“Dokumak; garb türkcesinde, iplikleri birbiri arasından geçirip, sıkıştırmak, örmek, nescetmek; bez, hasır, ağ, kumaş dokumak” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Türk İstanbulda dokumacılık daha XVI. asır sonlarında çok önemli yer almışdır; ev tezgâhlarında âdî bezlerden en kiymetli kumaşlara kadar dokunmuş, kalabalık bir dokumacı esnafı, dokudukları çeşidli bezler ve kumaşlarla İstanbul çarşılarının ihtiyâcını bile kısmen karşılamışlardır. İstanbulda kilim, halı bile dokunmuş, şehrin sulara yakın oldukca büyük bir semti “Halıcılar” adı ile anılagelmişdir (B.: Halıcılar). 18 safer 972 (25 eylül 1564) tarihli bir fermanda İstanbulda dokuma tezgâhlarının çoğaldığından bahsedilmekde, altın tel ve ipekle işlenen kıymetli kumaşlarda ve kuşaklarda has klabdan ve ibrişim kullanmadıkları, işlerine hile katdıkları yazılmakda; yapılan sayımda İstanbulda 318 dokuma tezgâhı bulundu, sahibleri hem usta hem zengin 100 tezgâh bırakılıp gerisini işden men edilmesi emredilmektedir. İstanbulda çeşidli âdi bez ve kumaş dokuyan tezgâhlar bu yasak hükümün dışındadır; onlar tahminimize göre 2000 tezgâhı bulmuşdur. İstanbulda orta tabaka ile ayak takımın iç donu ve gömleği yapdığı bezlerin çoğu büyük şehirdeki tezgâhlarda dokunmuşdur. Kıymetli kumaşlar hakkında korunan 100 tezgâhlık tahdid yürütülmemi...

“Dokumak; garb türkcesinde, iplikleri birbiri arasından geçirip, sıkıştırmak, örmek, nescetmek; bez, hasır, ağ, kumaş dokumak” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Türk İstanbulda dokumacılık daha XVI. asır sonlarında çok önemli yer almışdır; ev tezgâhlarında âdî bezlerden en kiymetli kumaşlara kadar dokunmuş, kalabalık bir dokumacı esnafı, dokudukları çeşidli bezler ve kumaşlarla İstanbul çarşılarının ihtiyâcını bile kısmen karşılamışlardır. İstanbulda kilim, halı bile dokunmuş, şehrin sulara yakın oldukca büyük bir semti “Halıcılar” adı ile anılagelmişdir (B.: Halıcılar). 18 safer 972 (25 eylül 1564) tarihli bir fermanda İstanbulda dokuma tezgâhlarının çoğaldığından bahsedilmekde, altın tel ve ipekle işlenen kıymetli kumaşlarda ve kuşaklarda has klabdan ve ibrişim kullanmadıkları, işlerine hile katdıkları yazılmakda; yapılan sayımda İstanbulda 318 dokuma tezgâhı bulundu, sahibleri hem usta hem zengin 100 tezgâh bırakılıp gerisini işden men edilmesi emredilmektedir. İstanbulda çeşidli âdi bez ve kumaş dokuyan tezgâhlar bu yasak hükümün dışındadır; onlar tahminimize göre 2000 tezgâhı bulmuşdur. İstanbulda orta tabaka ile ayak takımın iç donu ve gömleği yapdığı bezlerin çoğu büyük şehirdeki tezgâhlarda dokunmuşdur. Kıymetli kumaşlar hakkında korunan 100 tezgâhlık tahdid yürütülmemişdir; 12 safer 985 (1 mayıs 1577) tarihli bir fermanda aynı şikâyetler tekrarlanmış ve aynı yasak tâzelenmişdir. Esnafın Gedik usûlüne bağlı olduğu devirde (B.: Gedik), İstanbulda çeşidli kumaş dokuyan tezgâhlar da tahdid edilmişdi; yukardaki fermanlarda, kıymetli kumaşlar, meselâ “serâser” dokuyantezgâhların ancak 100 aded olacağını gördük. Bir başka fermanla İstanbulda bürüncük dokuması için 91 gedik ve her gedik de 2 tezgâh kabul edilmişdi, yâni ancak 91 dokumacı ustası bürüncük dokuyabilirdi; bunlardan biri ölse, iki tezgâh evlâdına kalırdı, evlâdı yoksa kalfasına kalırdı. XVIII. yüz yıl sonunda Kıztaşında üç han vardı; peştemal, havlu, makrama, alaca dokuyucuları yerleşmişdi, bunların eline verilmiş bir fermanda da : “Bir genc heveskâr olup burada bir ustaya çırak olsa, giderek kalfa olup sanatında mahâreti görülürse ustalar tarafından kendisine tezgâh açmaya izin verilir” yazılıydı. Dokumacı esnafı eski esnaf - ordu alaylarında arabalar üzerine tezgâh kurarak çeşidli bez ve kumaşları dokuyarak geçerlerdi. Diğer bütün esnaf civanları gibi dokumacıların da güzelleri, şehbazları, kalender şâirler tarafından şehrengiz yollu mecmualarla medhedilmişlerdir. Bu bakımdan esnaf - ordu alaylarının da pek tumturaklı tasvirleri yapılmışdır (B.: Çulha, cild 8, sayfa 4178).