Venedik Mıhitarist rahiplerinden ünlü bir tarihçi ve dilci; 14 Aralık 1738 de İstanbul’da doğmuş ve 18 Kasım 1823 de İstanbul’da vefat etmiştir. Apraham Çamiçyan adlı usta bir kuyumcunun oğludur. Önce kendisi de Mikayel Çelebi Düzyan’ın yanında kuyumculuk öğrenmiştir. Müteakiben biraderi Agop Vartabet (1724-1805) gibi ruhanî hayata intisap etmek istediğinden 1760 da Venediğe gitmiştir. Burada Karabet Vartabet Mardirosyan’ın talebesi olmuştur. 2 Mart 1762 de, Tarikat başkan İstepannos Başpiskopos Melkonyan’dan rahip takdis edilmiştir. Müteakiben Şarka gönderilerek, Halep, Basra ve sair şehirlerde katoliklik propagandası yapmıştır. 1775 de Roma’ya dâvet edilmiştir. Bilâhare Almanya’ya ve Avusturya’ya seyahat etmiş ve bir müddet Transilvanya’da kalmıştır. 1790 da Transilvanya’da Elizabetpol Manastırına gönderilmiştir. 1792 de Venediğe avdet etmiştir. Bundan sonra İstanbul’a dönerek vefatına kadar orada yaşamıştır. 1820 sıralarında Ermenilerin Gregoryan ve Katolik cemaatları arasında cereyan eden dinî mücadelede Katoliklerin mutediller zümresinin başında bulunmuştur. Birçok dinî eserleri meyanında, 1779, 1801 ve 1831 yıllarında Venedik’de üç defa basılan eski ermenicenin bir grameri de mevcuttur. Fakat Çamiçyan’ın adını ebedîleştiren “Ermeni Tarihi” olmuştur ki üç muazzam cild hâli...

Venedik Mıhitarist rahiplerinden ünlü bir tarihçi ve dilci; 14 Aralık 1738 de İstanbul’da doğmuş ve 18 Kasım 1823 de İstanbul’da vefat etmiştir. Apraham Çamiçyan adlı usta bir kuyumcunun oğludur. Önce kendisi de Mikayel Çelebi Düzyan’ın yanında kuyumculuk öğrenmiştir. Müteakiben biraderi Agop Vartabet (1724-1805) gibi ruhanî hayata intisap etmek istediğinden 1760 da Venediğe gitmiştir. Burada Karabet Vartabet Mardirosyan’ın talebesi olmuştur. 2 Mart 1762 de, Tarikat başkan İstepannos Başpiskopos Melkonyan’dan rahip takdis edilmiştir. Müteakiben Şarka gönderilerek, Halep, Basra ve sair şehirlerde katoliklik propagandası yapmıştır. 1775 de Roma’ya dâvet edilmiştir. Bilâhare Almanya’ya ve Avusturya’ya seyahat etmiş ve bir müddet Transilvanya’da kalmıştır. 1790 da Transilvanya’da Elizabetpol Manastırına gönderilmiştir. 1792 de Venediğe avdet etmiştir. Bundan sonra İstanbul’a dönerek vefatına kadar orada yaşamıştır. 1820 sıralarında Ermenilerin Gregoryan ve Katolik cemaatları arasında cereyan eden dinî mücadelede Katoliklerin mutediller zümresinin başında bulunmuştur. Birçok dinî eserleri meyanında, 1779, 1801 ve 1831 yıllarında Venedik’de üç defa basılan eski ermenicenin bir grameri de mevcuttur. Fakat Çamiçyan’ın adını ebedîleştiren “Ermeni Tarihi” olmuştur ki üç muazzam cild hâlinde 1784-1786 yılları arasında keza Venedik’de tabedilmiştir. Eserde, İstanbul’un umumî tarihini alâkadar eden bahisler de mevcuttur. Meselâ üçüncü cildde, 14 Temmuzç 1660 da vuku bulan İstanbul’un en büyük yangını hakkında geniş tafsilâta rastlamaktayız. Çamiçyan Tarihi, müderris ve edip Ohannes Avtalyan (1793-1860) tarafından muhtasar olarak İngilizceye çevrilip iki cild halinde 1727 de Kalküta’da basılmıştır. İslâm Ansiklopedisine göre, eser Hrant Der - Andreasyan tarafından türkçeye de tercüme edilmiş olmasına rağmen henüz gayri matbudur. Hiç değilse, İstanbul ve Osmanlı tarihine ait kısımların kitap halinde neşredilmesi şayanı temennidir. Kevork PAMUKCİYAN