Üsküdarda Nuhkuyusunda kendi adını taşıyan Çinili Hamam Sokağı üzerinde ve Çinili Camiin hemen yanındadır; on yedinci asır ortasında, cami, bir mekteb ve bir çeşme ile beraber Kösem Mahpeyker Sultan tarafından yaptırılmış bir çifte hamamdır (B.: Kösem Mahpeyker Sultan); bu yapıların bulunduğu yer halk ağzında tahsisen “Çinili” diye de anılır. Erkekler hamamının kapusu Çinilihamam Sokğı bitiminde meydanımsı bir sahâ üzerindedir; camekâna uzunca bir koridorda geçilerek girilir; camekânın, Çinilihamam Sokağı üzerinde bulunan küçük bir avluya açılan ikinci bir kapusu vardır, avluya göre hamam azıcık çukurda kalır, bu ikinci kapudan camekâna 8 basamak merdivenle inilir; camekân büyük bir kubbe ile örtülmüştür. Camekânın ortasında fıskiyesi mermer bir havuzcuk bulunmaktadır; 1964 de ciddî bir tâmir görmüş olup, bu tamirde mermer soyunma peykelerinin üstüne camlı soyunma hücreleri yapılmışdır; meydancığa açılan kapunun sağ tarafındaki bir oda keza soyunma yeri olarak ayrılmış, kapının solunda diğer bir odaya kafes yerleştirilmişdir. Soğukluk bir beşik kubbe ile kaplıdır; hamamın 1964 de yapılan tâmirinde soğukluğa iki temizlik hücresi (eski tabiri ile otluk) yapılmışdır, onun gerisinde dar bir kapu ile geçilir ayak yolları bulunmaktadır. Büyük bir kubbe ile örtülmüş olan harâre, asıl yı...

Üsküdarda Nuhkuyusunda kendi adını taşıyan Çinili Hamam Sokağı üzerinde ve Çinili Camiin hemen yanındadır; on yedinci asır ortasında, cami, bir mekteb ve bir çeşme ile beraber Kösem Mahpeyker Sultan tarafından yaptırılmış bir çifte hamamdır (B.: Kösem Mahpeyker Sultan); bu yapıların bulunduğu yer halk ağzında tahsisen “Çinili” diye de anılır. Erkekler hamamının kapusu Çinilihamam Sokğı bitiminde meydanımsı bir sahâ üzerindedir; camekâna uzunca bir koridorda geçilerek girilir; camekânın, Çinilihamam Sokağı üzerinde bulunan küçük bir avluya açılan ikinci bir kapusu vardır, avluya göre hamam azıcık çukurda kalır, bu ikinci kapudan camekâna 8 basamak merdivenle inilir; camekân büyük bir kubbe ile örtülmüştür. Camekânın ortasında fıskiyesi mermer bir havuzcuk bulunmaktadır; 1964 de ciddî bir tâmir görmüş olup, bu tamirde mermer soyunma peykelerinin üstüne camlı soyunma hücreleri yapılmışdır; meydancığa açılan kapunun sağ tarafındaki bir oda keza soyunma yeri olarak ayrılmış, kapının solunda diğer bir odaya kafes yerleştirilmişdir. Soğukluk bir beşik kubbe ile kaplıdır; hamamın 1964 de yapılan tâmirinde soğukluğa iki temizlik hücresi (eski tabiri ile otluk) yapılmışdır, onun gerisinde dar bir kapu ile geçilir ayak yolları bulunmaktadır. Büyük bir kubbe ile örtülmüş olan harâre, asıl yıkanma yeri, göbek taşının etrafında dört köşede dört halvet, ikisi yanlarda biri karşıda üç sofadan mürekkebtir, sofalarda ikişer kurna, köşeden köşeye karşılıklı olarak halvetlerden ikisi üçer, diğer ikisi de ikişer kurnadır ki hamamın tümü 16 kurnadır. Kadınlar hamamına Çinilihamam Sokağındaki bağçe kapusundan girilir, plânı erkekler kısmının aynıdır. İstanbul Kadılığınca tanzim edilmiş hicrî 1147 (milâdî 1734-1735) tarihli bir hamam defterinde Üsküdarda Çinili Hamamda onbeş nefer hamam uşağının çalışdığı gösterilmiş ve bunlar isimleri ile teker teker yazılmışdır ki, şunlardır: “Sernöbet dellâk bıyıklı Üsküdarlı Süleyman Bin Hasan, dellâk kır sakallı Üsküdarlı Mehmed bin Ali, dellâk sipâhî kır sakallı Üsküdarlı Mustafa bin Mehmed, dellâk kır sakallı Üsküdarlı Ali bin Hasan, dellâk tâze oğlan Üsküdarlı İsmail bin Mehmed, dellâk çârebrû Üsküdarlı Hasan bin Bekir, dellâk topcu kır sakallı Üsküdarlı Mustafa bin Hasan, dellâk taze oğlan Üsküdarlı Esseyid Ali, dellâk köle acem oğlan Bekir, dellâk köle çerkes oğlan Mustafa, natır kumral bıyıklı Malatyalı Ali bin Ahmed, natır 19. yeniçeri bölüğünden emekli Üsküdarlı İsmail bin Hasan, kül hancı zimmî Avadik. Ayni defterde ayrıca bu hamamın müstahdemi olarak 6 nefer hammal kaydedilmişdir; defterde “hammal” diye kaydedilen bu adamlar hamam külhanında barınan İstanbulun eski meşhur külhanbeyleridir (B.: Külhanbeyleri; Külhan Odaları). Yukardaki kayıddan Üsküdar Çinili Hamamının onsekizinci asır ortalarında 11 nefer dellâk ile 3 nefer natırı geçindirebileek bir faaliyeti olduğu anlaşılıyor. Üsküdardaki bu Çinili Hamam 1908-1909 arasında Dadaylı Tâhir adında bir dellâk dolasiyle Merdivenköylü Tevfik Karkan tarafından şu manzûme ile övülmüşdür: Çinili Hamamda bir siyah çerde Dellâki pâkize gördüm geçende Bıçkın işmarıyla ol fidan boylum Buyur ağam dedi hizmet içerde Onsekiz ondokuz yaşında âhû Düşdüm ayağına ittim tekâpû Didim seni nerden bulub soydular Sen Kişmir Şâhının oğlusun yâhû. Ne revâ destinde şu kîsei kir Reşk ider hüsnüne cümle cevâhir Zümrüd gözlerine yâkut tenine Bil kadrü kıymetin Dadaylı Tâhir. Şehri Üsküdarı tuttu şöhreti Şübhesiz ki pîri Ubeyd himmeti Germâbenin lâyık yazsam tâkına Çinili Hamamdır dünya cenneti 1923 den sonra, tarihini tesbit edemedik, o civârı tahrib eden bir yangında, kendisi ateş âfetinden kurtulduğu halde Çinili Hamam uzunca bir müddet kapalı, metrûk kalmış, ancak 1947 - 1948 arasında yalnız erkekler hamamı açılmışdır. 1963 yılı nisan ayında hamam Tokad Reşâdiyesinden Rûşen Küçük adında birzât tarafından satın alınmış, önce tez elden kadınlar hamamı tâmir edilerek açılmış, ve sonra erkekler hamamı tamir edilerek kadimde olduğu gibi bir çifte hamam işletilmeye başlanmışdır. Türk hamam yapısı sanatının güzel eserlerinden biri olan bu hamamı, klâsik hamam yapısı bünyesini aslaa zedelemeden, gaayet titiz bir dikkat ve asil bir sanat duygusu ile tâmir ettiren Bay Rûşen Küçük, bu himmeti ve hizmeti şükran ile karşılanması gereken bir vatandaşdır. Para, gelir hırsına kapılarak İstanbulumuzun şah eser türk hamamlarını barbar kazmalara yıkdırıp yerlerine, şeddâdî iş hanları ve apartmanlar yapdıran, ve istikbalde lânetle ve nefretle anılacak adamlar vardır. İstanbul Ansiklopedisi Rûşen Küçük’ün adını buraya, tarihî bir sanat eseri Çinili Hamamın tapu senedini cebinde taşımaya lâyık bir isim olarak kaydeder (1964). Üsküdarda Çinili Hamam (Resim: Sabiha Bozcalı) Üsküdarda Çinili Hamam (Plan: Ömer Tel)