“Gerek binânın bir tarafının teşkil etmek ve gerek bir yeri çevirmek, bölmek için taşdan, tuğladan veya kerpiçden sed, hâil. Duvar isminin aslı farsca “dîvar” dır, (arab asıllı Türk harfleri ile divar yazılır, duvar okunurdu); Duvarcı, duvarı ve kâgir binâlar yapan sanatkâr” (Kaamusu Türkî). Duvarcılar İstanbulda hem Türklerden hem de rum ve ermeni azınlıklardan ola gelmişdi. Müslim ve gayri müslim sanatının ehli duvarcılar olduğu halde, geçen asırın ikinci yarısında yabancıların yapdırdığı bâzı inşaatda, kapitülasyon imtiyazlarından faydalanmak sûretiyle yabancı sözde mütahassis duvarcılar istihdam edilmişdi; meselâ Sirkeci Garını fransız, Haydarpaşa Garını alman, Haydarpaşa demir yolu yarmasını alman ve italyan, Düyunu Umumiye Konağını (İstanbul Lisesi binâsını) italyan duvarcılar yapmışdı. Fatih Sultan Mehmed ise Rumeli Hisarı (Boğaz kesen) Kalesini yapdırır iken amele ve usta duvarcılarını Anadoludan getirtmişdi (B.: Boğaz Kesen Kalesi, cild 6, sayfa2910). Tanzimattan önceki devirde duvarcıların ücretleri, yevvmiye hesabı ile İstanbul kadılığı tarafından tesbit edilirdi ve işçi yapı sâhibinden fazlasını isteyemezdi; meselâ XIX. yüzyılın başında tanzim edilmiş bir ihtisab nizamnâmesinde duvarcı yevmiyesinin yazın 4 akçe, kışın 8 akçe olup yaz ve kış 2 şer akçe de yemeklik veri...

“Gerek binânın bir tarafının teşkil etmek ve gerek bir yeri çevirmek, bölmek için taşdan, tuğladan veya kerpiçden sed, hâil. Duvar isminin aslı farsca “dîvar” dır, (arab asıllı Türk harfleri ile divar yazılır, duvar okunurdu); Duvarcı, duvarı ve kâgir binâlar yapan sanatkâr” (Kaamusu Türkî). Duvarcılar İstanbulda hem Türklerden hem de rum ve ermeni azınlıklardan ola gelmişdi. Müslim ve gayri müslim sanatının ehli duvarcılar olduğu halde, geçen asırın ikinci yarısında yabancıların yapdırdığı bâzı inşaatda, kapitülasyon imtiyazlarından faydalanmak sûretiyle yabancı sözde mütahassis duvarcılar istihdam edilmişdi; meselâ Sirkeci Garını fransız, Haydarpaşa Garını alman, Haydarpaşa demir yolu yarmasını alman ve italyan, Düyunu Umumiye Konağını (İstanbul Lisesi binâsını) italyan duvarcılar yapmışdı. Fatih Sultan Mehmed ise Rumeli Hisarı (Boğaz kesen) Kalesini yapdırır iken amele ve usta duvarcılarını Anadoludan getirtmişdi (B.: Boğaz Kesen Kalesi, cild 6, sayfa2910). Tanzimattan önceki devirde duvarcıların ücretleri, yevvmiye hesabı ile İstanbul kadılığı tarafından tesbit edilirdi ve işçi yapı sâhibinden fazlasını isteyemezdi; meselâ XIX. yüzyılın başında tanzim edilmiş bir ihtisab nizamnâmesinde duvarcı yevmiyesinin yazın 4 akçe, kışın 8 akçe olup yaz ve kış 2 şer akçe de yemeklik verileceği yazılıdır. Meşhur mahzum tekerlemedir: Âşık etrâfın kör sanır Dört yanını duvar sanır Şu beyit de Mehmed Âkifin kalemi ile yakın geçmişde bir İstanbul sokağının tasviridir : Sağında : ağrısı tutmuş çıkık karınlı duvar Solunda : lâstiğe sâhib çıkan sakızlı çamur... Haneberduşlar ağzı argoda “duvar”, sağır anlamında kullanılır; misal : — Yavaş konuş, duyacak.. — Boş ver, duvardır!. Halk ağzında da anlama yakın, en haklı istekler, derdler karşısında duygusuz, ilgisiz kalanlar hakkında kullanılır, misal : — Hâlimi olduğu gibi anlatdım, herif duvar!.. İstanbulun Kale Duvarları — (B. : Surlar). İstanbulun Yangın Duvarları — Eski ahşab İstanbulda yangınlara karşı bir korunma tedbiri olarak ahşab evler arasına temelden çatıya kadar tuğladan tecrid duvarları yapılırdı; XIX yüzyıl başında yapılmaya başlanmış bu yangın duvarları, tulumbacılar ve itfâiye zamanında yetişebilirse, ateşin yerden bitişiğindeki binâya heman sirâyetine mâni olurdu, fakat şiddetli rüzgârlarla ve bidayetteki gecikmeleri yangın büyük bir ateş âfeti hâlini aldığında yangın duvarları ateşi önleyemez, geniş yangın yerlerinde yıkılmamış kâğir veya tuğla bacalarla yangın duvarları, fecî menzaraya ayrıca dehşet verirlerdi (B. : Yangın).