Osmanlı İmparatorluğunun son devrinin değerli kumandanlarından, bilhassa 1897 Yunan Harbindeki başkumandanlığı ile büyük şöhret kazanmış bir müşir (Marşal); 1844 de İstanbulda doğdu; uzun zaman gümrük damgacı başılığında bulunmuş Mustafa Ferhad Efendinin oğludur; 1859 da Dârülmaarif mülkiye rüşdiyesini, 1861 de askerî îdâdiyi bitirmiş, 1964 de Harbiye Mektebinden diploma alarak İkinci mülâzımlikle Türk ordusuna katılmışdır. Kolağalığına kadar muhtelif birliklerde bulundukdan sonra 1873 de İlbesan Redif Taburu binbaşısı, 1876 da kaymakam (yarbay) rütbesi ile Bursa Tâlî Redif Alayı kumandanı olmuş ve alayı ile Sırbistan muharebesine katılmış, Kızıltepede harb mevkiinde miralay (albay) olmuşdur. Türk - Rus Harbinde 1877 de Orhaniye kumandanlığına tâyin edilmiş, miriliva (general, paşa) olmuş ve Ahmed Hıfzı Paşa ile birlikde muhasara altındaki Plevneye erzak yetişdirmeğe memur edilmiş, Dubnik mevkiinde vukuu bulan muhârebede başından yaralandığı halde Rus muhâsara hatlarını yararak getirdiği erzâkı Plevneye sokmaya muvaffak olmuşdur; Plevnede Gazi Osman Paşa tarafından Griviça Tabyaları kumandanlığına tâyin edilmişdir. Harbden sonra İstanbula döndüğünde kısa bir müddet İstanbul Merkez Kumandanı, sonra Beşiktaş ve Yıldız muhâfızı olmuş, rütbesi ferikliğe yükselmiş, 1878 de Rumeli Kuvâ...

Osmanlı İmparatorluğunun son devrinin değerli kumandanlarından, bilhassa 1897 Yunan Harbindeki başkumandanlığı ile büyük şöhret kazanmış bir müşir (Marşal); 1844 de İstanbulda doğdu; uzun zaman gümrük damgacı başılığında bulunmuş Mustafa Ferhad Efendinin oğludur; 1859 da Dârülmaarif mülkiye rüşdiyesini, 1861 de askerî îdâdiyi bitirmiş, 1964 de Harbiye Mektebinden diploma alarak İkinci mülâzımlikle Türk ordusuna katılmışdır. Kolağalığına kadar muhtelif birliklerde bulundukdan sonra 1873 de İlbesan Redif Taburu binbaşısı, 1876 da kaymakam (yarbay) rütbesi ile Bursa Tâlî Redif Alayı kumandanı olmuş ve alayı ile Sırbistan muharebesine katılmış, Kızıltepede harb mevkiinde miralay (albay) olmuşdur. Türk - Rus Harbinde 1877 de Orhaniye kumandanlığına tâyin edilmiş, miriliva (general, paşa) olmuş ve Ahmed Hıfzı Paşa ile birlikde muhasara altındaki Plevneye erzak yetişdirmeğe memur edilmiş, Dubnik mevkiinde vukuu bulan muhârebede başından yaralandığı halde Rus muhâsara hatlarını yararak getirdiği erzâkı Plevneye sokmaya muvaffak olmuşdur; Plevnede Gazi Osman Paşa tarafından Griviça Tabyaları kumandanlığına tâyin edilmişdir. Harbden sonra İstanbula döndüğünde kısa bir müddet İstanbul Merkez Kumandanı, sonra Beşiktaş ve Yıldız muhâfızı olmuş, rütbesi ferikliğe yükselmiş, 1878 de Rumeli Kuvâyi Askeriye müfettişliğine tâyin edilmişdir; Yunan hududunda İkinci Kolordu Kumandanlığına, az sonra da Girid Fırkası kumandanlığına tâyin edilmişdir. 1888 de Arnavudlukda Debre mutasarrıfı ve kumandanı oldu, 1889 da Kosova Kumanadnlığına da ilâve olarak verildi, ve o sıralarda müslümanlarla hiristiyanlar arasında kanlı kargaşalıkları yatıştırmaya memur edildi; 1892 de kumandanlıkları üzerinde kalarak Kosova vâlisi oldu; İpek havâlisindeki karışıklıkları önleyip yatışdırdı. 1893 de Fırka kumandanlığı ile Halebe tâyin edildi; o sırada Ermeni komitacıların Zeytin ayaklanması üzerine on beş taburdan mürekkeb olarak teşkil edilen Zeytin Fırkası kumandanlığına getirildi, aynı zamanda büyük devletler konsolosları ile bu ermeni meselesini müzâkereye memur edildi; ve hâdiseyi devlet şânına lâyık şekilde yatışdırmaya muvaffak oldu, 1896 da müşür (marşal), Haleb ve Adana ve havâlisi umum kumandanı oldu. Yunanistan ile olan münasebetlerin gerginleşmesi üzerine Yunan hududunda toplana Alasonya Ordusu kumandanlığına; az sonra da umum Yunan hududu başkumandanlığına tâyin edildi, ve büyük kumandan kudretini, sorumluluğu çok ağız bu vazifede gösterdi; 18 nisan 1697 de başlayan Türk - Yunan harbi 32 gün sürdü, 19 mayıs 1897 de Edhem Paşanın kumandasındaki Türk ordusunun (Yunan ordusu başkumandanı veliahd Prens Kostantin idi) kesin zaferi ile sona erdi; “Gazi” unvanı ile taltif edilen Müşir Edhem Paşaya devrin padişahı İkinci Sultan Abdülhamid de murassâ bir kılıç verdi. 1898 de İstanbula döndüğünde Teftişi Askerî Komisyonu reisliğine tâyin edildi. 1908 de ikinci meşrûtiyetde Âyan Meclisi âzası (senatör) oldu. 31 mart 1325 13 nisan 1909 vak’asında Hüseyin Hilmi Paşa kabinesinin yerine kurulan Tevfik Paşa kabinesinde, hasta olduğu halde, şöhret ve nufûzunun o nâzik günlerde devlete hayırlı olacağını bildiği için harbiye nazırlığını kabul etti; Hareket Ordusunun İstanbula gelmesi üzerine, aslında geçici olan Tevfik Paşanın kabinesinin istifası ile nazırlıkdan ayrıldı, aynı yıl içinde hava tebdili ve tedavi için gittiği Mısırda 17 aralık 1909 da vefât etti; nâşi İstanbula getirilerek Eyyub Camii Kebiri avlusundaki merkadine defnedildi. Gazi Edhem Paşa (Resim: S. Bozcalı)