Yüksek mimar, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinin mimarlık bölümünün öğretim üyelerinden, ve çağdaş Türk mimârîsinin en yetkili, en seçkin sîmalarından; 31 Ağustos 1908 de İstanbulda Kadıköyünde Bahariye Caddesinde devrinin güzel binâlarından “Vidalı Köşk” diye meşhur bir evde doğdu, ki zamanımızda yerinde Kadıköy Halkevi binâsı bulunmaktadır. Babası yakın geçmişin ünlü yazarlarından ve diplomatlarından, batı metodu ile ilk biyografi (hal tercemesi) denemesini henüz on beş yaşında iken yapmış Âlişanzâde İstanbul Hakkı Beydir (B.: Eldem, İsmail Hakkı); ve annesi Azize Hanım, memleketimizin seçkin ilim ve sanat adamları yetişdirmiş ve bir âilesine mensubdur, sadrâzam Sakızlı İbrahim Edhem Paşanın torunu ve paşanın büyük oğlu âlim ve târih bilgini İsmail Galib Beyin kızıdır. Edhem Paşanın oğullarından Türk müzeciliğinin babası arkeoloğ ve ressam Osman Hamdi Bey ile uzun zaman müzeler müdürlüğünde bulunmuş ilim adamı Halil Edhem Bey Ö. Sedad Hakkı Eldemin büyük dayıları olurlar; sanat tarihi üzerinde otoriter yazıları ve eski kitâbeler üzerine eserleri ile tanınmış Mübârek Galib Bey de dayısıdır (B.: Edhem Paşa, Sakızlı İbrahim; Hamdi Bey, Osman; Eldem, Halil Eldem; Galib Bey, İsmail; Mübârek Galib Bey). Dört kardeşin üçüncüsü olan Ö. Sedad Hakkı Eldem ilk ve orta tahsilini babasını...

Yüksek mimar, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinin mimarlık bölümünün öğretim üyelerinden, ve çağdaş Türk mimârîsinin en yetkili, en seçkin sîmalarından; 31 Ağustos 1908 de İstanbulda Kadıköyünde Bahariye Caddesinde devrinin güzel binâlarından “Vidalı Köşk” diye meşhur bir evde doğdu, ki zamanımızda yerinde Kadıköy Halkevi binâsı bulunmaktadır. Babası yakın geçmişin ünlü yazarlarından ve diplomatlarından, batı metodu ile ilk biyografi (hal tercemesi) denemesini henüz on beş yaşında iken yapmış Âlişanzâde İstanbul Hakkı Beydir (B.: Eldem, İsmail Hakkı); ve annesi Azize Hanım, memleketimizin seçkin ilim ve sanat adamları yetişdirmiş ve bir âilesine mensubdur, sadrâzam Sakızlı İbrahim Edhem Paşanın torunu ve paşanın büyük oğlu âlim ve târih bilgini İsmail Galib Beyin kızıdır. Edhem Paşanın oğullarından Türk müzeciliğinin babası arkeoloğ ve ressam Osman Hamdi Bey ile uzun zaman müzeler müdürlüğünde bulunmuş ilim adamı Halil Edhem Bey Ö. Sedad Hakkı Eldemin büyük dayıları olurlar; sanat tarihi üzerinde otoriter yazıları ve eski kitâbeler üzerine eserleri ile tanınmış Mübârek Galib Bey de dayısıdır (B.: Edhem Paşa, Sakızlı İbrahim; Hamdi Bey, Osman; Eldem, Halil Eldem; Galib Bey, İsmail; Mübârek Galib Bey). Dört kardeşin üçüncüsü olan Ö. Sedad Hakkı Eldem ilk ve orta tahsilini babasının memuriyetle bulunduğu Avrupada yapdı, İsviçrede Geneve’de Ecole Cuchet’de, Almanyada Münih’de Altes Realgymnasium’da (1924) okudu, 1928 de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinin mimarlık bölümünü bitirdi, meslekî ihtisasını Almanyada Charlottenburg’da Technishe Hoch Schule’de yaptı. Mimarlık diplomasını aldığı tarihde asistanlıkla intisap ettiği İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinden hiç ayrılmadı, bu satırların yazıldığı tarihde, 1967, aynı akademinin öğretim üyelerinden, Türk Mimarisi kürsüsünde bulunuyordu. Yetiştirdiği meslek adamı kıymetlerden başka Türk mimârîsine ve sanat tarihine yazıları ve yapdığı binâlar ile de hizmeti çok büyük olmuşdur. Türk Evi ve Türk Mimârîsi konularında makaaleleri kıymetli yazılardır. “Türk Evi Plân Tipleri” adındaki eseri bu konuda tek kitabdır; “Köşk ve Kasırlar” ve “Türk Bağçesi” isimli iki eseri de 1967 de basılmakda idi. Yapdığı binâlar şunlardır; İstanbulda: Beyazıdda Fen ve Edebiyat Fakültesi Sultanahmedde Adliye Sarayı (Emin Onat ile birlikde) Zeyrekde Sosyal Sigortalar Külliyesi Fındıklıda Güzel Sanatlar Akademisi (Yangından sonra ihyâsı; M. Ali Handan ile birlikde) Salıpazarı Şantiye Binâsı ve bir müddet sonra bu binâ yıktırılarak aynı yerde Liman Büro Binâları (Kampsax ile birlikde; bu büro binalarının tatbikatı plâna uygun değildir.) Harbiyede Hilton Oteli (Skidmore, Owings ve Merill ile birlikde) Yalova Oteli Florya Plaj ve Motelleri (Orhan Cakınakcı ile birlikde) Pakistan Hava Yolları Taşlık Kahvehânesi Harbiye’de Kessd Apartımanı Ceylân Apartımanı Beylerbeyinde Nusret Sadullah Yalısı Yeniköyde Tahsin Güney Yalısı Yeniköyde Azmi Yalısı Yeniköyde Sirer Yalısı Yeniköyde Cihangir Safyurtlu Köşkü Emirgânda Uşaklıgil Köşkü Büyükadada Derviş Köşkü Büyükadada Okyar Köşkü Teşvikiyede Ağaoğlu Köşkü Ankarada: Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti (şimdiki Başbakanlık) Fen Fakültesi Hindistan Sefareti (O. Çakmakcı ile) Naci Edeniz Köşkü Kıymetli sanat ve ilim adamı bir mektubumuzu cevaplandırırken şunları yazıyor: “Mimarlık dünyasına girdiğim talebelik zamanından beri, Türk evini tanımak ve yeniden canlandırmak hülyâ ve gayesini güttüm. Bunun için daha talebe iken tatillerde Anadolunun muhtelif yerlerinde rölöveler yaparak bilgimi arttırmak istedim. O zamanlar Vedat Bey ve Monceri gibi hocaların elinde tamamiyle klâsik ve akademik olan tahsilin dar çerçevelerini yararak ilk olarak modern mimarî esprisinde projeler yaptım. Diploma projem bu şekilde ve Akademi an’anesine tamamiyle aykırı olduğu halde, birincilik ile mükâfatlandırıldı. O zamana kadar Osmanlı mimarîsi sadece dinî binalarıyle biliniyordu. Gaayem Türk evi mimarisinin modern mimarî anlayışına ne kadar uygun olduğunu ve bu sûretle hem modern, hem de bizden olan bir mimarînin mevcud olabileceğini göstermek idi. Bu yoldaki çabalarımı daha sonra seminer şeklinde talebeye de aşılamak istedim. Yeni mimarlar neslinin Türk evinin hayranı olmasını istedim. Maalesef taklitcilik her hangi başka bir kuvvete gelip geldi. Türk evi vücud bulmadı. Bilâkis Türk şehirleri ve bunların başında İstanbul, korkunç tahribata maruz kaldı ve mahalle ve evlerinden, yani asıl beden ve vücudundan mahrum kaldı. Veyahud kalan kısımlarını gecekondu denilen o korkunç hastalık kemirdi.” Aynı mektubumuzda Güzel Sanatlar Akademisi yangını üzerine bir sorumuza da şu cevabı vermiştir: “Akademi yangınında memleket için olan en büyük ziyan, millî mimarî arşivinin yanması olmuştur. Yanan rölöveler arasında 1926 da Ankara, 1932 de Alanya da yapmış olduğum ev rölöveleri vardır ki, bu evlerin orijinalleri de bugün mevcud olmadığından zarar Türk kültürü için gayrı kabili telâfidir. Aynı şey Bebek ve Çengelköydeki Köçeoğlu yalıları için söylenebilir. Bebekteki yalı ayakta duran son büyük yalı idi. Rölövesi en son teferruatına kadar yıllarca emekle tamamlanmıştı. İstanbuldaki Taş odaları ve içlerindeki Lâle devri alçı tazyinat da detaylı rölöve mevzuu olmuştu. Bunlar da yandıkları gibi binaların kendileri yıkılmıştır. Bu surette orijinal bir yapı tipi unutulmağa mahkûm olmuştur. İstanbul ve Anadoluya ait ikibine yakın ev rölövesi yanmıştır. Bir başka önemli kayıp da Atatrük’ün Adada dilde yapılacak köşke (vazgeçilip yerine Floria deniz köşkü yapıldı) ve Yalova oteline ilâve edilecek dairesi için kendi eliyle yazdığı ve çizdiği kroki direktivlerdir. Bunlar kısmen resimlerimin üstünde, kısmen ayrı kâğıt üzerinde ve on parça kadar idi. Atatürk’ün bu iki proje için gösterdiği ilgi ve takdir notlarından anlaşılabiliyordu. Kendi elinden başkaca buna benzer krokiler çıktığını bilmiyorum”. Sedad Eldem yabancı memleketlerin tanıdığı bir Türk sanatkârı olarak 1929 da Fransa’da Salon d’Automne’da tunç madalya aldı, 1936 da İngiltere’de Kraliyet Mimarlık Enstitüsüne şeref üyesi seçildi, 1954 de Amerikan Mimarlar Birliğinin ödülünü kazandı. Eski Eserleri Koruma Encümeni azasıdır, bu encümenin reisliğinde de bulunmuşdur. İstanbul Kulübü, Deniz Kulübü, Golf Kulübü, Moda Kulübü ve Büyükada Anadolu Kulübü üyesidir. Fransızca, Almanca, İngilizce bilir. 1941 de Fâhire (Baraz) Hanımla evlenmişdir, çocukları yokdur. Uzunca boylu, melih bir yüze sâhib, güzel konuşur bir meclis adamıdır. Sedad Eldem Resim: S. Bozcalı