Emirgânda Emirgân Camii önündeki meydancıkda, büyük çınarlar altında, sekiz cebheli, geniş saçaklı, kubbeli bir meydan çeşmesidir; Birinci Sultan Abdülhamid tarafından Emirgân Bağçesi bir boğaz köyü olarak kurulur iken cami ve bir hamam ile birlikde yapdırılmışdır; sekiz cephesinde, yüzünde mütenâzır olarak dört çeşme vardır. Bütün cepheleri mermer kaplı olup Türk barok üslûbünde kabartmalarla tezyin edilmişdir. İstanbulun âbidevî sanat eserlerinden çok güzel bir çeşmedir. Birinci Sultan Abdülhamid bu meydan çeşmesini zevcelerinden Hümâşah Kadın ile oğlu Şehzâde Mehmedin ruhlarını şâd etmek için onların adına yaptırmışdı, bu bakımdan çeşmeye “Hümâşah Kadın ve Şehzâde Mehmed Çeşmesi” adı da verilebilir. Sekiz beyitlik tarih manzûmesi, iki beyit bir çeşmenin üzerine gelmek üzere yazılmışdır, metin şudur : Güzi de menbai cuyı atâ serçeşmei ihsân Sehâbı âtıfet zılli zalîli Hâliki Zül-men Şehinşahı cihan Abdülhamid Hânı adâletkâr Olur vasfı cemilinde zebânı nâtıka elken Binâ etti bu zibâ çeşmeşârı nur bahşâyı Akıttı âbı nâbı tâ olâ gencidei mahzen Befermânı Hüdâ şehzâdesi Sultan Mehmedle Hümâşâh Vâlide kadın çün etti cenneti mesken Hibe etti bu çeşme ecrini anlâra câmi’veş Olâ ervâhı şâdü cennet olan kuşei medfen Safâyı kalb ile Hak Pâdişâhı eyleyip dâim Kederden olalar şehzâde...

Emirgânda Emirgân Camii önündeki meydancıkda, büyük çınarlar altında, sekiz cebheli, geniş saçaklı, kubbeli bir meydan çeşmesidir; Birinci Sultan Abdülhamid tarafından Emirgân Bağçesi bir boğaz köyü olarak kurulur iken cami ve bir hamam ile birlikde yapdırılmışdır; sekiz cephesinde, yüzünde mütenâzır olarak dört çeşme vardır. Bütün cepheleri mermer kaplı olup Türk barok üslûbünde kabartmalarla tezyin edilmişdir. İstanbulun âbidevî sanat eserlerinden çok güzel bir çeşmedir. Birinci Sultan Abdülhamid bu meydan çeşmesini zevcelerinden Hümâşah Kadın ile oğlu Şehzâde Mehmedin ruhlarını şâd etmek için onların adına yaptırmışdı, bu bakımdan çeşmeye “Hümâşah Kadın ve Şehzâde Mehmed Çeşmesi” adı da verilebilir. Sekiz beyitlik tarih manzûmesi, iki beyit bir çeşmenin üzerine gelmek üzere yazılmışdır, metin şudur : Güzi de menbai cuyı atâ serçeşmei ihsân Sehâbı âtıfet zılli zalîli Hâliki Zül-men Şehinşahı cihan Abdülhamid Hânı adâletkâr Olur vasfı cemilinde zebânı nâtıka elken Binâ etti bu zibâ çeşmeşârı nur bahşâyı Akıttı âbı nâbı tâ olâ gencidei mahzen Befermânı Hüdâ şehzâdesi Sultan Mehmedle Hümâşâh Vâlide kadın çün etti cenneti mesken Hibe etti bu çeşme ecrini anlâra câmi’veş Olâ ervâhı şâdü cennet olan kuşei medfen Safâyı kalb ile Hak Pâdişâhı eyleyip dâim Kederden olalar şehzâdegânü duhterrân eymen Bu zibâ çeşmenin her katrei âbi hesabınca Vire bâri Hüdâ rûzi cezada ecri müstahsen Zebânı lûlesi atşâna der tarihini Tevfik “Muhammed aşkına mâ iç su bu nev aynı sâfiden” 1197 (M. 1783) Çeşmenin diğer dört cephesine : 1 — Pâdişahın turasının iki yanına “Bârekâllah”, “Mâşâallah”; 2 — “Ve sakaahüm rabbühüm şerâben tahûrâ” âyeti; 3 — Rabbenâ inne min ledünke rahmeten ve heyyilenâ emrinâ reşeden” âyeti; 4 — “Aynen fîhâ tüsemmâ selsebilâ ve minel mâi külleşey’in hay” âyeti yazılmışdır. Yazılar devrin büyük hattatı Yesârî Mehmed Esad Efendinindir. Çeşmenin suyu vaktile Taksim bendlerinden geliyordu. Taksim suyunun Bahçeköyden yükselen galerisi şehre doğru yol alırken, Şişli - Büyükdere şosası üzerinde Maslak mevkiinden ayrılan Boyacıköy - Emirgân kolu Emirgâna kadar iner ve bu arada bir çok çeşmelerle beraber bu çeymeyi de beslerdi. Hâlen Emirgân Meydan Çeşmesinin Taksim suyu kesilmiş, çeşmeye Kanlıkavak menbâ suyu verilmiş bulunuyordu. Mevkiinin letâfeti çeşmenin güzelliğine ayrıca bir revnak vermişdir. Dr. Sâdi Nâzım NİRVEN Emirgân Meydan Çeşmesi (W. H. Barlett’in gravürlerinden Sabiha Bozcalı eli ile