Farsca “câmeşur” dan türkçeleşdirilmiş isim: kirlendikce yıkanan giyim eşyâsı; don, gömlek, mintan, zıbın, entâri, çorab, mendil, çevre. Çarşı hamamlarında müşteriye çıkarılan havlu, çevre, peşkir, peştemallara da çamaşır denilir; ev hayatında ise bu eşyaya “hamam takımı” adı verilir. Çamaşır yıkamak için içinde su ve çamaşır kazana “Çamaşır kazanı”; içinde çamaşır yıkanan tekne ve leğenlere “Çamaşır Teknesi”, “Çamaşır Leğeni”, yıkanmış temiz çamaşırların kurutulmak için asılıp serildiği iplere “Çamaşır ipi”, ipe serilmiş çamaşır yere düşüp kirlenmemesi için kullanılan mandallara “Çamaşır mandalı”,. Çamaşır yıkayayana “Çamaşırcı”, çamaşır yıkanan yere “Çamaşırhâne”, “Çamaşırlık” denilir. Hamamlarda yıkanmış ıslak çamaşırlar (peştemal ve havlular) kısmen hamam damında gerilen iplere asılarak kurutulur ise de, asıl kurutma tertibâtı içerde bulunur, gaayet büyük mangallara külhandan ateş alınıp doldurulur ve üstüne tahta çubukladan yapılmış “kafes” denilen bir çatkı konulur, peştemal ve havlular bu kafes üstüne serilerek kurutulur ki, hamamlardan çıkan yangınlar, hemen dâimâ gece hamam kapandıktan sonra çamaşır kurutulur iken bu işe memur hamam uşağının dikkatsizliği yüzünden çamaşırların ve dolayısı ile kafesin tutuşması ile çıkar (B.: Hamam). İçine çamaşır suyu ısıtılan ve lüzümu...

Farsca “câmeşur” dan türkçeleşdirilmiş isim: kirlendikce yıkanan giyim eşyâsı; don, gömlek, mintan, zıbın, entâri, çorab, mendil, çevre. Çarşı hamamlarında müşteriye çıkarılan havlu, çevre, peşkir, peştemallara da çamaşır denilir; ev hayatında ise bu eşyaya “hamam takımı” adı verilir. Çamaşır yıkamak için içinde su ve çamaşır kazana “Çamaşır kazanı”; içinde çamaşır yıkanan tekne ve leğenlere “Çamaşır Teknesi”, “Çamaşır Leğeni”, yıkanmış temiz çamaşırların kurutulmak için asılıp serildiği iplere “Çamaşır ipi”, ipe serilmiş çamaşır yere düşüp kirlenmemesi için kullanılan mandallara “Çamaşır mandalı”,. Çamaşır yıkayayana “Çamaşırcı”, çamaşır yıkanan yere “Çamaşırhâne”, “Çamaşırlık” denilir. Hamamlarda yıkanmış ıslak çamaşırlar (peştemal ve havlular) kısmen hamam damında gerilen iplere asılarak kurutulur ise de, asıl kurutma tertibâtı içerde bulunur, gaayet büyük mangallara külhandan ateş alınıp doldurulur ve üstüne tahta çubukladan yapılmış “kafes” denilen bir çatkı konulur, peştemal ve havlular bu kafes üstüne serilerek kurutulur ki, hamamlardan çıkan yangınlar, hemen dâimâ gece hamam kapandıktan sonra çamaşır kurutulur iken bu işe memur hamam uşağının dikkatsizliği yüzünden çamaşırların ve dolayısı ile kafesin tutuşması ile çıkar (B.: Hamam). İçine çamaşır suyu ısıtılan ve lüzümundan çamaşır da kaynatılan çamaşır kazanlarında asla yemek pişirilmez (Eski büyük konak hayatında, kışlalarda, yatılı mekteblerde, hastahânelerde). Eski konak hayatında, kibar hayatında halayık ve câriyelerden biri veyâ bir kaçı sûreti mahsûsada çamaşır yıkamakla vazifelendirilmiş bulunurdu (B.: Çamaşırcı). Büyük şehir İstanbul’da kesif bir bekâr tabakası yaşadığı için tescil edilmiş, gediğe bağlanmış çamaşırcılar, ve onların işletdiği çamaşırhâneler var idi ki “Bekâr Çamaşırcıları” diye anılırlardı (B.: Çamaşırcı). Eski kibar, konak hayatında “dış halkı” denilen arabacı, seyis, bağçıvan, yanaşma, aşçı, yamak, külhancı, ayvaz, uşak takımına yılda iki bayram birer boğça içinde don, gömlek, çorab ve çevreden mürekkeb çamaşır verilirdi; ve bu çamaşırlar hazırlanır iken meselâ arabacıya verilecek çamaşırn seyise verilecek çamaşırdan azıcık üstün olmasına dikkat edilirdi. Müverrih Peçevili İbrahim Efendi Kanunî Sultan Süleymanın defterdarı İskender Çelebi’nin zengin kibar hayatını naklederken: “Kulları için her sene Trabzon’dan bir gemi yükü bez gelirmiş de yine don ve gömleklerine kifâyet etmez, tamamlanmak için İstanbul’da çarşıdan da ayrıca bez alınırmış” diyor. Horanda takımından gayrı bir devletlinin mahremi, nedimi olmuş kimselere, bunların arasında da edîb, zarîf, mahbub genelere bayramlarda pek mükellef çamaşır boğçaları donatılıp yollanırdı. Son yeniçerilerden kalender meşreb bir halk şâiri olan Çardak Kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağa (B.: Çardak Kolluğu) Vasfi Bey isminde, çok zengin bir mirasyedinin hayatını bir destan ile anlatırken Osman adındaki mahbub nedîmine gönderdiği bir çamaşır boğçasını şöyle târif ediyor: Donandı bayramda hamam boğçası Donunun som sırma uçkur paçası Sedef nâlininin altun nalçası Bir atlas kisede çıkma akçası Bürüncük çamaşır ipek peştemal Sırmalı havlular, çevre destimal İnce nârin bele bir Laıhûrî şal Çorab gömlek unutmadı bir hilâl Meşhur Tayyarzâde Hikâyesinde de bir bayram çamaşırı boğçası hikâyenin en önemli trüklerinden birini teşkil eder. Dördüncü Sultan Murad zamanında İstanbul zenginlerinden Gümrükcü Hüseyin Efendi mâlûmâtı, zarâfeti ve aşırı güzelliği ile meşhur Tayyarzâde Mehmed Ağa adında bir genci ricâ ve minnet ile nedîm olarak hizmetine alır, fakat bir bayram arifesinde Tayyarzâde için hazırlanmış olan çamaşır boğçasını kâhyanın odasından kendi boğçası zannı ile uşaklardan biri alıp gider, o uşağın boğçası da gaflet eseri Tayyarzâdenin evine gönderilir; içinden çıkan uşak çamaşırı şunlardır: “Alaca mintan, kıl potur, ince yelken bezinden iki don, iki gömlek, iki çift kaba yün çorab.. bir de keçe külâh” İstanbul halkı ağzında çamaşır üzerine mecâzî deyimler vardır; açığa vurulması yüz kızartıcı haller, işler, mâcerâlar için “Kirli çamaşır” denilir; meselâ birbirinin gizli kalmış rezâlet ve ayıpları açıklayanlar hakkında: “Bütün kirli çamaşırlarını ortaya dökdüler” denilir. Kirli çamaşırı olmaz civanın Bacın vermek ayıb mı hüsnü anın? Hiç bir kötü işin, hâlin, mâcerânın gizli kalamıyacağını ifâde yolunda darbı meseldir: “Kırmızı çamaşır, yeni görünmez ise yakası görünür..”