Türk ve müslüman kadın ve kızlarının örtü altında bulunduğu devirlerde de erkek ile kadın arasında gönül oyunları ola gelmişdir; öylesine ki büyük muharir Ahmed Râsim bu konuda millî kütübhânemize “Fuhşi Atik” (Eski Fuhuş) adı ile ölmez bir eser bırakmıştır (B.: Ahmed Rasim; Fuhşi Atik). Buluşmalardan önce karşılıklı görüb beğenme, beğendikden sonra duyguları birbirine bildirme şart olduğuna göre, piyasa yerlerinde ve mesîrelerde, konuşmak sûretiyle anlaşma imkânı olmayınca, uzaktan uzağa mânâlı bir takım işâretler tesbit edilmişdi. Bunlar, matbaa vâsıtası ile basılıp satılamayacağı için elden ele kopya edilerek dağılır; kızlar, hafif meşreb kadınlar, kız kadın peşinde dolaşan erkeklerle o vâdilerde yeni yeni dolaşma hevesinde toy delikanlılar tarafından bir pantomina dili olarak ezberlenir, öğrenilirdi; gencler için bir mahrem arkadaş eliyle bir “Çapkınlık İşaretleri” anahtarı, lugatçesi tedârik etmek büyük muvaffakiyet sayılır, evde büyüklerin eline geçmemesi için dikkatle saklanır, gizlenir, geceleri yatakda okunarak ezberlenirdi. İstanbul Ansiklopedisi arşivinde bu çapkınlık işâretleri lugatcesinden bir nusha bulunmaktadır; üç parça yarım eseri cedid kâğıdının birer yüzüne, ortadan katlanarak altı sayfa hâlinde ve kırmızı mürekkep ile ve çok kötü fakat okunaklı bir yazı ve k...

Türk ve müslüman kadın ve kızlarının örtü altında bulunduğu devirlerde de erkek ile kadın arasında gönül oyunları ola gelmişdir; öylesine ki büyük muharir Ahmed Râsim bu konuda millî kütübhânemize “Fuhşi Atik” (Eski Fuhuş) adı ile ölmez bir eser bırakmıştır (B.: Ahmed Rasim; Fuhşi Atik). Buluşmalardan önce karşılıklı görüb beğenme, beğendikden sonra duyguları birbirine bildirme şart olduğuna göre, piyasa yerlerinde ve mesîrelerde, konuşmak sûretiyle anlaşma imkânı olmayınca, uzaktan uzağa mânâlı bir takım işâretler tesbit edilmişdi. Bunlar, matbaa vâsıtası ile basılıp satılamayacağı için elden ele kopya edilerek dağılır; kızlar, hafif meşreb kadınlar, kız kadın peşinde dolaşan erkeklerle o vâdilerde yeni yeni dolaşma hevesinde toy delikanlılar tarafından bir pantomina dili olarak ezberlenir, öğrenilirdi; gencler için bir mahrem arkadaş eliyle bir “Çapkınlık İşaretleri” anahtarı, lugatçesi tedârik etmek büyük muvaffakiyet sayılır, evde büyüklerin eline geçmemesi için dikkatle saklanır, gizlenir, geceleri yatakda okunarak ezberlenirdi. İstanbul Ansiklopedisi arşivinde bu çapkınlık işâretleri lugatcesinden bir nusha bulunmaktadır; üç parça yarım eseri cedid kâğıdının birer yüzüne, ortadan katlanarak altı sayfa hâlinde ve kırmızı mürekkep ile ve çok kötü fakat okunaklı bir yazı ve kırmızı mürekkeple yazılmışdır. Kâğıdın birinci sayfasının ard yüzüne “Çapkınlık için işâret yazılıdır” diye yazılmışdır; bu şehir kütüğüne aynen alıyoruz: ŞEMSİYE İŞÂRETİ Bir kız şemsiyesini kapayub dayanırsa, müddeti medîdenberi verem hastalıklarına uğradım, ve senin için ölüyorum demekdir. Şemsîyesine dayanub sol ayağının üzerine mâil ve çaprast vâri durursa bir kat daha dostluğa alâmettir. Erkek veyahud kadın birlikde gezerken kadın peçesini (şemsiyesini olacak) soldan sağa doğru çevirirse haydi gidelim demekdir. Veyâ elin işâretine göre sağdan sola şemsiyesini aşağı indirirse bir mikdar daha oturalım demektir. Eğer kadın erkeği görüb de şemsiyesini açup kaparsa gece gel demekdir. Eğer açup da kaldırırsa yarın akşam gel demekdir. Eğer erkek kadına yaklaşmadan bulunduğu tarafa şemsiyesini eğerse lüzumun yok demekdir. Eğer kız şemsiyesini mütemadiyen elinde tutup da bazı kere iki tarafına sallarsa cemâlimi lâyıkı ile gör de cevap ver demekdir. Eğer kız şemsiyesinin ucuyla eğer de (?) tarafına bir kâğıd parçasını atar ise sana mektubum var demekdir. Çöp kalan atarsa takdim edecek bir şeyim yok defol demekdir. TESBİH İŞÂRETİ Erkek veyahud kadın tesbih çevirse seni parmağa takmak kısmet olsun demekdir. Eğer tesbihi koparır gibi bir hareketde bulunursa sabır ve tahammülüm kalmadı demekdir. Eğer tesbihi ileriden geriye doğru sallarsa, kalınız yahud ileriye geçiniz demekdir. Tesbihi hem ileriye ve hem geriye sallarsa tâkib olunur. Eğer tesbihin püskülünü cebinden veyahud çarşafından dışarıya çıkarırsa ben senden bir şey esirgemem demekdir. EL İLE İŞÂRET Erkek uzakdan işâret ederken başka bir kimsenin gördüğünü hisseden kız yüzünü siler. Eğer uzakdan erkek ve kız yekdiğeri ile işâret ederken bunlardan biri ellerini kalçasına koyarsa bana oyun ediyorsun demekdir. Eğer şahâdet parmağını yanyana getirirse, ne vakit lûtfedeceksin, yahud ne vakit birleşeceğiz demekdir. Kız veyahud erkek parmaklarını kenetler ise ne zaman sarmaş dolaş olacağız demekdir. Kız veyahud erkek her ikisi de yekdiğerlerini ilk defa olarak gördüklerinde elini göğsüne koyarlar ise yandım demekdir. MENDİL İLE İŞÂRET Erkek veya kadın mendili ile gözünü siler ise yanımdaki çakdı demekdir. Erkek mendilini elinde çok tutup sıkarsa kız mı duruyorsun demekdir. Erkek veyahud kadın mendili ile ayağının yüzlerini silerse biraz tavakkuf et demekdir. Çarparsa birlikte gidelim demekdir. Bir erkek ayağını kadına karşı uzatarak ayaklarının tozunu silecek olursa tahkir demekdir. Bu hâli kadın yaparsa yoruldum, gece dinleniriz demekdir. Ve sonradan da mendilini uzatacak olursa kabul olundu mu mânasındadır. Ve erkek de mendilini koklarsa kabul ettim demekdir. GÖZ İLE İŞÂRET Erkek veyahud kadın birinci defa gördüğü vakit hangisi işâret ederse muhatabından hoşlandığını bildirir. Sağ gözü ile işâret ederse can gönülden gözüne girdiğini bildirir. Eğer kız olursa kurnazlıkla gözünü süzerse mutlak muvafakat demekdir. Kadın yahud erkek iki gözünü hafifce kapayıp başını da yukarıdan aşağıya hafifçe eğdirirse sevildiğini anladım demekdir. Kaşlarını çatarak îmâ ederse kaabil değil olmaz demekdir. Yekdiğerinin gözlerinin bebeği aynı zamanda sağa sola çevirerek ne tarafa bakacak olursa haydi ol tarafa demekdir. Eğer gözlerini ziyâdece açarsa behey hâin demekdir. PEÇE İLE İŞÂRET Eğer kız peçesini düzeltirse temennâ demekdir. Eğer kadın peçesini kapayub tekrar açarsa yatsudan sonra gel demekdir. Bir kadın bir erkeği görür görmez peçesini kapayub açaersa evvelce sevmiyordum, sonradan muhabbetimi celb ettin demekdir. Eğer kadın peçesini indirip alt tarafını eliyle tutarsa ve açık da olur ise geranımın letâfetine bak demekdir. FES İLE İŞÂRET Erkek fesini tutup bir kaç defa başına koyub çıkarırsa siklet veriyorsun bu kadar naz yeter of demekdir. Eğer fesini veyahud kâkülünü düzeltir ise temennâ demekdir. Eğer büsbütün çıkarırsa yanıp tutuşuyorum demekdir. İSKEMLE İLE İŞÂRET Bir kız seyir mahallinde gerek mahfî bir yerde olsun iskemleye oturup da bacağını bacağının üzerine atarsa seni eve alırım demekdir, ve hastalığım yokdur mânasına gelir. Bu hâli erkek yaparsa canım sıkılıyor demekdir. Seyir mahallinde bir kız iskemleye oturur lâkin oturduktan sonra erkeği görünce ol tarafa arkasını çevirirse hastalığım yok demekdir. Erkek iskemlede oturur da ellerini kenedleyip başparmağını döndürür ise artık lütfetmiyecek misin demekdir. Otururken yanına bir iskemle daha alırsa ve kızın da yüzüne bakarsa beraber oturalım demekdir. BAŞ İLE İŞÂRET Erkek veyahud kadın başını ağırca eğüp kaldırırsa temennâ demekdir. Erkek başını sallarsa hiyânetsin demekdir. Erkek veya kadın birbirlerine bakarlarken her hangisi büyükce büyükce nefes alırlarsa hiç aklımdan çıkmıyorsun demekdir. Erkek veya Kadın dudağını ısırırsa senin için yanıyorum demekdir. Erkek veya kadın birbirlerine bakarlarken yere tükürürlerse pek ziyâde biçimsizsin demekdir. Pek âmiyâne şeyler olduğu aydın olarak görülmektedir.