İstanbul Arkeoloji Müzesinde kendi adına nisbetle anılan salonun ortasında tahminen 1,50 metre boyunda mermer bir oğlan çocuk-atlet heykelidir. Milâddan önce III. yüz yılda yapılmış ve Anadoluda Aydın civarında kadim Tralles’de bulunmuşdur; sanat literatüründe bulunduğu yere nisbetle “Tralles Efebosu” diye anılır; Eski Yunan heykelcilik sanatının hellenistik devrinin şaheserlerinden, İstanbul Arkeoloji Müzesinin de en kıymetli eserlerinden biridir. Yapan sanatkâr mechuldür; zamanında bir Gimnasion’u yahut bir Palestra’yı (spor sâhası) süslediği muhakkakdır. Efebos, çocuk atlet, belki bir pehlivan, idmanı bitirmiş, yorulmuş, terlemiş, peplos’unu (kısa kollu ve etekleri diz kapağının hayli üstünde kolu ve belden bir kuşakla baeğlanır gömleğini) giydikden sonra omuzunda bir klamid (harmâni - pelerin) atıp sarınmış, ayakda, bir sütuna dayanarak dinlenmektedir; duruşunda asîl bir tevâzu, güzel yüzünde başka letafet veren uçucu, belirsiz bir tebessüm vardır. Birer sandal geçirildiği bacaklarındaki bağlardan anlaşılan çıplak ayakları bileklerden kırılmış, kaybolmuş, geçen asır sonlarında daha toprak altından çıkarılır iken bulunamamışdır. Mürâhiklik çağında bir atletin güzel vücûdunu çıplak olarak arzetmek eski Yunan heykelciliğin başda gelen isteklerinden biri iken mechul sanatkârın bu...

İstanbul Arkeoloji Müzesinde kendi adına nisbetle anılan salonun ortasında tahminen 1,50 metre boyunda mermer bir oğlan çocuk-atlet heykelidir. Milâddan önce III. yüz yılda yapılmış ve Anadoluda Aydın civarında kadim Tralles’de bulunmuşdur; sanat literatüründe bulunduğu yere nisbetle “Tralles Efebosu” diye anılır; Eski Yunan heykelcilik sanatının hellenistik devrinin şaheserlerinden, İstanbul Arkeoloji Müzesinin de en kıymetli eserlerinden biridir. Yapan sanatkâr mechuldür; zamanında bir Gimnasion’u yahut bir Palestra’yı (spor sâhası) süslediği muhakkakdır. Efebos, çocuk atlet, belki bir pehlivan, idmanı bitirmiş, yorulmuş, terlemiş, peplos’unu (kısa kollu ve etekleri diz kapağının hayli üstünde kolu ve belden bir kuşakla baeğlanır gömleğini) giydikden sonra omuzunda bir klamid (harmâni - pelerin) atıp sarınmış, ayakda, bir sütuna dayanarak dinlenmektedir; duruşunda asîl bir tevâzu, güzel yüzünde başka letafet veren uçucu, belirsiz bir tebessüm vardır. Birer sandal geçirildiği bacaklarındaki bağlardan anlaşılan çıplak ayakları bileklerden kırılmış, kaybolmuş, geçen asır sonlarında daha toprak altından çıkarılır iken bulunamamışdır. Mürâhiklik çağında bir atletin güzel vücûdunu çıplak olarak arzetmek eski Yunan heykelciliğin başda gelen isteklerinden biri iken mechul sanatkârın bu heykelde efebosunun vücudunu bir harmânîye sararak gizlemesi heykel yapmadaki kudretinden gelmiş ve Tralles Efebosunu dünyâ şaheserleri arasına konmuşdur, heykele siklet ve sakaalet vermeyen bu harmânînin altındaki vücudu tehayyül etmek mümkindir, hattâ bir ucundan tutup o harmânîyi güzel çocuğun üzerinden çekip alabilirmişiz gibidir. Efebosun uçar tebessümlü yüzünde de tevâzu ile karışık bir gençlik nahveti ifâdesi vardır, ve çok güzeldir. “Tarih Dünyası” mecmuasında bu heykel hakkında “Amerikalı kadınların putlaştırdıkları heykel” başlıklı imzasız bir yazı vardır. Muharriri heykelin o kadar câhilidir ki bu meşhur mermer heykeli tunçtan yapılmış göstermektedir, fakat aşağıdaki satırları kaydedilmeğe değer: “Gençliğinin en çiçekli, neşeli ve sevdâlı çağını yaşayan bir Efebi tasvir eden bu heykel müzenin en çok beğenilen ve resimleri en çok satılan bir eseridir. “Salonun en eski memuru heykelin Amerikalı ve Fransız kadınlar tarafından çok sevildiğini, bilhassa Amerikalı kadınların bunu bir mâbud gibi; kendilerinden geçerek tavaf ettiklerini söylüyor. Müzede önünde en çok durulan heykel de budur. Filhakika seyircilerin ayaklarının heykelin etrafında yere döşeli katı mermerleri aşındırdıkları görülmektedir”. Tralles Efebosu (Resim: S. Bozcalı)