1934 Belediye Şehir Rehberine göre Beyoğlunun Kalyoncukolluk Mahallesinde, Emin Camii Sokağı ile Kâhyabey Sokağı kavuşağındadır; aslında burası Kasımpaşa sınırı içinde bilinegelmişdir Aynalı Çeşme denilen semtdir. Hadikatül Cevâmi şu mâlûmatı veriyor: “Bânisi Baş Hasan Efendidir, Tersâne emini olmuşdur, binânın yapı tarihi H. 984 (M. 1576) olub bânisinin kabri mâlûm değildir; mektebi ve mahallesi vardır”. Tahsin Öz “İstahbul Camileri” isimli eserinde, Hadikatül Cevâmiin yukardaki satırlarını naklederken bir zühul eseri olarak camiin binâ tarihini bânisinin vefat tarihi olarak kaydetmişdir; üstad o mâlûmâta ilâve olarak şunları yazıyor: “Harab olunca Gazi Hasan Paşa vakfından ihyâ edildiği için Gazi Hasan Paşa Camii adı ile de anılır; duvarları kâgir, çatısı ahşab, minâresi tuğladandır”. Hadikatül Cevâmiin, bu mâbedin ikinci bânisi olarak Gazi Hasan Paşanın adını kaydetmemesi garibdir. Bu mûteber eser bâni olarak gösterdiği Tersâne Emini Baş Hasan Efendinin kabrinin nerede olduğunun bilinmediğini yazıyor, Hâlen camiin hazîresinde bir kabir vardır, Arab asıllı Türk harfleri ile kitâbe taşı kırılmış, onun yerine lâtin asıllı Türk harfleri ile yeni bir taş konulmuşdur; eski kitâbede “Camiin ikinci bânisi yaş Hasan Efendinin ruhuna fâtiha” yazılıdır. Arab asıllı Türk harfleri ile yazı...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Beyoğlunun Kalyoncukolluk Mahallesinde, Emin Camii Sokağı ile Kâhyabey Sokağı kavuşağındadır; aslında burası Kasımpaşa sınırı içinde bilinegelmişdir Aynalı Çeşme denilen semtdir. Hadikatül Cevâmi şu mâlûmatı veriyor: “Bânisi Baş Hasan Efendidir, Tersâne emini olmuşdur, binânın yapı tarihi H. 984 (M. 1576) olub bânisinin kabri mâlûm değildir; mektebi ve mahallesi vardır”. Tahsin Öz “İstahbul Camileri” isimli eserinde, Hadikatül Cevâmiin yukardaki satırlarını naklederken bir zühul eseri olarak camiin binâ tarihini bânisinin vefat tarihi olarak kaydetmişdir; üstad o mâlûmâta ilâve olarak şunları yazıyor: “Harab olunca Gazi Hasan Paşa vakfından ihyâ edildiği için Gazi Hasan Paşa Camii adı ile de anılır; duvarları kâgir, çatısı ahşab, minâresi tuğladandır”. Hadikatül Cevâmiin, bu mâbedin ikinci bânisi olarak Gazi Hasan Paşanın adını kaydetmemesi garibdir. Bu mûteber eser bâni olarak gösterdiği Tersâne Emini Baş Hasan Efendinin kabrinin nerede olduğunun bilinmediğini yazıyor, Hâlen camiin hazîresinde bir kabir vardır, Arab asıllı Türk harfleri ile kitâbe taşı kırılmış, onun yerine lâtin asıllı Türk harfleri ile yeni bir taş konulmuşdur; eski kitâbede “Camiin ikinci bânisi yaş Hasan Efendinin ruhuna fâtiha” yazılıdır. Arab asıllı Türk harfleri ile yazılmış “Baş” kelimesi kolaylıkla “Yaş” okunabilir. Hadikatül Cevâmiin kaydetmediği halde Tahsin Özün ikinci bânisi olarak Gazi Hasan Paşanın adını vermesi dikkate değer; Tahsin Özde “Paşa”, kabir taşında “Efendi”, bu camiin ikinci bânisinin adı “Hasan”dır. Camii ise kadimden beri “Emin Bey” adını taşıya gelmişdir. Bizce bu camiin asıl bânisi, kabrinin nerede olduğu bilinmeyen bir Emin Beydir. Dört kâgir duvar üzerine kiremitli ahşab çatı konmuş kare plânlı bir mâbeddir. Zemini beton döşenmiş bir avlu içinde olup demir kanatlı avlu kapusu Emin Camii Sokağına açılır. Son cemaat yeri asıl mâbedden daha alçak catılı bir ek olarak yapılmışdır. Pabucluğun zemini taş olup üstüne muşamba döşenmişdir, ve sol tarafı bir oda hâlinde bölünmüşdür. Bu odanın ibâdet sahnı tarafındaki duvarında bir mihrab vardır, iki yanında birer pencere, avluya bakan yüzünde üç pencere bulunmaktadır. İbâdet sahnın mihrab ve iki yan duvarlarında altlı üstlü ikişerden dörder pencere bulunmaktadır. İki beton sütün üzerine oturtulmuş kadınlar mahfilinin de avluya bakan iki penceresi vardır. Kadınlar mahfiline sol tarafdan taş merdivenle çıkılır; bu merdivenin yanında müezzin mahfili vardır, ve yine burada bir camekân içinde Edirnedeki Selimiye Camiinin maketi bulunuyordu. Cami avlusunda kâgir bir müezzin meşrîstası yapılmışdır; altında bir kuyu ile abdest muslukları ve ayak yolu vardır. Avlunun sağında duvarlı bir hazîre bulunmaktadır; hazîrenin yanından tahta bir kapudan geçilerek yedi basamak ahşab merdivenle ikinci bir avluya inilir; bu avlunun etrafına beton dökülmüş olup ortası bağçe olarak tanzim edilmiş bulunuyordu. Merdivenin sağ tarafında bir sed bulunup Baş (Yaş) Hasan Efendinin kabri burada bulunuyordu. Merdivenin sol tarafına da iki katlı bir beton binâ yapılmışdır ki içinde Kasımpaşa Kur’an Kursu yerleştirilmişdir. Merdivenin karşısında da dokuz köşeli mermer bir şadırvan görülür; şadırvanın üstü dört beton sütün üstüne atılmış kubbeli bir saçakla örtülmüşdür. Son cemaat yeri ile müezzin meşrûtâsı 1952 de Kasımpaşalı Berber Hacı Aziz tarafından yaptırılmışdır. Cami 1962 de cemaatinin yardımı ile tâmir edilmişdir; kur’an kursu binâsı ile şadırvan da o sırada yapılmışdır. Hadikatül Cevâmiin bahsettiği mekteb, cami avlusunun Samancı Ferhad Caddesine açılan ikinci kapusunun sağ tarafındadır; kâğir bir binâ olup mesken olarak kullanılmakta idi. Bu kapunun sol tarafında da kesme taşdan ve kemerli, klâsik üslubda bir çeşme vardır ki Kıblelizâde Mehmed Beyin hayır eseridir, hicrî 1145 (1732) de yapılmışdır. Çeşmenin yanında ahşab imam meşrûtası vardır. Bu satırların yazıldığı sırada, 1967, Eminbey Camiinin imamlığı Bay Mustafa Çay, müezzinliğini de Bay Ahmed Açıkgöz yapmakta idiler. Eminbey Camii Kur’an Kursu — Yukarıda kaydedildiği gibi camiin avlusunda müstakil bir binâdadır. Diyânet İşleri Reisliğine bağlı olup 1959 da açılmışdır. İlk okulu bitiren çocuklar kabul edilir; yatılı bir okul olup 50 lira aylık ücret alınır. Geri kalan masrafı Emin Bey Camii Kur’an Kursu Koruma Derneği tarafından ödenir. 1966 - 1967 yılında 50 öğrencisi vardı; öğretmenliklerinde B. Ahmed Açıkgöz ile B. Muzaffer Akgün bulunuyorlardı. Kurs müddeti üç yıl olup kursu bitirenler İmam ve Hatib Okuluna girerler. Hakkı GÖKTÜRK