İstanbulun kadimden beri en büyük caddesi ola gelmiş ve Ayasofya Meydanından Bayazıd Meydanına kadar uzanan Dîvan Yolu (B.: Dîvan Yolu) üzerindeki cami, mescid, medrese, türbe, han, hamam gibi târihi ve mimârî kiymetler taşıyan eserler arasında, İstanbulun günlük hayatından kahvehâneleri ile de meşhur idi. 1865 büyük Hocapaşa Yangınına kadar bu caddenin genişliği 5-8 arşın (3,40-5,44 metre) arasında değişmekde idi. Yazın kahvehânelerin önlerinelerine de hasırlı bodur iskemleler atılır, cadde büsbütün daralırdı. Tramvayın ve motorlu nâkil vâsıtalarının bulunmadığı devirlerde, atlılar ve nâdiren görülen arabalarla cadde cümbüşlü, hareketli, sesli uzanıb gider, bu kahvehânelerde oturub çay, kâhve, nargile, çubuk içen keyf ehli saatlerce oyalanırdı. Ramazan gecelerinde, kış gecelerinde karagözcülerin, kuklacıların, meddahların da uğrak yerleri idi. Yukarda kaydettiğimiz yangından sonra cadde genişletilmiş, iki yanına yaya kaldırımı yapılmış, bu arada Dîvan Yolunun meşhur kahvehânelerinden bir kısmı yıkılarak ancak dört büyük kahvehâne kalmışdı. Bir müddet sonra da bu meşhur caddeden atlı tramvayların demir yolu geçirilmişdi; ve Belediye tarafından kahvecilerin dükkânları önünde kaldırıma yazın iskemle koymaları yasak edilmişdi. Eski Divan Yolu kahvehânelerinin nasıl yerler olduğu ha...

İstanbulun kadimden beri en büyük caddesi ola gelmiş ve Ayasofya Meydanından Bayazıd Meydanına kadar uzanan Dîvan Yolu (B.: Dîvan Yolu) üzerindeki cami, mescid, medrese, türbe, han, hamam gibi târihi ve mimârî kiymetler taşıyan eserler arasında, İstanbulun günlük hayatından kahvehâneleri ile de meşhur idi. 1865 büyük Hocapaşa Yangınına kadar bu caddenin genişliği 5-8 arşın (3,40-5,44 metre) arasında değişmekde idi. Yazın kahvehânelerin önlerinelerine de hasırlı bodur iskemleler atılır, cadde büsbütün daralırdı. Tramvayın ve motorlu nâkil vâsıtalarının bulunmadığı devirlerde, atlılar ve nâdiren görülen arabalarla cadde cümbüşlü, hareketli, sesli uzanıb gider, bu kahvehânelerde oturub çay, kâhve, nargile, çubuk içen keyf ehli saatlerce oyalanırdı. Ramazan gecelerinde, kış gecelerinde karagözcülerin, kuklacıların, meddahların da uğrak yerleri idi. Yukarda kaydettiğimiz yangından sonra cadde genişletilmiş, iki yanına yaya kaldırımı yapılmış, bu arada Dîvan Yolunun meşhur kahvehânelerinden bir kısmı yıkılarak ancak dört büyük kahvehâne kalmışdı. Bir müddet sonra da bu meşhur caddeden atlı tramvayların demir yolu geçirilmişdi; ve Belediye tarafından kahvecilerin dükkânları önünde kaldırıma yazın iskemle koymaları yasak edilmişdi. Eski Divan Yolu kahvehânelerinin nasıl yerler olduğu hakkında bilgimiz yokdur. 1865 den sonraya kalmış dört kahvehâne hakkında, geçen asrın son yarısında yaşamış bektâşi Nebil Babanın yirmi dört beyitlik bir manzûmesi vardır ki şudur : Dört aded kahvei safâ bahşâlar Müşterisi eşraf âyan pâşâlar Biri havuzludur üçü aynalı Cümle döşenmişdir kadife halı Fağfuri fincanın zarfı telkâri Ağırlar eylese teşrif hünkâri Cubuklar münakkaş yâsemin kiraz Medhinde ne disem hen ne yazsam az Ocaklar müzeyyen nümâyişi tam Zeynini berberi eylemiş itmâm Dört kahve dördü de şatafatlıdır Bundan kahve keyfi iki katlıdır Zirâ ki cennet kaçkını dilber Tâzerû çıraklar hizmet iderler Divânı Hümâyun şehrâhıdır bu Temâşâyi hüsne yokdur hiç rebû Gümüş topuklardan sırma perçeme Süslü bir çekirdek iki dirheme Gömlekler helâlî çaprast yelekler Cümle ak şalvarlı sîmin melekler Nâzik ince belde aldır kuşaklar Müşterinin aklın alır uşaklar Çimşir na’lininde zerkârî tasma Tıkır tıkır bıçkın revişli yosma Dalfes hüsnü âna vermiş küşâyiş Fûtei gülgûnu ayrı nümâyiş Nezâket zerâfet üzre hem hizmet Anlardır evlâdı Benî Muhabbet Cümle altı nefer Yûsüfü zeman İsmi şeriflerin yazayım heman Birinin Samurkaş Mustafa adı Nurdan selvidir ol kaddi şimşâdı Biri pîrimizin hemnâmı Bektaş Kem nazarla bakan kesilsünler taş Biri İskenderdir siyeh çerde şâh Pâyı uşşâkına olmuş bûsegâh Denizkuşu Mehmed birinin nâmı Çekmiş hattı Yâkut elif endâmı Biri dahi Baygın Mehmed nâm dilber Kahvefürûşi nâz hem dahi berber Biri sabâ reftâr laz oğlan Câfer Tamam oldu anda ol altı nefer Ne ki yazdık ise kizibden ârî Cümlesün bahtından güldürsün Bârî Bir Yâsin üç İhlâs tilâvet ile Hatmi kelâm idüb selâmet ile Pîrim koca Hacı Bektaş Veliye Nebil babayâne ittim hediyye 1934 Belediye Şehir Rehberi tanzim edilir ien bu eski meşhur caddenin Atikalipaşa (Sedefciler) Camii önünden Bayazıd Meydanına kadar olan kısmının adı “Yeniçeriler Caddesi” diye değiştirilmişdir. Atikalipaşa Camii ile Ayasofya Meydancığı arasında uzanan zamanımızın Dîvan Yolunda, 1965 yılında “Divan” ismini taşıyan bir tek küçük kahvehâne bulunuyordu (B.: Divan Kahvehânesi).