“1– Kuyudan su çıkarmak için el ile döndürülen dolab ki bir mihver üzerinde döner, (ve su kovasına bağlanmış ip, çıkırığın üzerine sarılır, yahud kova kuyuya salınır iken boşanır); 2– İplik sarmaya mahsus döner küçük çark ki bu da bir mihver üzerinde döner; 3– Bâzı esnafın yine buna yakın şekilde çarkları”. (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). Kuyu çıkırıkları hem ağaçdan hem de demirden yapılırdı, daha ziyâde dayanıklı olduğu için demir kuyu çıkırıklara tercih edilirdi; fakat dokumacıların iplik çıkırıkları istisnasız ağaçdan yapıla gelir idi; İstanbulda ağaç çıkırık yapıcıların hemen hepsi Uzun Çarşı boyunda toplanmışdı ve yine hemen hepsi Karadeniz yalısı halkından idi. 1908 Meşrutiyetine kadar dükkân üstü odalarda, hanlarda barınır bekâr usakları idi. Çaylak Tevfik Bey “İstanbul Meyhâneleri” isimli eserinde üç esnaf delikanlısı ile tulumbacıların bir kavga sahnesini tasvir ederken, (ki muharrir yeniçeri tulumbacıları üzerinde ve esnaf gençlerin kıyafetini tarifde af edilmez büyük hatâlara düşmüştür) vak’anın kahramanlarından biri “on sekiz yirmi yaşlarında, gerçekten genç irisi ve sahihan insan güzeli” çıkırıkçı esnafından Hüsnüdür (B.: Tulumbacılar).