Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ESAD EFENDi (Yesârî Hacı Mehmed)
Geçen asrın büyük hattatlarından, tâlik yazıda eşsiz büyük üstad; doğum tarihi bilinmiyor, 1735 etrâfında doğduğu tahmin edilebilir; Anadolu Kadıaskerliği muhzirlerin Kara Mahmud Ağanın oğludur; vücûdunun sağ tarafı tamamen meflûç, sol tarafı da râşeli, titrek olarak doğmuşdu ve ömrü boyunca böyle alil yaşadı; fakat güzel yazıya öylesine bir aşk ile heves etmişdi ki, azmin ve gayretin şâhikasına yükselerek titrek sol eli ile Türk güzel yazı san’atının en büyük üstadlarından biri oldu ve «Yesârî» (Solak) lâkabı ile şöhret buldu.
Tuhfei Hattâtin müellifi ve çağdaşı Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendinin kaydına göre yazı hocası Dedezâde Seyyid Mehmed Efendidir, ve yazılarına imzâ koyma iznini ondan almışdır. Mahmud Kemal İnal merhum ise Son Hattatlar isimli eserinde yazıyı Hattat Kâtibzâde Mehmed Refî Efendi ile İsmail Refik Efendiden öğrendiğini imzâ icâzetini hicri 1167 de (M. 1754) aldığını yazıyor. Tuhfei Hattâtîn’e dayanarak Yesârî Esad Efendinin yazıyı Dedezâdeden öğrendiğini yazan müverrih Cevdet Paşa şirin bir fıkra naklediyor : «Şeyhülislâm Veliyüddin Efendi asrının büyük bir tâlik üstâdı idi, çağdaşları kendisine İmâdı Rûm demişlerdir (Hoca Seyyid İmâdeddin İsfahânî 1618’de iğrenç bir cinâyetin kurbanı olarak öldürülmüş İranlı dâhî hattat), Yesârî Efendinin alil vücûdu ...
⇓ Read more...
Geçen asrın büyük hattatlarından, tâlik yazıda eşsiz büyük üstad; doğum tarihi bilinmiyor, 1735 etrâfında doğduğu tahmin edilebilir; Anadolu Kadıaskerliği muhzirlerin Kara Mahmud Ağanın oğludur; vücûdunun sağ tarafı tamamen meflûç, sol tarafı da râşeli, titrek olarak doğmuşdu ve ömrü boyunca böyle alil yaşadı; fakat güzel yazıya öylesine bir aşk ile heves etmişdi ki, azmin ve gayretin şâhikasına yükselerek titrek sol eli ile Türk güzel yazı san’atının en büyük üstadlarından biri oldu ve «Yesârî» (Solak) lâkabı ile şöhret buldu.
Tuhfei Hattâtin müellifi ve çağdaşı Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendinin kaydına göre yazı hocası Dedezâde Seyyid Mehmed Efendidir, ve yazılarına imzâ koyma iznini ondan almışdır. Mahmud Kemal İnal merhum ise Son Hattatlar isimli eserinde yazıyı Hattat Kâtibzâde Mehmed Refî Efendi ile İsmail Refik Efendiden öğrendiğini imzâ icâzetini hicri 1167 de (M. 1754) aldığını yazıyor. Tuhfei Hattâtîn’e dayanarak Yesârî Esad Efendinin yazıyı Dedezâdeden öğrendiğini yazan müverrih Cevdet Paşa şirin bir fıkra naklediyor : «Şeyhülislâm Veliyüddin Efendi asrının büyük bir tâlik üstâdı idi, çağdaşları kendisine İmâdı Rûm demişlerdir (Hoca Seyyid İmâdeddin İsfahânî 1618’de iğrenç bir cinâyetin kurbanı olarak öldürülmüş İranlı dâhî hattat), Yesârî Efendinin alil vücûdu ile emsalsiz yazısını gördükce : — Cenâb-ı Hak bu zâti bizim kibir burnumuzu kırmak için göndermişdir!.. der idi» diyor.
Şöhreti bir gün Üçüncü Sultan Osmanın huzurunda bir kaç satır yazı yazılması ve bu pâdişah tarafından takdir görmesi ile başlamışdı; Mahmud Kemal İnal Son Hattatlarda bu vak’ayı şöylece naklediyor: «Habib Efendi, nereden almış ise, Hat ve Hattâtan isimli eserinde diyor ki, bir gün Üçüncü Sultan Osmanın huzûrunda emri hümâyun ile oturarak bir kaç satır yazı ile pâdişâhın takdirini kazanmış ve kırk kuruş atiyeye nâil olmuş bî bahtlardandır».
M. K. İnalın «nereden almış ise» dediği satırlar, pek garibdir ki bizzat kendisi tarafından ve «Son Hattatlar»dan yıllarca basdırılıp neşredilmiş «Tuhfei Hattâtin»de aynen mevcuddur.
Üçüncü Sultan Mustafa tarafından bu büyük san’atkâr Enderunu Hümâyun oğlanlarına yazı hocası tâyin edildi ve ölünceye kadar bu hizmete devam etti. Hocalık ücreti, çeşidli hayır eseri âbidelere, binâlara yazdığı târih kitabeleri ihsanları ile ve ilmiye mesleğinde verilen pâyelerin geliri ile geçim sıkıntısı çekdirilmeden yaşatıldı; 11 receb 1213 (M. 19 aralık 1798) de vefât etdi. Fâtihden Âşıkpaşaya giden sokak üzerinde (1934 Belediye Şehir Rehberinde Gelenlevî Sokağı) bir sed üstünde Dudu Abdüllâtif Efendi hazîresine defnedildi; kabir taşının kitabesi şudur:
«Huvelbâki
Üstâdı ekrem merhum ve mağfûrün leh Hattat Elhac Mehmed Es’adül Yesârî Efendi rûhi içün el fâtiha, sene 1213 fîreceb 12»
Bu tarih kıt’ası Sürûrînindir:
Hattatı hoş nüvis Yesârî Efendinin
Fevtiyle giydi hâmei ter câmei siyâh
Târihi harcı muacceme tâlik idüb didim
«Ceffelkalem Yesârî Hattat gitdi âh»
1213
XIX. asrın en büyük hattatlarından biri olmuş oğlu Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi de ölümünde babasının yanına defnedilmişdi; adı geçen yerde yol genişletilir iken baba oğul iki büyük san’atkârın kabirleri hoyratça kaldırıldı ve kabir taşları ortada kaldı, yok olmakdan kurtarılmak için Evkaf Müzesine (Türk - İslâm Eserleri Müzesi) nakledildi; bir müddet sonra da Fâtih Camii hazîresine konulmak üzere müze tarafından Evkaf Nezâretine verildi (B. : İzzet Efendi, Yesârîzâde Mustafa).
Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei Hattâtin; Cevdet Paşa, Tarih, VI; Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar
Yesârî Mehmed Esad Efendinin bir yazısı
«Son Asır Türk Hattatları»ndan
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100105
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5253-5254
Note
Image: volume 10, page 5254
See Also Note
B. : İzzet Efendi, Yesârîzâde Mustafa
Bibliography Note
Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei Hattâtin; Cevdet Paşa, Tarih, VI; Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.