Arkeolog ve ünlü müzeci; 1861 de İstanbulda doğdu, sadrâzam Sakızlı Edhem Paşanın oğlu, arkeoloğ, ressam ve Türk müzelerinin babası Osman Hamdi Beyin küçük kardeşidir (B.: Edhem Paşa, Sakızlı; Hamdi Bey, Osman); ilk ve orta tahsilini İstanbulda yapdı; 1876 da elçi olan babasının yanına Berline gitdi; hevesi ve merâkı tarih ve arkeolojiye olduğu halde tabiî ilimler ve kimyâ tahsiline mecbur oldu, sonra İsviçrede Bern Üniversitesine devam ile felsefe okudu ve bir doktora imtihan vererek diploma aldı. İstanbula döndüğünde bir müddet askerî fabrikalarda, Erkânı Harbiyei Umumiyede (Genel Kurmay Başkanlığında) tercüme kaleminde çalışdı; Mülkiye Mektebinde, Ticaret Mektebinde, Dârüşşafakada muallimlik yapdı; 1892 de müzeler müdürü olan büyük kardeşi Osman Hamdi Beye muavin tâyin edildi. 1909 da İstanbul Şehremini (Belediye Başkanı) oldu; fakat bu vazifede ancak beş ay kaldı, Osman Hamdi Beyin vefâtı üzerine müzeler müdürlüğüne tâyin edildi ve müzeler müdürlüğünde 22 sene kaldı, 1931 de isteği üzerine emekliye ayrıldı, ve aynı yıl içinde Cumhuriyet Halk Partisi adayı olarak İstanbul Milletvekilliğine seçildi ve İstanbul Milletvekili iken 16 Kasım 1938 de Şişlide Osmanbeyindeki evinde vefât etti; Edirnekapusu dışında aile hazîresine defnedildi. İstanbulda Arkeoloji Müzesinin yanında eski ...

Arkeolog ve ünlü müzeci; 1861 de İstanbulda doğdu, sadrâzam Sakızlı Edhem Paşanın oğlu, arkeoloğ, ressam ve Türk müzelerinin babası Osman Hamdi Beyin küçük kardeşidir (B.: Edhem Paşa, Sakızlı; Hamdi Bey, Osman); ilk ve orta tahsilini İstanbulda yapdı; 1876 da elçi olan babasının yanına Berline gitdi; hevesi ve merâkı tarih ve arkeolojiye olduğu halde tabiî ilimler ve kimyâ tahsiline mecbur oldu, sonra İsviçrede Bern Üniversitesine devam ile felsefe okudu ve bir doktora imtihan vererek diploma aldı. İstanbula döndüğünde bir müddet askerî fabrikalarda, Erkânı Harbiyei Umumiyede (Genel Kurmay Başkanlığında) tercüme kaleminde çalışdı; Mülkiye Mektebinde, Ticaret Mektebinde, Dârüşşafakada muallimlik yapdı; 1892 de müzeler müdürü olan büyük kardeşi Osman Hamdi Beye muavin tâyin edildi. 1909 da İstanbul Şehremini (Belediye Başkanı) oldu; fakat bu vazifede ancak beş ay kaldı, Osman Hamdi Beyin vefâtı üzerine müzeler müdürlüğüne tâyin edildi ve müzeler müdürlüğünde 22 sene kaldı, 1931 de isteği üzerine emekliye ayrıldı, ve aynı yıl içinde Cumhuriyet Halk Partisi adayı olarak İstanbul Milletvekilliğine seçildi ve İstanbul Milletvekili iken 16 Kasım 1938 de Şişlide Osmanbeyindeki evinde vefât etti; Edirnekapusu dışında aile hazîresine defnedildi. İstanbulda Arkeoloji Müzesinin yanında eski Sanâyii Nefîse Mektebi “Güzel Sanatlar Akademisi) binâsında Şark Eserleri Müzesi onun tarafından kurulmuş, yine onun müzeler müdürlüğü zamanındadır ki Topkapusu Sarayı bir müze olarak tanzim edilmiş ve açılmışdır. İlmî eserlerinden ötürü İstanbul Üniversitesi kendisine fahrî profesörlük unvânı vermiş, Leypzig ve Bâl üniversiteleri de doktorluk unvânı vermişlerdir; birçok ilmî enstitülerin de fahrî âzası bulunuyordu. Muhtelif tarihlerde Moskovada, Münihde, Romada ve Berlinde toplanan arkeoloji kongrelerinde Türkiyeyi temsil etmişdir; “Eski Eserleri Koruma Encümeni” onun himmeti ile kurulmuşdu. Eserleri: “Meskûkâtı Osmaniye Katalogu” (Osmanlı mâdenî paraları kataloğu), birinci cild; “Sivas ve Divriği şehirlerinin İslâmî kitâbeleri” (Van Berchen ile birlikde, fransızca); “Düveli İslâmiye Tarihi” (İslâm Devletleri Tarihi; Lan Poole’un eserinden genişletilerek terceme); “Topkapu Sarayı”; “Yedikule Hisarı”, “Câmilerimiz”; gazete ve dergilerde makaaleler. Halil Edhem Eldem Resim: S. Bozcalı