Eski İstanbulun en meşhur büyük yolu, şehir içinde Ayasofya önünden Bayazıd Meydadına kadar uzanan ana caddedir ki 1934 Belediye Şehir Rehberi tanzim edilir iken bu caddenin Atikalipaşa (Sedefciler) Camii önünden Bayazıda kadar olan kısmının adı “Yeniçeriler Caddesi” diye değiştirilmişdir. Çok vak’aya sahne olmuş, bilhassa askerî ihtilâllerde, Aksarayda Et Meydanın kalkıp At Meydanına, oradan da Sarayı hümâyuna yürüyen yeniçeriler dâima bu yoldan geçmişlerdir. Cadde adını, Fâtih Sultan Mehmed devrinden başlayarak, sarayda Salı günleri sabah namazından sonra toplanan Dîvânı Hümâyunun öğle üzeri oturumuna son verdikden sonra sadırâzamın ve sâir divan erkânının bu caddeden tantanalı bir alay ile geçerek kendi saray ve konaklarına dağılmaları münâsebeti ile almışdır. Bizans devrinden kalma bir ana yoldur. Celâl Esad Bey “Eski İstanbul” isimli kitabında şunları yazıyor : “... Mésé denilen etrafı direkli (direkler arasında olduğugibi) büyük cadde (Divan Yolu) Ogüsteon denilen Ayasofya Meydanından başlayarak Hipodromun (At Meydanının) şimâlinden geçerek Kostandin Ferumu (Kostantin Meydanı) denilen Çenberlitaş Meydanına gelirdi. Şimdi etrâfındaki inşaat ile pek daralmış olan Çenberlitaş mahalli o zaman gaayet geniş ve müderver bir meydan olub üzerinde Kostantinın heykeli bulunan Çenberli...

Eski İstanbulun en meşhur büyük yolu, şehir içinde Ayasofya önünden Bayazıd Meydadına kadar uzanan ana caddedir ki 1934 Belediye Şehir Rehberi tanzim edilir iken bu caddenin Atikalipaşa (Sedefciler) Camii önünden Bayazıda kadar olan kısmının adı “Yeniçeriler Caddesi” diye değiştirilmişdir. Çok vak’aya sahne olmuş, bilhassa askerî ihtilâllerde, Aksarayda Et Meydanın kalkıp At Meydanına, oradan da Sarayı hümâyuna yürüyen yeniçeriler dâima bu yoldan geçmişlerdir. Cadde adını, Fâtih Sultan Mehmed devrinden başlayarak, sarayda Salı günleri sabah namazından sonra toplanan Dîvânı Hümâyunun öğle üzeri oturumuna son verdikden sonra sadırâzamın ve sâir divan erkânının bu caddeden tantanalı bir alay ile geçerek kendi saray ve konaklarına dağılmaları münâsebeti ile almışdır. Bizans devrinden kalma bir ana yoldur. Celâl Esad Bey “Eski İstanbul” isimli kitabında şunları yazıyor : “... Mésé denilen etrafı direkli (direkler arasında olduğugibi) büyük cadde (Divan Yolu) Ogüsteon denilen Ayasofya Meydanından başlayarak Hipodromun (At Meydanının) şimâlinden geçerek Kostandin Ferumu (Kostantin Meydanı) denilen Çenberlitaş Meydanına gelirdi. Şimdi etrâfındaki inşaat ile pek daralmış olan Çenberlitaş mahalli o zaman gaayet geniş ve müderver bir meydan olub üzerinde Kostantinın heykeli bulunan Çenberlitaş dediğimiz sütun bu meydanın ortasında bulunuyordu (B.: Çenberlitaş). Büyük Cadde bu meydanı geçdikden sonra Tavri (Tori) Forumuna (Bayazıd Meydanına) geliyordu” (Celâl Esad, Eski İstanbul, 1907). Osman Nuri Ergin “Mecellei Umûri Belediye” isimli eserinin “Sokakların vaziyeti” serlevhalı bendinde şunlar yazıyor : “İstanbulun zamanımızda olduğu gibi Tanzimatdan evvel de en mühim caddesi olan Divan Yolunun Hocapaşa Yangınından (1865) evvelki vaziyetini gösteren haritası üzerinde tedkikat icrâ edilirse caddenin Sultanahmed Meydanına yakın cihetinde ve Firuzağa Camiişerifi kurbindeki genişliği 5. Sultan Mahmud Türbesine yakın kısmının genişliği 7,5, Köprülü Mehmed Paşa Türbesi ve Camii önündeki genişliği 8 arşın bulunduğu görülür. İstanbulun Saray ve Dîvanı Hümâyun yolu 5-8 arşın genişliğinde olursa diğer caddelerinin ve mahalle aralarındaki sokakların ne vaziyetde olacağı bundan anlaşılır”. Yeniçeriler tarafından Alemdar Mustafa Paşaya bu cadde üzerinde suikasd hazırlanmış (B.: Alemdar Paşa Vak’ası), yeniçerilerin kaldırdığı Vak’ai Hayriye de bu cadde üzerindeki musâdemelerle başlamışdı (B.: Vak’ai Hayriye). 1865 deki büyük Hocapaşa Yangınından sonradır ki Divan Yolu genişletilerek zamanımızdaki şeklini almışdır, bu arada Köprülü Mehmed Paşa Türbesi ile Firuz Ağanın makberesi de yıkılarak geriye alınmışdır. O zaman bu metodlu îmar işini bizzat idâre eden sadırazâm Keçecizâde Fuad Paşa mutaasib zümre tarafından dinsizlik, frenk pereslikle ittiham edilmişdi, hattâ bir zât Fuad paşanın kendisine : — Meehmed Paşa ile Firuz Ağanın ruhâniyetinden korkmalıdır!.. demiş, zerâfet ve hazırcevablığı ile meşhur Keçecizâde de : — Hareketim Köprülünün hoşuna giden işlerdendir, onun ruhunun şâd olacağından eminim, Firûz Ağaya gelince, emsâlini eslâfından katledenler vardır, ondan da korkmam!.. cevabını vermişdi. Genişletilen caddenin kaldırımlarını medheden bir zâta da : — Evet !.. o kaldırımlar bize atılan taşlarla yapılıyor!.. demişdi. Önce atlı, sonra elektrikli İstanbul tramvaylarının Eminönünden Bayazıda kadar ana yolu bu cadde üzerinden çift hat olarak geçmekde idi (B.: Tramvay). 1934 Belediye Şehir Rehberindeki Divan Yolunun değerli ve vefâkâr muhâbirimiz Hakkı Göktürk tarafından tesbit edilmiş 1966 yılındaki durumu şudur : “Eminönü İlçesinin Alemdar nâhiyesinin Molal Aliyülfenârî, Binbirdirek, Alemdar mahalleleri arasında sınır caddedir; eski Divan yolunun Ayasofya ve Sultanahmed meydanları ile Çenberlitaş arasındaki kısmının adı olarak kalmışdır, ki Çenberlitaşdan Bayazıda kadar olan devâmı 1934 Belediye Şehir Rehberinde “Yeniçeriler Caddesi” adını almışdır. “Ayasofya tarafından gelindiğine göre sağ tarafda Ticârethâne Sokağı, Doktor Emin Paşa Sokağı, Hacı Tahsin Sokağı, Bestekâr Osman Sokağı, Hoca Rüstem Sokağı, Bâbıâli Caddesi, Türbedar Sokağı, Vezir Hanı Caddesi; ve sol tarafda Cebeciler Sokağı, Işık Sokağı, Klod Farer Caddesi, Piyer Loti Caddesi, Boyacı Ahmed Sokağı ve Peykhâne Sokağı ile kavuşakları vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, Pafta 2/13, 15, 18). “Paket taşı döşeli ve iki kenarı yaya kaldırımlıdır. Bâbıâli Caddesi ile olan kavuşağından sonra asfalt yoldur. “Üst katları yazıhâne, büro, altları dükkân binâlar arasından geçer. Firuzağa Camii, Köprülü Kütübhânesi ve Köprülüler âilesi hazîresi, Cevrî Kalfa Mektebi İkinci Sultan Mahmud Türbesi ve hazîresi bu cadde üzerindedir; yine bu cadde üzerinde bulunan önemli müesseselerden biri Sihhî Müze ile Sultan Mahmud türbesi müştemilâtından bir binâda Vakıflar Rölöve Bürosudur. Yine bu cadde üzerinde bulunan sâir kayda değer müesseseler şunlardır: Eminönü Kaymakamlığı, İstanbul Belediyesi Başhekimliği, İş Bankası Türbe Şubesi, Etibank Çenberlitaş şûbesi, Doğan Kardeş Yayınları satış yeri, Onun Hanı, Adîlet Hanı, Tesbit ettiğimiz dükkânlar şunlardır : 1 şemsiyeci, 3 saatci, 2 kundura tâmircisi, 3 kebabcı, 3 kıraathâne, 1 halı-kilimci, 1 bakkal, 2 kuru yemişci, 1 şekerci, 4 berber, 3 eczâhâne, 3 fotoğrafhâne, 2 kasab, 1 terzi, 1 tuhâfiyeci, 1 mahallebici, 4 emlâkcı, 2 benzinci, 6 tekel bâyii, 1 ekmek fırını, 3 lokanta, 1 kuyumcu, 1 kitabcı. Kapu numaraları 3—141 ve 2—218” dir” (Hakkı Göktürk). İstanbul Adliye Sarayı yapılır iken Cebeciler Sokağı istimlâk edilmiş ve Firuzağa Camii köşesinden Işık Sokağı kavuşağına kadar Divan Yolu kenarındaki bütün binâlar yıkılmışdır; Divan Yoluna nisbetle az çukurda ve geride Adliye Sarayı görülür, ve Divan Yolundan Adliye Sarayına özel bir yol açılmışdır.