“Dilimize farsca dervger kelimesinden alınmışdır, ev yapan sanatkâr” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Bilhassa eski büyük ahşab İstanbulda, birer âfet hâlini alan ve şehrin bir kaç mahallesini, dörtde birini, yarısını, ve hattâ dörtde üçünü yakıp yok eden yangınlardan sonra (B.: Yangın; Ayazmakapusu Yangınları, cild 3, sayfa 1512); Balat Yangınları, cild 4, sayfa 1975; Hocapaşa Yangınları) şehrin ihyâsı yolunda önemli esnaf zümresini teşkil etmişdir. Eski metinlerde “bennâ” ve “neccar” isimleri ile anılırlar; mimarlar, marangozlar ve doğramacılar için de aynı isimler kullanılır. Yangınlardan sonra, kerestecilerle beraber (B.: keresteciler) fırsatdan istifâ ederek fazla gündelik istemek, aldıkları yapı işini uzatmak yolları ile halka cefâ çektirmemeleri için sıkı bir nizâma bağlanmışlar, iş saatleri ve gündelikleri de İstanbul Kadılığınca tesbit edilmişdi. Bütün diğer esnaf gibi zincirleme kefâlet ile bir loncaya bağlı idiler. Haklarındaki nizamların tatbikinden sorumlu pirleri, yiğitbaşıları ve halîfeleri vardı (B.: Esnaf). Bir kişinin İstanbulda dülgerlik yapabilmesi için Devlet Başmimarı huzurunda imtihan verip ondan izin alması da şart idi. “... (mîrî binâlarda ve büyük kapularında çalışan) dülgerlere ücretleri muntazaman verilir iken bâzı kimseler kendi yapılarında çalışdı...

“Dilimize farsca dervger kelimesinden alınmışdır, ev yapan sanatkâr” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Bilhassa eski büyük ahşab İstanbulda, birer âfet hâlini alan ve şehrin bir kaç mahallesini, dörtde birini, yarısını, ve hattâ dörtde üçünü yakıp yok eden yangınlardan sonra (B.: Yangın; Ayazmakapusu Yangınları, cild 3, sayfa 1512); Balat Yangınları, cild 4, sayfa 1975; Hocapaşa Yangınları) şehrin ihyâsı yolunda önemli esnaf zümresini teşkil etmişdir. Eski metinlerde “bennâ” ve “neccar” isimleri ile anılırlar; mimarlar, marangozlar ve doğramacılar için de aynı isimler kullanılır. Yangınlardan sonra, kerestecilerle beraber (B.: keresteciler) fırsatdan istifâ ederek fazla gündelik istemek, aldıkları yapı işini uzatmak yolları ile halka cefâ çektirmemeleri için sıkı bir nizâma bağlanmışlar, iş saatleri ve gündelikleri de İstanbul Kadılığınca tesbit edilmişdi. Bütün diğer esnaf gibi zincirleme kefâlet ile bir loncaya bağlı idiler. Haklarındaki nizamların tatbikinden sorumlu pirleri, yiğitbaşıları ve halîfeleri vardı (B.: Esnaf). Bir kişinin İstanbulda dülgerlik yapabilmesi için Devlet Başmimarı huzurunda imtihan verip ondan izin alması da şart idi. “... (mîrî binâlarda ve büyük kapularında çalışan) dülgerlere ücretleri muntazaman verilir iken bâzı kimseler kendi yapılarında çalışdırmak için fazla gündelik vermeye başlamışlar, dülgerler ile yapı amelesi mîrî binâları bırakıp o gibi yerlerde çalışmaya başlamışlardır, ve mîrî binalar muattal kalmışdır. Bunun sür’atle ve şiddetle önüne geçilecekdir. Mîrî yapıları bırakıp ve paraya tamah edip hâricde çalışanlar, dülgerleri ve yapı amelesini para ile kandırıp kendi yapılarında çalışdıranlar tâkib edilecek ve cezâlandırılacaklardır. Mîrî binâlarda ve şahıs yapılarında dülger gündeliği yazın 12 akçe, kışın 10 akçedir (bundan fazlasını istemek de, vermek de suçdur) (hicrî 993 - milâdî 1585 tarihli fermandan). “... Mimarbaşının 12 akçe dülgerlerin ve yapı amelesinin geçimine yetmediğini beyan etmesi üzerine gündelikleri 16 akçeye çıkarılmışdı. Halen Mehmed Paşanın yapdırmakda olduğu camii şerifde (Cerrah Mehmed Paşa Camii; B.: Cerrahpaşa Camii, cild 7, sayfa 3504) çalışanlara da 16 akçe gündelik verilir iken fazla gündelik istemişler, vermez iseniz çalışmayız demişler. Nizama itaat etmeyenin hakkından gelmek lâzımdır. İşini bırakıp gidenler tesbit edilecek ve o adamlar İstanbulda dülgerlik ve yapı ameleliği yapamayacakdır” (hicrî 995 - milâdî 1587 tarihli fermandan). “... Yapılarda çalışan dülgerlere ve yapı amelesine yazın 12 ve kışın 10 akçe gündelik ve yaz ve kış 2 akçe de yemek parası verilir. Yapılarda çalışanlar gün doğarken işe başlarlar ve gün batmayınca işi bırakamazlar” (hicrî 1091 - milâdî 1680 tarihli esnaf nizamnâmesi). XVII. yüzyılın büyük muharriri Evliya Çelebi, Dördüncü Sultan Murad zamanında yapılan bir esnaf - ordu alayı dolayısı ile dülgerler hakkında şunları yazıyor: “Esnâfı neccârânı mîmâran - Kârhâneleri Vefâ kurlerinde Doğramacıbaşı Kârhânesidir. Büyük ağlalık olduğundan cümle ihtiyarları ile üstadları kendi evlerinde oturur. 70 nefer hâlîfesi (kalfası) vardır; ki bu halîfelerin her biri İstanbul Kalesi gibi bir kale, Ayasofya ve Süleymaniye gibi bir cami yapmaya kaadirdir. Yetmiş kethüda, yetmiş çavuş bütün gün atlar ile İstanbulu dolaşırlar, usul ve nizam dışı yapılan binâları, yahud bir garibin, fakirin evine havâle yapılmış yapıları teftiş edip yıkdırırlar, ve onları yapanların hakkından gelirler. 300 nefer esnaf yamakları vardır. Pirleri Habib Neccardır, kabri Antakyadadır (Bu satırlar mîri dülgerler hakkındadır; B.: Mimarbaşı). İstanbulda cümle esnâfı (dülger esnâfı) 4000 neferdir” (B.: Balta, Balta asmak).