Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
EFTALİPOS (EPTALİPOS) GAZİNOSU
1918 ile 1922 arasında Galatanın en meşhur birinci sınıf bir gazinosu idi; Necatibey Caddesi üzerinde, Kapuiçi Hamamına yakın bir yerde idi, ki o zamanlar caddenin adı da Topcular Caddesiydi. Havyara şampanyaya varınca her çeşid meze ve içki bulunur ve pek süslü bir yerdi; sahibi Yunanistanlı, kırlaşmış pos bıyıklı ve banker kılıklı bir adamdı, kasada onsekiz yaşlarında pek yakışıklı bir delikanlı olan oğlu otururdu; on kadar garsonu da yaşları 15 - 20 arasında güzel güzel rum çocuklarıydı; siyah pantolon beyaz ceketler kılık kıyafetleri de pek temizdi. Eftalipos gazinosu İstanbulun düşman askeri kuvvetleri tarafından işgal altında bulunduğu o karanlık yıllarda ingiliz ve fransız askerlerinin ve bilhassa bahriyelilerin akşam ve gece karargâhı olmuşdu. Geceleri geç vakitlere kadar gürültülü, neş’e ile içerler, gazinonun genç rum uşakları rezîlâne cümbüşler olurdu.
Eftaliposa fesli bir türk giremezdi; gaflet idüp de girse, hizmet edilmez, istiskal görür, anlamaz ise bozuk bir türkce ile: “Yok sen burda içecek” diye kovulurdu. Patronzâdenin de haftada birkaç gece tekrarlattığı bir numarası vardı; gemici, kayıkcı, yahud serserî takımından bir rumun başına giydirilerek müşteri kılıklı gazinoya getirilirdi, türlü hakaaretlerle alay edilir, o da zelîlâne tavırlar takınır, nihâyet garso...
⇓ Read more...
1918 ile 1922 arasında Galatanın en meşhur birinci sınıf bir gazinosu idi; Necatibey Caddesi üzerinde, Kapuiçi Hamamına yakın bir yerde idi, ki o zamanlar caddenin adı da Topcular Caddesiydi. Havyara şampanyaya varınca her çeşid meze ve içki bulunur ve pek süslü bir yerdi; sahibi Yunanistanlı, kırlaşmış pos bıyıklı ve banker kılıklı bir adamdı, kasada onsekiz yaşlarında pek yakışıklı bir delikanlı olan oğlu otururdu; on kadar garsonu da yaşları 15 - 20 arasında güzel güzel rum çocuklarıydı; siyah pantolon beyaz ceketler kılık kıyafetleri de pek temizdi. Eftalipos gazinosu İstanbulun düşman askeri kuvvetleri tarafından işgal altında bulunduğu o karanlık yıllarda ingiliz ve fransız askerlerinin ve bilhassa bahriyelilerin akşam ve gece karargâhı olmuşdu. Geceleri geç vakitlere kadar gürültülü, neş’e ile içerler, gazinonun genç rum uşakları rezîlâne cümbüşler olurdu.
Eftaliposa fesli bir türk giremezdi; gaflet idüp de girse, hizmet edilmez, istiskal görür, anlamaz ise bozuk bir türkce ile: “Yok sen burda içecek” diye kovulurdu. Patronzâdenin de haftada birkaç gece tekrarlattığı bir numarası vardı; gemici, kayıkcı, yahud serserî takımından bir rumun başına giydirilerek müşteri kılıklı gazinoya getirilirdi, türlü hakaaretlerle alay edilir, o da zelîlâne tavırlar takınır, nihâyet garson oğlanlardan biri başından fesini kapar, ingiliz veya fransız askerlerine atar, fes havada elden ele dolaşır ve en sonunda patronun oğlu yere çalarak ayağı altına alırdı.
Gazinoda büyük bir borulu gramofon vardı, gece yarısına doğru, kapanma saatine yakın tango, vals, polkalar çalınır, yabancı askerler garson oğlanlarla dans ederlerdi, ve gazino kapandıktan sonra devam edecek cümbüşün sözleşmesi bu danslar arasında olurdu. Aşağıdaki manzûme bu günahkâr Vâsıfındır:
Eftalipos Gazinosu Galatada meşhurdur
Kapusundan şöyle bak da içeri girmeden dur
Tezgâh başı, masaları, doldurmuşdur her yeri
İngilizle fransızın çavuşları neferi
Kimi İstanbulun rumu, kimi Yunanistanlı
Ondan fazla uşağı var şıkırdım delikanlı
Palikarya kırmaları kaldırım kopilleri
Şımardıkca şımarmışdır, bir karışdır dilleri
Gaflet ile gelmiş olsa bir fesli türk müşteri
Karşılamaz hürmet ile, hizmet etmez hiç biri
Önce alay, istiskalle şöyle bir süzer onu
O kâselis küstah rezil çırak oğlan, garsonu
İstiskaali fark etmeyip hemen çıkıp gitmezse
Tecâvüze yeltenirler başında duran fese
İngilizle fıransızın hele bahriyelisi
Gaayet ile muglim olup urum kopil delisi
Şıkırdımlar düden hazır, sırnaşdıkca sırnaşır
Çârebrûsu tüysüzü de kucaklarda dolaşır
Ben şöyle bir çıtlatayım, sen ayıkla pirinci
Gazinoya pek yakındır Yamalı Kapuiçi
Çırak oğlan garson değil, Eftaliposun kendi
Mahdûmu güzîni de şıkırdım kalopedi
Hem o mahdûmu güzînin dildâdesi ateşci
Bir cehennem zebânisi Tanganikalı zenci
Eftalipos Gazinosu Galatada meşhurdur
Şöhretinin esbâbı da işte efendim budur
İşgal kuvvetlerinin İstanbuldan ayrılacağına yakın bir cuma günü Eftalipos Gazinosunun kapusuna bir Türk bayrağı çekildi, şımarık oğlanları da yoldan geçen feslilere: “Buyurun pasam, buyurun beyim!..” diye seslenmeye başladılar. Millî Mücadele kahramanlarından meşhur İpsiz Receb Reisin İstanbuldaki adamı olarak bilinen Laz Temel Reis bir yunan bayrağı bulmuş, iri yarı iki mavunası ile Eftalipose geldi, kapudaki Türk bayrağını indirerek dürdü, öpdü ve mavunacılardan birine verdi ve onun yerine Yunan bayrağını asdı. Bunun mânasını pek iyi anlayan patron da gazinosunu bir daha açmamak üzere hemen kapadı. Yine o günlerdedir ki patronun yakışıklı oğlu da kayboldu, birkaç gün sonra Salıpazarı sâhilinde tamâmen uryan olarak cesedi bulundu, tam ense köküne saplanmış bir bıçakla katledilmişdi, bu bıçakdan oğlanın kaatilinin zenci ateşcisi olduğu anlaşıldı; fakat nereye götürülüp soyulduğu ve niçin öldürüldüğü anlaşılamadı.
Vâsıf HİÇ
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM090671
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 9, page 4946-4947
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.