“Vâlide Paşa” unvânı ile meşhurdur; Mısır hidivi Tevfik Paşanın zevcesi, Mısır hidivi Abbas Hilmi Paşanın annesi (B.: Abbas Hilmi Paşa, Hidiv, cild 1, sayfa 14); hal tercemesi elde edilemedi; bir rivayete göre esirci eliyle satılmış bir câriye, bir rivayete göre de İstanbullu çok fakir bir âilenin başına devlet kuşu konmuş güzellikde yektâ kızı idi. Pek saltanatlı bir hayat sürmüş, İstanbula geldiği zaman Bebekdeki muhteşem yalısında oturur, İstanbulun hayranlarından bir hanımefendi idi. Sermed Muhtar Alus bu meşhur prensesin İstanbuldaki hayatını şöyle anlatıyor: “Uzun seneler, Valde Paşa ismiyle anılan, Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşanın annesi Emine Hanımın yalısı, Bebek Bahçesiyle omuz omuzaydı. Şimdiki arduaz damlı, az çok modern stilli, boz renkli yalı (Mısır konsolosluğu) sonradan yapılma binadır. Evvelki atik tarz, basık çatılı, sık pencereli bina, bir vakitler sadrıâzam Âli Paşanınmış, sonra Hidiv Tevfik Paşaya intikal etmiş. Tevfik Paşa, 1892 de ölüyor. Hanımı, aşağı yukarı, taze dul kalıyor. Zamanın hüsnü âniyle meşhurelerinden ve koza kelebeği gibi kaşlı, gözlü. “Yalnız resim gibi, heykel gibi güzellerden de değil; ayni zamanda kadın kadıncık, eteği belinde, namazında niyazında, hattâ müteassıp ve horozdan kaçanlardan. Öbür Mısırlı prensesler gibi zevk ehliliği, deryadi...

“Vâlide Paşa” unvânı ile meşhurdur; Mısır hidivi Tevfik Paşanın zevcesi, Mısır hidivi Abbas Hilmi Paşanın annesi (B.: Abbas Hilmi Paşa, Hidiv, cild 1, sayfa 14); hal tercemesi elde edilemedi; bir rivayete göre esirci eliyle satılmış bir câriye, bir rivayete göre de İstanbullu çok fakir bir âilenin başına devlet kuşu konmuş güzellikde yektâ kızı idi. Pek saltanatlı bir hayat sürmüş, İstanbula geldiği zaman Bebekdeki muhteşem yalısında oturur, İstanbulun hayranlarından bir hanımefendi idi. Sermed Muhtar Alus bu meşhur prensesin İstanbuldaki hayatını şöyle anlatıyor: “Uzun seneler, Valde Paşa ismiyle anılan, Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşanın annesi Emine Hanımın yalısı, Bebek Bahçesiyle omuz omuzaydı. Şimdiki arduaz damlı, az çok modern stilli, boz renkli yalı (Mısır konsolosluğu) sonradan yapılma binadır. Evvelki atik tarz, basık çatılı, sık pencereli bina, bir vakitler sadrıâzam Âli Paşanınmış, sonra Hidiv Tevfik Paşaya intikal etmiş. Tevfik Paşa, 1892 de ölüyor. Hanımı, aşağı yukarı, taze dul kalıyor. Zamanın hüsnü âniyle meşhurelerinden ve koza kelebeği gibi kaşlı, gözlü. “Yalnız resim gibi, heykel gibi güzellerden de değil; ayni zamanda kadın kadıncık, eteği belinde, namazında niyazında, hattâ müteassıp ve horozdan kaçanlardan. Öbür Mısırlı prensesler gibi zevk ehliliği, deryadilliği, alafrangalığı yok. “Bir kusuru varsa o da kulaklarının ağırca işitmesi... Bilhassa bu sebeple yanından ayırmadığı bir başkalfası varmış ki onu, dürter, kulağına fıslar, idare edermiş... “Öbür Mısırlı prensesler gibi, yaz sıcakları başlayınca Kahireden basıp Ostende, Trouville sahilleri, Karslbad, Vichy kaplıcalarını, kışın da Nice’i, Monte-Carloyu filân boylaması yok. Kör değneğini bellemiş gibi Hıdırellez girer girmez haydi İstanbul, Bebekteki yalı; Kasım da yanaşır yanaşmaz yallah Mısır. “Sonra, suya sabuna dokunur takımdan olmadığı, Osman oğullarının ve kızlarının hepsine duacı, bilhassa Abdülhamidle arası hoş olduğu için Bebekteki yalısında rahatı emniyette. “İstanbula ayak atarken Yıldızdan gönderilen mabeyinci beyler yaverlerle karşılanır. Giderken ayni şekilde uğurlanır. Bayram muayedelerinde, tepesinde pırlantalı, yakutlu, zümrütlü armai Osmanî, göğsünde birinci rütbe Şefkat nişaniyle allı beyazlı hamail kurdelesi, Sultanlar ve kadın efendilerle atbaşı beraber saçak öpmeğe varır. Hünkâr tarafından: — Estağfurullah!.. Estağfurullah!.. kelimeleriyle ve omuzdan tutulup kaldırmak suretiyle ihyâ edilir. “Ramazanın 15 indeki Hırkai şerif ve Sürre alaylarına icâbet ederse yine mabeyinciler ve yaverler vasıtasiyle gayet pöhpöhlü iltifatı şâhâneye nâil olur. “Biraz hastalığı, Mısırlıların hekimi ve Lokmanı zaman, Zembako Paşadan etrafa aksetse, derhal yalısına sertabibi şehriyarî Mavroyeni Paşa, o bunadıktan sonra da Hamidiye Etfal Hastahanesi başdoktoru İbrahim Paşa koşturulur. “Ondokuz Ağustos cülûs donanmalarında, Boğaziçinde herkesi alt eden, şimdiki tabirle rekoru kıran, hiç şüphesiz ki Valde Paşa idi. Her seneki şenliği, geçmişlerden üstün. Vakitten on, on iki gün evvel Ağustosun haftasında emri verir, kâhyalarını hazırlıklara başlatırmış. Keresteleri birbirine çatacak, bağdadileri üstlerine çakacak dülgerlerin orada işi yok. İnce marangozlar toplanır. Bir konak yavrusu yapılacak kadar kereste gelir yalının rıhtımında boylu boyunca oymalı, nakışlı bir paravana kurulur. Aralarında kapı yerleri, kapı yerlerinde lâal kadifeden perdeler; perdelerde arabesk işlemeler, sırma saçaklar; Abdülhamidin ilk harfleri olan A ve H markaları. Paravanın üstü elvan kandiller ve karpuz fenerlerle pıtrak; bir ışıklı mozayık. Yalının arkasındaki koruda beş altı kulaç eninde “Padişahım çok yaşa” levhası; Osmanî ve Mecidî nişanlarının timsalleri. Kıyıdan 40-50 adım açıkta dubalar. İçlerine ağızlarına kadar havaî fişeği, çarkıfelek, dahme, püskürme, çanak mehtabı ile dolu. Yak bire yak, sabaha kadar biter tükenir gibi değil. O kadar çok şenlik fişeği yakılırdı ki civardaki yalıların, köşklerin damlarında, bahçelerinde bekliyen bekliyene.. Maazallahi Teâlâ bir havaî fişeği düşüp yangın çıkıvermesin korkusu. Konu komşudan üç buçuk atan atana... Valde Paşanın sahil sarayı emniyette; zira çatının üstünde bir adet yangın tulumbası ve çakı gibi beş on omuzdaş alesta.” (S. M. Alus). Prenses Emine Hanım (Vâlide Paşa) (Resim: S. Bozcalı)