Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
DODİNİN GAZİNOSU
1875 ile 1885 arasında Galatanın meşhur meyhânelerinden biri: Galatada Kulekapusu Sokağında 161 kapu numaralı yerde idi, ki bu sokak 1934 Belediye Şehir Rehberinde Şahkapusu Sokağı adını taşır.
Birinci sınıf gazinolar ayarınad döşeli ve iyi bir mutfağa sâhib olduğu halde müşterileri ekseriyetle ayak takımı, o civârın umumhânelerinin sermâyeleri, türlü suçdan hapse girmiş sabıkalılar, uygunsuz rum gençleri idi; laterine denilen çalgısı (B.: Laterina) meşhurdu, rumca şarkılar ırlanır, laterinanın refâketi ile ve sarhoş fhişelerle kadriller, polkalar, valsler oynanırdı. Dodinin kendi eliyle terbiye edilmiş karanfilli, darçınlı şarabları başka yerlerde bulunup içilemezdi; mezelerinin nefâseti ve tezgâhının meze zenginliği, Küpeli Tiryandefil isminde mahbub bir tezgâhdarının da rum milletine has cilveleri dillere destan olmuşdu :
Aman cânım Küpelim
Duble çakam aşkına
Ayakların öpelim
Sana kulluk hakkına
Tiryandafili bıçkınım
Galatanın gülüsün
Cennet gilmanlarında
Yokdur sendeki hüsün
Kara göz kara perçem
Fidan boylu tığ gibi
Karanfilli darçınlı
Şerbeti lâ’li lebi
Ne tatlıdır âşıka
Gamze ucu işmarı
Perçemin cünbüşü
Oynatır akılları
Dodinin meyhânesi
Tezgâhda Tiryandafil
Mürde canlara gülüm
Çalar sûri İsrâfil
(Âşık Râzi)
Gazinonun en revnaklı zamanında yaşları 17-20 arası Paraşk...
⇓ Read more...
1875 ile 1885 arasında Galatanın meşhur meyhânelerinden biri: Galatada Kulekapusu Sokağında 161 kapu numaralı yerde idi, ki bu sokak 1934 Belediye Şehir Rehberinde Şahkapusu Sokağı adını taşır.
Birinci sınıf gazinolar ayarınad döşeli ve iyi bir mutfağa sâhib olduğu halde müşterileri ekseriyetle ayak takımı, o civârın umumhânelerinin sermâyeleri, türlü suçdan hapse girmiş sabıkalılar, uygunsuz rum gençleri idi; laterine denilen çalgısı (B.: Laterina) meşhurdu, rumca şarkılar ırlanır, laterinanın refâketi ile ve sarhoş fhişelerle kadriller, polkalar, valsler oynanırdı. Dodinin kendi eliyle terbiye edilmiş karanfilli, darçınlı şarabları başka yerlerde bulunup içilemezdi; mezelerinin nefâseti ve tezgâhının meze zenginliği, Küpeli Tiryandefil isminde mahbub bir tezgâhdarının da rum milletine has cilveleri dillere destan olmuşdu :
Aman cânım Küpelim
Duble çakam aşkına
Ayakların öpelim
Sana kulluk hakkına
Tiryandafili bıçkınım
Galatanın gülüsün
Cennet gilmanlarında
Yokdur sendeki hüsün
Kara göz kara perçem
Fidan boylu tığ gibi
Karanfilli darçınlı
Şerbeti lâ’li lebi
Ne tatlıdır âşıka
Gamze ucu işmarı
Perçemin cünbüşü
Oynatır akılları
Dodinin meyhânesi
Tezgâhda Tiryandafil
Mürde canlara gülüm
Çalar sûri İsrâfil
(Âşık Râzi)
Gazinonun en revnaklı zamanında yaşları 17-20 arası Paraşko, İstavri, İspiro, Foti ve Ligor adında beş mahbub uşağı vardı; Dodi bunlara kız esvabları giydirir, başlarına perukalar takar, Lâterina ile polkalar, kadriller, valsler oynanır iken, kavaliye müşterilere damlık yaparlardı. Kürd sırık hammallarının, Sürmeneli, Rizeli kayıkcıların, Hafikli, Araçlı, Dadaylı hamam dellâklarının ve natırların, Safranbolulu hamurkâr, simitcilerin polka ve kadril oynamaları da seyredenlere ayrıca bir cünbuş olurdu, ve o kaafilenin arasında bağçıvan, kayıkcı, balıkcı, tulumbacı, hırsız, yankesici rum palikaryalarının avrupalılık taslaması da bir başka gülünc âlemdi. 1880-1885 arasında bu gazinonun hepsi rum olan kaafilei şenâati arasına Aron adında bir de yahudi civanı katıldı; ve iki gencin sebebi felâketi oldu; mecbûru olmuş namlı tulumbacılardan Mollaaşkîli İzzete selâm vermeye bile tenezzül etmeyüb yalın ayaklı yarım pabuçlu haytalardan Şişeci Enverle bağlarda, çiçek bağçelerinde dolaşmış bir gün İzzet Tekfursarayında karşısına çıkan Şişeci Enveri tabanca ile vurarak öldürmüş, kendisi de zındanı, küreği boylamışdı.
Dodinin Gazinosu 1885 de İkinci Sultan Abdülhamidin bir irâdesi ile daha açılmamak üzere kapatıldı; sebeb olarak da şöyle bir vak’a anlatılmışdır : Pâdişahın teveccühünü kazanmış ulemâdan bir zâtin murâhik toy delikanlı torunu, uşaklarından birinin iğfal ve rehberliği ile buraya dadanmış, konağa gece yarıları zil zurna sarhiş dönmeye başlamış, konak halkı da bu hâli bir müddet efendiden gizlemişler; fakat bir gece dersiam hoca efendi torununu uşak sırtında getirilir iken yakalanmış, mest oğlan, gözler kapalı, muhterem dedesini görmemiş :
Dodinin Meyhânesi
Güzellerin Lânesi
Çakır gözlü Ligorun
Ben oldum divânesi
diye sayıklarmış; delikanlı ile yüz göz olmamak için o anda hiç ses çıkarmayan hoca efendi ertesi sabah saraya koşmuş, aksakalını göz yaşları ile ıslatarak pâdişahın ayaklarına kapanmış ve torunun hâlini anlatmış. Sultan Hamid gazinonun kapanma irâdesini zabtiye nazırına hemen o anda, efendinin gözü önünde yollamış, delikanlıyı da bir müddet İstanbul dışında terbiye olması için Çifteler Harasına kâtiblikle sürmüş. Yirmibeş tâmiyeli aşağıdaki tarih Üsküdarlı Âşık Râzinindir :
Sille tepeden indi
Şaşırıp kaldı Dodi
Yıkdılar lânesini
Nâm u nişan silindi
Saferin yirmi beşi
Tarih şöyle bilindi
“Def oldu gitti hele
Çatal boynuzlu gidi”
1278 + 25 = 1303 safer 25
(milâdî 13 aralık 1885)
Vâsıf HİÇ
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM090060
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 9, page 4639-4640
See Also Note
B.: Laterina
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.