Arab asıllı Türk harfleri ile doğru yazılışına göre “etmek”; fakat halk ağzında yüz yıllar boyunca “ekmek” denilegelmiş ve lâtin harflerinin kabûlünden sonra “ekmek” diye yazılmışdır; “Etmek, ekmek = Muhtelif hububat unundan yapılmış hamurun ateşde, fırında veya tepside, saçda pişmesi ki insan gıdâsının esâsıdır; buğday ekmeği, mısır ekmeği, çavdar ekmeği” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). İstanbul ağzı günlük sohbet dilinde iş, geçim vâsıtası, memuriyet anlamlarında kullanılır; meselâ: “İşimden, memuriyetimden attıracaksınız” anlamında “Beni ekmeğimden edeceksiniz” denilir. Günlük sohbet dilinde Ekmek kelimesi ile pek çok darbı mesel ve deyim vardır: Koca ekmeği meydan ekmeği, oğul ekmeği zindan ekmeği Ekmek çiğnenmeyince yutulmaz (Ekmeksiz, gayretsiz kazanç olmaz) Er olan ekmeğini taşdan çıkarır (Gayret sahibi en müşkil durumlarda da muvaffak olur) Ekmeğine yağ sürülmek (İsteğine fazlası ile kavuşmak) Ekmeğini ayağı ile depmek (Geçim, hayat yolunda, bir işi, memuriyeti, fırsatı kendi anlayışsızlığı, gafleti ile geri çevirmek, kabul etmemek, kaçırmak) Tuz ekmek hakkı (Görülen iyiliğe karşı şükran duygusu). Yalvarub yakarma ben taş yürekliyim Diyerek âdemi başdan çıkarır Vız gelir bana be a külhanbeyim Er olan ekmeği taşdan çıkarır Âşık Râzi Seyyar ekmekci esnafında “Ekmekci ...

Arab asıllı Türk harfleri ile doğru yazılışına göre “etmek”; fakat halk ağzında yüz yıllar boyunca “ekmek” denilegelmiş ve lâtin harflerinin kabûlünden sonra “ekmek” diye yazılmışdır; “Etmek, ekmek = Muhtelif hububat unundan yapılmış hamurun ateşde, fırında veya tepside, saçda pişmesi ki insan gıdâsının esâsıdır; buğday ekmeği, mısır ekmeği, çavdar ekmeği” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). İstanbul ağzı günlük sohbet dilinde iş, geçim vâsıtası, memuriyet anlamlarında kullanılır; meselâ: “İşimden, memuriyetimden attıracaksınız” anlamında “Beni ekmeğimden edeceksiniz” denilir. Günlük sohbet dilinde Ekmek kelimesi ile pek çok darbı mesel ve deyim vardır: Koca ekmeği meydan ekmeği, oğul ekmeği zindan ekmeği Ekmek çiğnenmeyince yutulmaz (Ekmeksiz, gayretsiz kazanç olmaz) Er olan ekmeğini taşdan çıkarır (Gayret sahibi en müşkil durumlarda da muvaffak olur) Ekmeğine yağ sürülmek (İsteğine fazlası ile kavuşmak) Ekmeğini ayağı ile depmek (Geçim, hayat yolunda, bir işi, memuriyeti, fırsatı kendi anlayışsızlığı, gafleti ile geri çevirmek, kabul etmemek, kaçırmak) Tuz ekmek hakkı (Görülen iyiliğe karşı şükran duygusu). Yalvarub yakarma ben taş yürekliyim Diyerek âdemi başdan çıkarır Vız gelir bana be a külhanbeyim Er olan ekmeği taşdan çıkarır Âşık Râzi Seyyar ekmekci esnafında “Ekmekci Tablakârı”, o esnafın üzerine büyük küfelerle ekmek yükledikleri beygirlere “Ekmekci Beygiri”, veresiye satışlarında kullandıkları çetelere de “Ekmekçi Çeteleri” denilirdi (B.: Çetele, cild 7; sayfa 3881). Evlerde ekmek kesmeye mahsus büyükce bıçaklar da “Ekmek Bıçağı” adını taşır. Türk mutfağında bir hamur tatlısının adı da “Ekmek kadayıfı” dır. Yüz yıllar boyunca büyük şehir İstanbulun günlük iâşesinde ekmek en başda duran gıda maddesi olagelmişdir; bilhassa fakir halkın yegâne baş ğıdâsı olmuşdur; önce ekmek tedârikine bakılmış, sonra yanına bir katık aranmışdır; aşağıdaki manzûme Ali Ekrem Bolayırındır: Akşam olmuş, fırının peykesi ekmekle dolu Nar kadar kırmızı, pişkin, sıcacık ekmekle.. Kuuti yekrûze ki, tahsîline kâfîdir onun Bir kuruşcuk getiren en ufak bir himmet.. Çokluğuyla doyurur halkı mübârek nîmet! Ekmeğini taşdan çıkaran (Karikatür: Câfer Zorlu, Akbaba, 1967) Görsel: cilt 9, sayfa 4971 Madde: cilt 9, sayfa 4971-4972 Ekmeklerin içinden öteberi çıkıyor — Gazeteler — — Yaşasın!.. Zeytin çıkdı.. (Karikatür: Câfer Zorlu, Akbaba, 1966)