Onaltıncı asır ulemâsından, Osmanlı şeyhülislâmlarının ondördüncüsü ve en ünlülerinden biri; hicrî 896 da (M. 1490 - 1491) İstanbul civarında Müderris Köyünde, bir rivâyete göre de Eyyubda Sivâsî Tekkesinde doğdu (B.: Müderris Köyü), ulemâdan Şeyh Muhyiddin Mehmed bin Mustafa El-İmâdî’nin oğludur; Eyyubdaki Sivâsî Tekkesi bu Şeyh Muhyiddin için yaptırılmışdı, Muhyiddin Efendi de o tekkenin hazîresine defnedilmişdi; Muhyiddin Efendinin aslen İskilibli olduğu zan ediliyor. İlmini irfânını pek tumturaklı öven müverrih Peçevili İbrahim Efendi de aslen Kürd olduğunu söyler. İlk tahsilini babasından gördü, devrinin en büyük din bilginlerinden Müeyyedzâde Abdürrahman Efendinin en seçkin talebelerinden biri oldu, öyle ki, henüz 15-16 yaşlarında bir genc iken, İkinci Sultan Bayazıd yanında itibârı çok yüksek olan hoca Müeyyedzâdenin kendisinden sitâyişle bahsetmesi üzerine bu pâdişah tarafından Mehmed bin Muhyiddin Efendiye kitab alma imkânını temin için hazînei hassadan yevmiye 30 akçe “Çelebi Ulûfesi” bağlandı; o devre göre bir genc için şâhâne cömerdlikde himâyedir. Senelerce sonra 922 de (M. 1516 - 1517) İnegöl Medresesine müderris olduğu zaman aldığı ücret yine yevmiye 30 akçe idi. 922 - 939 arasında (M. 1517 - 1532) İstanbulda Davudpaşa, Mahmudpaşa Medreselerinde, Gebzede Mustafapaş...

Onaltıncı asır ulemâsından, Osmanlı şeyhülislâmlarının ondördüncüsü ve en ünlülerinden biri; hicrî 896 da (M. 1490 - 1491) İstanbul civarında Müderris Köyünde, bir rivâyete göre de Eyyubda Sivâsî Tekkesinde doğdu (B.: Müderris Köyü), ulemâdan Şeyh Muhyiddin Mehmed bin Mustafa El-İmâdî’nin oğludur; Eyyubdaki Sivâsî Tekkesi bu Şeyh Muhyiddin için yaptırılmışdı, Muhyiddin Efendi de o tekkenin hazîresine defnedilmişdi; Muhyiddin Efendinin aslen İskilibli olduğu zan ediliyor. İlmini irfânını pek tumturaklı öven müverrih Peçevili İbrahim Efendi de aslen Kürd olduğunu söyler. İlk tahsilini babasından gördü, devrinin en büyük din bilginlerinden Müeyyedzâde Abdürrahman Efendinin en seçkin talebelerinden biri oldu, öyle ki, henüz 15-16 yaşlarında bir genc iken, İkinci Sultan Bayazıd yanında itibârı çok yüksek olan hoca Müeyyedzâdenin kendisinden sitâyişle bahsetmesi üzerine bu pâdişah tarafından Mehmed bin Muhyiddin Efendiye kitab alma imkânını temin için hazînei hassadan yevmiye 30 akçe “Çelebi Ulûfesi” bağlandı; o devre göre bir genc için şâhâne cömerdlikde himâyedir. Senelerce sonra 922 de (M. 1516 - 1517) İnegöl Medresesine müderris olduğu zaman aldığı ücret yine yevmiye 30 akçe idi. 922 - 939 arasında (M. 1517 - 1532) İstanbulda Davudpaşa, Mahmudpaşa Medreselerinde, Gebzede Mustafapaşa Medresesinde, Bursada müderrislik yapdı, 939 da (M. 1532) Bursa kadısı, 940 da (M. 1533-1534) İstanbul kadısı, az sonra Anadolu Kadıaskeri, 944 de (1537 - 1538) Rumeli Kadıaskeri, ve nihâyet 952 de (M. 1545) Fenârîzâde Muhyiddin Efendinin yerine Şeyhülislâm oldu; ve ilmiye mesleğinin bu en yüksek makaamında hiç azil görmeden 982 de (M. 1574) ölümüne kadar devamlı olarak 29 yıl kadı; ölümünde 84 yaşlarında idi; Cenâze namazını Eyyub Camiinde Muhaşşî Sinan Efendi kaldırdı. Eyyubda yapdırtdığı bir sibyan mektebinin yanına defnedildi. Ölüm haberini aldıkları zaman Mekke ve Medîne uleması, bir hürmet eseri olarak o uzak ülkede gâibe cenâze namazı kıldırdılar. Yirmi üç yıl Kanunî Sultan Süleymanın altı yılı da İkinci Sultan Selimin zamanlarında geçen şeyhülislâmlığında siyâsetle uğraşmadı, yüksek makaamının dinî ve ilmî şerefini titiz dikkat ve vekarla korudu. İslâmî hayatın âdâbı üzerine, miras, arâzî, vakıflar üzerine verdiği fetvâlar, yüz yıllar boyunca ulemânın elinde pek çok müşkilleri hal eden hükümler olarak kaldı. İslâm ulemasınca makbul “Keşşaf” ve “Hidâye” gibi eserlere hâşiyeler, dinî konularda bir kaç makbul risâle yazmışdır; büyük eseri meşhur Kur’an Tefsîridir; Ebüssuud Efendinin bu eseri üzenedir ki Kanunî Sultan Süleyman şeyhülislâmlık makaamın tahsisâtını yevmiye 300 akçeden 500 akçeye çıkarmışdı. Belki hocası Müeyyedzâdenin tesiri ile şiir ile de meşgul olmuşdu; fakat Müeyyedzâdenin: Bâğı sînemde biten servi hirâmanımdır * Ahretde olur şarâba hesab Biz anı bunda bî hesab içelim gibi âşıkaane ve rindâne terennümleri yerine: Mahvolub gitmez mürûri dehr ile bâki kalur Hâme ile saflai evrakda mastur olan beyti gibi hakîmâne şeyler yazmışdı. Arabca bir Kasîdei Mimîyesi meşhurdur; Kanunî Sultan Süleymana da arabca bir mersiye yazmışdı. Hayır eseri olarak İstanbula kendi adı ile anılan bir su getirtmişdi; İstanbulda çeşme ve bir hamam, Eyyubda bir sibyan mektebi ve İskilipde bir cami yaptırmışdır. Kendisini tenkid eden ulemâdan Arabzade Muhyiddin Efendiyi nüfûzunu kullanarak sürgüne göndertmesi, parlak hayatında tek lekedir. (B.: Muhyiddin Efendi, Arabzâde). Peçevili İbrahim Efendi: “Bostanzâde Efendi ile Muhaşşî Sinan Efendi ayaklarına kapandıkları halde Arabzâdeyi af etmedi, aslı kürd olup tab’ı haşin idi, bilâkis hışmı ve gazabı arttı” diyor; yine ayni müverrih Ebüssuud Efendiyi şöyle târif ediyor: “... uzun boylu idi, (bıyığı sakalı köseçimsi); sarığını tekellüfsüz sarar, evzâı mollayâne idi” diyor. Ebüssuud Efendinin bir fetvâsı (İlmiye Salnâmesinden)