarda bu vak’ayı şöylece naklediyor: «Habib Efendi, nereden almış ise, Hat ve Hattâtan isimli eserinde diyor ki, bir gün Üçüncü Sultan Osmanın huzûrunda emri hümâyun ile oturarak bir kaç satır yazı ile pâdişâhın takdirini kazanmış ve kırk kuruş atiyeye nâil olmuş bî bahtlardandır».
M. K. İnalın «nereden almış ise» dediği satırlar, pek garibdir ki bizzat kendisi tarafından ve «Son Hattatlar»dan yıllarca basdırılıp neşredilmiş «Tuhfei Hattâtin»de aynen mevcuddur.
Üçüncü Sultan Mustafa tarafından bu büyük san’atkâr Enderunu Hümâyun oğlanlarına yazı hocası tâyin edildi ve ölünceye kadar bu hizmete devam etti. Hocalık ücreti, çeşidli hayır eseri âbidelere, binâlara yazdığı târih kitabeleri ihsanları ile ve ilmiye mesleğinde verilen pâyelerin geliri ile geçim sıkıntısı çekdirilmeden yaşatıldı; 11 receb 1213 (M. 19 aralık 1798) de vefât etdi. Fâtihden Âşıkpaşaya giden sokak üzerinde (1934 Belediye Şehir Rehberinde Gelenlevî Sokağı) bir sed üstünde Dudu Abdüllâtif Efendi hazîresine defnedildi; kabir taşının kitabesi şudur:
«Huvelbâki
Üstâdı ekrem merhum ve mağfûrün leh Hattat Elhac Mehmed Es’adül Yesârî Efendi rûhi içün el fâtiha, sene 1213 fîreceb 12»
Bu tarih kıt’ası Sürûrînindir:
Hattatı hoş nüvis Yesârî Efendinin
Fevtiyle giydi hâmei ter câmei siyâh
Târihi harcı muacceme tâlik idüb didim
«Ceffelkalem Yesârî Hattat gitdi âh»
1213
XIX. asrın en büyük hattatlarından biri olmuş oğlu Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi de ölümünde babasının yanına defnedilmişdi; adı geçen yerde yol genişletilir iken baba oğul iki büyük san’atkârın kabirleri hoyratça kaldırıldı ve kabir taşları ortada kaldı, yok olmakdan kurtarılmak için Evkaf Müzesine (Türk - İslâm Eserleri Müzesi) nakledildi; bir müddet sonra da Fâtih Camii hazîresine konulmak üzere müze tarafından Evkaf Nezâretine verildi (B. : İzzet Efendi, Yesârîzâde Mustafa).
Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei Hattâtin; Cevdet Paşa, Tarih, VI; Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar
Yesârî Mehmed Esad Efendinin bir yazısı
«Son Asır Türk Hattatları»ndan
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM100105
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 10, sayfalar 5253-5254
Not
Görsel: cilt 10, sayfa 5254
Bakınız Notu
B. : İzzet Efendi, Yesârîzâde Mustafa
Bibliyografya Notu
Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei Hattâtin; Cevdet Paşa, Tarih, VI; Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.