Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Gökmen (Fatin) article
GÖKMEN (Fatin) – Astronomi ve meteoroloji bilgini,İstanbulda Kandilli Rasadhâne medreseden yetişme ve ilmiye sınıfı mensubu olduğu için “Fatin Hoca” adı ile meşhurdur,şapka kanuna kadar ilmiye kisvesi ile sarığını muhafaza etmişdi ; 1877de Aksekide doğru,oranın eşrâfından Hacıosmanlar diye tanınmış âileden Andülgaffar Efendinin oğludur,babası Anadolunun ve Rumelinin muhtelif kasabalarında kalıklar yapmış bir zât idi.
İlk tahsilini memleketinde yapdı,medrese tahsilini İstanbulda tamamladı,devrinin seçkin ulemâsından Ödemişli Mustafa Efendinin iyi bir talebesi oldu.Müsbet ilimlere karşı duyduğu alâka ile kendi kendine sultanı mekteblerinin ders kitablarını okudu ve o zamanlar “Hey'et İlmi” denilen astronomi ile bilhassa meşgul oldu,bir medrese talabesi iken müspet ilimlere karşı olan büyük ilgisi meşhur matematik bilgini Salik Zeki Beyle tanışmasına imkân verdi,ve onun teşviki ile fransızca öğrendi,astronomi ve matematik üzerine kitan bulup okuma imkânını en geniş ölçüde sağladı.1901 de İstanbul Dârülfünunu açıldığında Dârülfünunun Fen Medresesine (Üniversite Fen Fakültesi) imtihan vererek girdi,1904 de fakülteyi birincilikle bitirdi.İdâdilerde,Darüşşefakada ve Dârülmuallimini Âlîyede (Yüksek Öğretmen Okulunda) matematik öğretmenliği yapdı.1907-1908 arasında Dârülfünunun Fen Fakült...
⇓ Read more...
GÖKMEN (Fatin) – Astronomi ve meteoroloji bilgini,İstanbulda Kandilli Rasadhâne medreseden yetişme ve ilmiye sınıfı mensubu olduğu için “Fatin Hoca” adı ile meşhurdur,şapka kanuna kadar ilmiye kisvesi ile sarığını muhafaza etmişdi ; 1877de Aksekide doğru,oranın eşrâfından Hacıosmanlar diye tanınmış âileden Andülgaffar Efendinin oğludur,babası Anadolunun ve Rumelinin muhtelif kasabalarında kalıklar yapmış bir zât idi.
İlk tahsilini memleketinde yapdı,medrese tahsilini İstanbulda tamamladı,devrinin seçkin ulemâsından Ödemişli Mustafa Efendinin iyi bir talebesi oldu.Müsbet ilimlere karşı duyduğu alâka ile kendi kendine sultanı mekteblerinin ders kitablarını okudu ve o zamanlar “Hey'et İlmi” denilen astronomi ile bilhassa meşgul oldu,bir medrese talabesi iken müspet ilimlere karşı olan büyük ilgisi meşhur matematik bilgini Salik Zeki Beyle tanışmasına imkân verdi,ve onun teşviki ile fransızca öğrendi,astronomi ve matematik üzerine kitan bulup okuma imkânını en geniş ölçüde sağladı.1901 de İstanbul Dârülfünunu açıldığında Dârülfünunun Fen Medresesine (Üniversite Fen Fakültesi) imtihan vererek girdi,1904 de fakülteyi birincilikle bitirdi.İdâdilerde,Darüşşefakada ve Dârülmuallimini Âlîyede (Yüksek Öğretmen Okulunda) matematik öğretmenliği yapdı.1907-1908 arasında Dârülfünunun Fen Fakültesine Hey'et (Astronomi) ve Hesâbı İhtimâlî müderrisi oldu.
Hocası ve mürşidi Salih Zeki Beyle birlikde İstanbulda bir rasadhâne kurulması için çalışdı ve bu idealine 1910 da Emrullah Efendinin maarif nazırlığında kavuşdu, (B.:Emrullah Efendi,cild 9,sayfa 5110), “Rasadhânei Âmire” adı verilen müessesenin müdürlüğüne tayin edildi,işine rasadhânenin Kandilli üstündeki İcâdiye tepesinde yerini seçmekle başlayarak binâların yapısında da tamamlanıncaya lanıncaya kadar başında bulundu.Fakat zincirleme harbler,Trablus Garb Harbi, Balkan Harbi ve Birinci Cihan Harbi ile felâketli mütâreke yılları Fatin Hocayı gönlündeki rasadhâneye yıllarca kavuşduramadı,Kandilli Rasadhânesi,yineonun müdürlüğünde asıl gelişme devrini imkânını ancak 1923 den sonra Cumhuriyet devrinde buldu (B.: Kalndilli Rasadhânesi) .
Millî Mücâdele yıllarında gizli M.M.Grubuna girerek vatanı uğruna hayatını tehlikeye koyma faziletini göstermiş olan bu ilim adamı,1933 de bir ara Fen Fakültesi dekanlığı da yapmışdır.
Rasadhâne müdürlüğünden 1943 de 33 yıl sürmüş uzun bir hizmerden sonra yaş haddi sebebiyle emekli olarak ayrıldı,bir kaç ay sonra da Cumhuriyet Halk Parsinin adayı olarak Konyadan millet vekili seçildi ve 1950 yılına kadar Türkiye Büyük Millet Meclisinde kaldı, mebus olarak da Rasadhânenin inkişâfı için çok çalışdı.1950 de siyâsî hayatdan çekildi,ve münzeviyâne yaşadı,1955 de vefat etti.
Sohbeti tatlı ve zengin,nüktedan ve zarif bir meclis adamıydı.Dârülfünunda da talebelerinin çok sevgili hocalarından biri olmuşdu.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
G1A018
Theme
Person
Subject
Gökmen (Fatin), Fatin Gökmen, Fatin Hoca, Ödemişli Mustafa Efendi, Salih Zeki Bey, Kandilli Rasathanesi, Kandilli Observatory, Rasadhâne-i Âmire, Rasathâne-i Âmire-i Alaimül-Cev, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Grand National Assembly of Turkey, Cumhuriyet Halk Partisi, Republican People's Party, Mim Mim Grubu, Astronomi, Astronomy, Meteoroloji, Meteorology
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Gökmen (Fatin) article written for the Gökçınar-Göksel chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Article number and redaction notes are handwritten with pen on the document.
See Also Note
Emrullah Efendi, cild 9, sayfa 5110; Kandilli Rasadhânesi
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.