Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
DÜĞÜMLÜ BABA
Geçen asrın ilk yarısında yaşamış ilâhî cezbe sâhibi kalender bir derviş; 1780 - 1790 arasında Amasrada doğmuşdur, asıl adı Mustafadır, medresede okumuş, hâfız olmuş, devrin vezirlerinden Laz Ahmed Paşanın imamlığında bulunmuşdur. İstanbula geldiklerinde paşasının konağı civârında bulunan bir kahvehânenin çırağı Kerem adında bir gence âşık olmuş, bu aşk ile nefsini terbiye etmek mecbûriyetini duyarak bir şeyhe bağlanmak istemiş ve rifâî tarikâtine girmiş ise de zikirler, tesbihler, uzlet ve halvet ile derin cezbe âlemine dalmışdır. Mâşuku Kerem ise verem olmuş ve henüz onyedi yaşında ölürken nâşının Hâfız Derviş Mustafa tarafından gasledilmesini vasiyet etmişdir; fakat Hâfız Mustafa, sevdiği genci teneşir tahtası üstünde bîruh görünce öylesine sarsılmışdır ki vasiyet edilen dinî vazifesini îfâdan sonra tamamen tecennün etmişdir; o günden sonra tek işi, yaz ve kış yalın ayak, başı açık, saçı sakalına karışmış, üstünde bir entârî, bir hırka belinde bir kuşak her sabah Keremin Yedikule Kapusu dışındaki mezarlıkda kabrine giderek saatlerce Kur’an okumak olmuşdur. Kimse ile konuşmamış, ara sıra ağzından dökülen bâzı sözler kerâmet yolunda işâretler, remîzler telâkkî edilmişdir. Bir meşgalesi de eline bir ip, yahud şerid hâlinde yırtdığı bir bez parçası alarak ona durmadan düğümler atm...
⇓ Read more...
Geçen asrın ilk yarısında yaşamış ilâhî cezbe sâhibi kalender bir derviş; 1780 - 1790 arasında Amasrada doğmuşdur, asıl adı Mustafadır, medresede okumuş, hâfız olmuş, devrin vezirlerinden Laz Ahmed Paşanın imamlığında bulunmuşdur. İstanbula geldiklerinde paşasının konağı civârında bulunan bir kahvehânenin çırağı Kerem adında bir gence âşık olmuş, bu aşk ile nefsini terbiye etmek mecbûriyetini duyarak bir şeyhe bağlanmak istemiş ve rifâî tarikâtine girmiş ise de zikirler, tesbihler, uzlet ve halvet ile derin cezbe âlemine dalmışdır. Mâşuku Kerem ise verem olmuş ve henüz onyedi yaşında ölürken nâşının Hâfız Derviş Mustafa tarafından gasledilmesini vasiyet etmişdir; fakat Hâfız Mustafa, sevdiği genci teneşir tahtası üstünde bîruh görünce öylesine sarsılmışdır ki vasiyet edilen dinî vazifesini îfâdan sonra tamamen tecennün etmişdir; o günden sonra tek işi, yaz ve kış yalın ayak, başı açık, saçı sakalına karışmış, üstünde bir entârî, bir hırka belinde bir kuşak her sabah Keremin Yedikule Kapusu dışındaki mezarlıkda kabrine giderek saatlerce Kur’an okumak olmuşdur. Kimse ile konuşmamış, ara sıra ağzından dökülen bâzı sözler kerâmet yolunda işâretler, remîzler telâkkî edilmişdir. Bir meşgalesi de eline bir ip, yahud şerid hâlinde yırtdığı bir bez parçası alarak ona durmadan düğümler atmak olmuş, bundan ötürü de halk arasında Düğümlü Baba diye şöhret bulmuşdur; onun düğümlü ipleri, bezleri de hastalıklara, bilhassa aşk ve sevdâ hastalarına şifâlı bilinmişdir. 1866 da İstanbulun büyük şöhretlerinden biri ve yaşı sekseni bulmuş olarak ölmüş, Sultanahmed Camii karşısında Tapu Dâiresinin hemen yanındaki Nakşî Dergâhının haziresine defnedilmişdir ki bu dergâh, meczubun daha hâli hayatında Düğümlü Baba Tekkesi diye anılırdı. Ölümüne devrinin şâirleri tarihler yazmışlardır:
Yazılsun akdi gevher gibi bendi sengine tarih
“Düyümlü çözdü dünyâda hayatı riştesin göçdü”
1283 (1866)
“Alâiki ukdesin çözdü Düyümlü kaydi hestâden”
1283 (1866)
Şu tarih kıt’ası Kahveci çırağı Keremin ölümü üzerinedir:
Döküp gevher misal eşki çeşmini
Gasbetti Keremi Mustafa İmam
Ben de söyledim bir mücevher tarih
“Yatur teneşurda gör o nûr endam”
1260 (1844)
Hüsnü KINAYLI
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Hüsnü Kınaylı
Identifier
IAM090394
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 9, page 4806
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.