Ayvansarayda Ağalıçeşme sokağındadır; bu satırların yazıldığı sırada (mart 1947) yalnız mihrab duvarı kalmış bir harabeden ibâretti. Hadikatül Cevâmiin verdiği malûmata göre mescidin bânisi Üçüncü Sultan Ahmed’in Sadrıâzâmlarından Şehid Ali Paşadır. Hazreti Hâlid Ebâ Eyyubülensârî ile beraber İstanbul muhasarasında bulunmuş şehidlerden Ebûzeri Gaffârî’yi Ali Paşa bir gece rüyâsında görmüş; Ebûzer yattığı yeri paşaya târif ederek kabrine bir nişan konmasını recâ etmiş, sadrıâzâm da hemen bu mescidi yapdırarak yanına Ebûzer Gaffârî adına üstü açık,etrafı dört duvarla çevrili, sembolik bir türbe yapdırmış; kendisi de inşaatın devam ettiği sırada Avusturya seferine çıkmış; İstanbuldan ayrılıp ordu ile beraber Davudpaşaya konduğu gece, Yatağan Mahallesi imamı Vâsık İbrahim efendi de bir rüya görmüş ve rüyâsında yapılmakda olan Ebûzeri Gaffârî türbesi için kendisine gaaibden bir ses şu târih mısraını söylemiş: Bu kabri eyledi ihyâ Şehid Ali Paşa Dehşetle uyanan Vâsık İbrahim Efendi mısraın hesabı yapıldığında 1128 (1716) hicrî yılını bulmuş ki yapı tarihinden bir fazladır; paşa hakkında “Şehid” unvanının kullanılması da garibine giderek zuhûrâtı ilâhiyeyi beklemiş, bir müddet sonra da sadrıâzâmın Petervaradin’de şehid düştüğü haberi gelmiş. Bunun üzerine İmamı Sultânî Pîrîzâde Mehmed...

Ayvansarayda Ağalıçeşme sokağındadır; bu satırların yazıldığı sırada (mart 1947) yalnız mihrab duvarı kalmış bir harabeden ibâretti. Hadikatül Cevâmiin verdiği malûmata göre mescidin bânisi Üçüncü Sultan Ahmed’in Sadrıâzâmlarından Şehid Ali Paşadır. Hazreti Hâlid Ebâ Eyyubülensârî ile beraber İstanbul muhasarasında bulunmuş şehidlerden Ebûzeri Gaffârî’yi Ali Paşa bir gece rüyâsında görmüş; Ebûzer yattığı yeri paşaya târif ederek kabrine bir nişan konmasını recâ etmiş, sadrıâzâm da hemen bu mescidi yapdırarak yanına Ebûzer Gaffârî adına üstü açık,etrafı dört duvarla çevrili, sembolik bir türbe yapdırmış; kendisi de inşaatın devam ettiği sırada Avusturya seferine çıkmış; İstanbuldan ayrılıp ordu ile beraber Davudpaşaya konduğu gece, Yatağan Mahallesi imamı Vâsık İbrahim efendi de bir rüya görmüş ve rüyâsında yapılmakda olan Ebûzeri Gaffârî türbesi için kendisine gaaibden bir ses şu târih mısraını söylemiş: Bu kabri eyledi ihyâ Şehid Ali Paşa Dehşetle uyanan Vâsık İbrahim Efendi mısraın hesabı yapıldığında 1128 (1716) hicrî yılını bulmuş ki yapı tarihinden bir fazladır; paşa hakkında “Şehid” unvanının kullanılması da garibine giderek zuhûrâtı ilâhiyeyi beklemiş, bir müddet sonra da sadrıâzâmın Petervaradin’de şehid düştüğü haberi gelmiş. Bunun üzerine İmamı Sultânî Pîrîzâde Mehmed Efendi Vâsık İbrahim Efendinin tarih mısraını bir kasîde halinde tamamlayarak halk ağzında yanındaki çeşmeye nisbetle Çınarlıçeşme Mescidi adını vermiş olan bu mescidin duvarına asmış. Çınarlıçeşme Mescidi zaman ile harab olarak İkinci Sultan Mahmud’un anası Nakşidil Valide tarafından tecdiden tamir edilmişdir. Bağçeye açılan sokak kapusunun üzerinde tâlik hat ile şu jitâbe vardır: Habîbi Hazreti Mevlânın eshâbı güzîninden Cenâbı Bûzeri Gaffâri nâm bir zâti âlîşanStanbol fetholunmazdan mukaddem fi sebilillâh Gazâya azmü niyyet eyleyüb ol serveri meydan Kılub küffâre şirâne hücum âher râhi Hakda Şehâdet şerbetin nûş eyleyüb kıldı fedâyı can Makaamu medfeni Eshâb ba’de ez fethi İstanbul Olub keşf eylediler her birin kabrin âbâdan Müruru ezmineyle bu güzîde zâti vâlânın Derü divârü sakfı medfeni olmuşdu pek viran Olub tevkifa mazhar bu makaamu mescidi pâki Yeniden kıldı inşâ Vâlide Sultânı Mahmud Han Resulullaha tâzimen kılub eshâbına hürmet Zehi hayreyledi ol mehdi ulyâyı kerem bünyan Hudâ hem zâtini hem nûri aynı Han Mahmudu Kıla her halde mahfûzu setri dîdei adüvvan. O şâhın sâyesin dûr etmeyüb ferki ibâdından Serirî saltanatta müstedâmı ömr ide Sübhan Sezâdır yazsa Vâsıf bendesi bir murassâ târih “Bu âlî meşhedi yaptırdı rânâ Vâlide Sultân.” 1227 (1812) Bağçe kapusundan girince mescid sağa düşer; yukarıda da kaydedildiği gibi, bir mihrab duvarından ibâret kalmış olub, ibâdet sahnı bağçehâline konulmuşdur, üzerinde üç şeftâli, bir erik fidanı vardır, arka tarafda da halk ağzında “Çavuşun Kabri” denilen bir tümsek görülmektedir. Ebûzeri Gaffârî türbesinin zemini taş döşeli olub demir parmaklık içinde iki büyük ve ustuvânî mermerden ibârettir, baş ve ayak taşlarında yazı yokdur, kabrin ortasında da büyük bir incir ağacı vardır. Merkadin önünde Ağaçlıçeşme Sokağı üzerindeki pencerelerine bakan küçük bir kitâbe taşı bulunup kitâbenin metni şudur: “Hâzâ merka şerifi ashâbı kiramdan olan Hazreti Ebûzeri Gaffârî Radıyallahü tealâ anhü be şefâatehu.” Ebûzeri Gaffârî âsitânı Ziyâret eyle âdâbiyle ânı Dahi her bu câyi dilküşây Nazar ide elin açsın duaye Şürûtiyle düâ etse bir kul İde ol kaadiülhâcât makbül. Sokak kapusundan girince soldaki ahşab ev son asır yapılarından olub mescidin imamlarına meşrutadır. Sokak kapusunun tam karşısında yine İkinci Sultan Mahmudun validesi hayrâtından bir sibyan mektebinin harâbesi, ve altında, mescid avlusunda harab bir çeşme vardır. Çeşme üç büyük ayna taşına konulmuş üç lüleden ibâret olub lüleler sökülüp çalınmış, çeşme de çökmek üzere bulunuyordu. Çeşme haznesinin üstü bir minâre kâidesi zannını uyandırmaktadır; harâbede ayrıca bir minâre izine rastlanmadığına göre Çınarlıçeşme Mescidinin minâresi ya ahşab idi, yahud bu çeşmenin üzerinde idi. Bibl. : Hadikatül Cevâmi, I; R. E. Koçu ve Muzaffer Esen, Gezi Notu (1947).