GÖKSU AYAZMASI VE PANAYIRI – Panaiya Meryem Ana adına takdis edilmiş olan bu ayazma Göksu Deresinin şimâlinde, dereye boyuna haylice uzak, 1970 de üzerinde iki fıstık çamı görülen bir tepeciğin ardındadır, ayazma dere boyundan görünmez, buna rağmen “Göksu Ayazması” adı ile anılagelmişdir. Ziyâretimizde metruk bir halde idi. Ayazmanın ziyâret günleri olan milâdî takvim ile 21-23 eylülde,ayazma civârında üç gün süren hayli canlı bir panayır kurulurdu,ona da “Göksu Panayıpı” denilirdi. Panayırın şenliği ayazma civarından Göksu Deresi boyuna ve Göksu Çayırına kadar taşardı. Millî Mücâdelenin zaferinden sonra ayazma ziyâretleri yapılmaz, ve panayır da kurulmaz olmuşdur. Abdürrahman Câbir Vada “Boğaziçi Konuşuyor” isimli eserinde şunları yazıyor: “Ortodoks rumlar Göksudaki Panaiya Ayazmasının ziyâret günleri olan (rumî takvimde) 8-10 eylülde buraya akın ederlerdi;ayazmanın civârı pek kalabalık bir hal alırdı;çayırdaki mısırcılarla çömlekcinin yıl boyunca en çok alış veriş yapdıklrı günlerdi. Kırk sene evvel (1900 etrafında) çömlekcinin bitişiğinde üç meyhâne vardı, bu ziyâret günlerindeki hâsılâtı ile bir senelik masraflarını çıkardığı rivâyet olunurdu;bu meyhâneler şimdi mevcud değildir. Göksu Ayazmasının ziyâret günleri Göksu Panayırı diye anılır. Evvelce panayır günlerinde Şirketi H...

GÖKSU AYAZMASI VE PANAYIRI – Panaiya Meryem Ana adına takdis edilmiş olan bu ayazma Göksu Deresinin şimâlinde, dereye boyuna haylice uzak, 1970 de üzerinde iki fıstık çamı görülen bir tepeciğin ardındadır, ayazma dere boyundan görünmez, buna rağmen “Göksu Ayazması” adı ile anılagelmişdir. Ziyâretimizde metruk bir halde idi. Ayazmanın ziyâret günleri olan milâdî takvim ile 21-23 eylülde,ayazma civârında üç gün süren hayli canlı bir panayır kurulurdu,ona da “Göksu Panayıpı” denilirdi. Panayırın şenliği ayazma civarından Göksu Deresi boyuna ve Göksu Çayırına kadar taşardı. Millî Mücâdelenin zaferinden sonra ayazma ziyâretleri yapılmaz, ve panayır da kurulmaz olmuşdur. Abdürrahman Câbir Vada “Boğaziçi Konuşuyor” isimli eserinde şunları yazıyor: “Ortodoks rumlar Göksudaki Panaiya Ayazmasının ziyâret günleri olan (rumî takvimde) 8-10 eylülde buraya akın ederlerdi;ayazmanın civârı pek kalabalık bir hal alırdı;çayırdaki mısırcılarla çömlekcinin yıl boyunca en çok alış veriş yapdıklrı günlerdi. Kırk sene evvel (1900 etrafında) çömlekcinin bitişiğinde üç meyhâne vardı, bu ziyâret günlerindeki hâsılâtı ile bir senelik masraflarını çıkardığı rivâyet olunurdu;bu meyhâneler şimdi mevcud değildir. Göksu Ayazmasının ziyâret günleri Göksu Panayırı diye anılır. Evvelce panayır günlerinde Şirketi Hayriyenin her iki yakasında seyrü sefer eden vapurları bu panayır için Anadoluhisarı İskelesine uğratılırdı,yinede ziyâretci taşımak güç olur,ilâve vapurlar konulurdu.1920 den sonradır ki ziyâretciler azalmaya başladı..”. Aşağıdaki satırları gazetelerden alıyoruz : “Dünkü gün Göksu Panayırı olmak münasebetiyle Boğaziçine gidip gelen Şirketi Hayriye vapurlarının cümlesi Anadoluhisarı İskelesine uğramışdır ;birkaç yüz rum familyaları da Göksuya giderek orada bulunan ayazmayı ber mûtad ziyâret ve bir az da cıvarda tenezzüh ederek avdet etmişlerdir ;panayır bugün ve yarın da devam edecekdir ” (Sabah Gazetesi, 9 eylül 1305=M. 22 eylül 1889). “Hamdolsun hiçbir vukuuat olmadan Göksu Panayırı hitam buldu” (Sabah Gazetesi, 12 eylül 1306 = 24 eylül 1890) İkinci kayıddan Göksu Panayırında ekseriya vukuuat olduğu anlaşılabilir ;A. Câbir Vadanın bahsettiği meyhânelerde içip sarhoş olanların da hanoş vak’alara sebeb olabilecekleri tahmin edilebilir. Serveti Fünunda Ahmed İhsan da 17 eylül 1308 (M.29 eylül 1892) tarihli bir yazısında : “İstanbulda denizde banyo zamanı Göksu Panayırı ile bitermiş,Göksu Panayırında muhakkak yağmur yağarmış..ama bu sene yağmadı..” diyor. Göksu Panayırına gelip eğlenenler sadece ortodoks rumlar da olmamışdır,aşağıdaki terennüm Üsküdarlı Âşık Râzinin çıraklarından Hasköylü Âşık Sarkis’indir : Göksu Panayırında git seyret güzelleri Her birine düzelim şarkılar gazelleri Nevcivanlar nigârlar hepsi âteşî rûmî Kimi ayak takımı dilberin erzelleri Tarabyalı Fenerli o şık şık kibarların Firenk taslakcısıdır “jön-om”, “matmazel” leri Kim arar soyu sopu rum güzeli olsun da Sînemize çekeriz hattâ mübtezelleri Palikarım ahbara durma koş rakı getir Gün bugündür unut sen ebedle ezelleri Geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Erzurumlu Âşık İbrahim de Göksu Ayazmasını şöyle anlatıyor : Keşişin yanında tâzeden tâze Rastladım hânende bir servi nâze Âteşi aşk ile tutuşmuş yanar Keşişe o şâhın hüsnü yelpâze Göksu Ayazması dillerde destan Cem olur urumdan bin şâhi bütan Hem nice işvebaz nigârı fettan O koca keşişe ifşâyi râze Hâcet yok efendim sual cevaba Ayazmada uryan dalarlar âba Günâhın çıkartub girer sevaba Âferin hânende bülend âvâze İçüb şarâbını atar hicâbı Uçar sevincinden gör ol mücâbı Hiristosun kavli emri îcâbı Günâhın dökdürür şûhi tannâze Düşüb koca keşiş pâyi dilbere Sakal saç düzeltir mahbub berbere Karınca duâsın okur ezbere Keşişim Köroğlu bin rum ayvâze Ey Âşık İbrahim istemez rehber Var git ayazmada hânende berber Muğbece hamlacı zenâne dilber Birinden birin çek bakmayub nâze Fâzılın kelâmı lâ şek nur gibi “Sâfdır sîneleri hem billur gibi Kâfirin her yeri bak kâfur gibi” Bahâ biçilmez ol urum haylâze Yalandan riyadan sadâkati var Sanma âşık sana muhabbeti var Ehli islâma çok adâveti var Yazdım bu ebyâtı nefsim îkaaze Ayazmaya, Elmalı Bendine giden asfalt caddeden gidilir, bu caddenin üzerinde bir araba tâmircisi ve nalband dükkânının yanından ayrılan dar, bozuk, tozlu bir yol ile gidilir.Ayazma, tepecik ardında meydanımsı bir yerde,çitlenbik ve çınak ağaçları altındadır. Binâsı mamurdur. Millî Mücadelenin büyük zaferinden sonra bir ara ayazma ziyâret edilmez, ve panayır da kurulmaz olmuşdu.Kısa bir metrukiyetden sonra senelik ziyâretler ve o ziyâretlerde yapılan ortodoks âyinleri yine başlamışdır.Rumî takvim terkedilmiş olduğu halde ,ayazma günleri, bu sefer milâdî takvimin 9-11 inci eylül günleri olmuşdur.Ayazma yanında tente altında bir kır meyhânesi vardır.Âyinde bulunan rumlar burada oturup yer içerler,bir kısmı da Dörtkardeşler Gazinosuna gider,bu içkili yiyintiye de hâlâ “panayır” denilir ise eski panayırlarla aslaa kıyas edilir şekli yokdur. Dikkate değer bir hal de,kadimden beri 3 gün olagelmiş ayazma ziyaretinin zamanımızda eylül sonuna kadar 20 güne çıkarılmış olmasıdır.